Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1989, Blaðsíða 15

aö bæði kransæðastífla og krans-
æðadauðsföll voru algengari meðal
tvíburanna sem reyktu. Petta
styður að reykingar hafa sjúkdóms-
valdandi áhrif óháð erfðum.
í flóknu samspili við aðra áhættu-
þætti valda reykingar æðakölkun í
flestum æðum auk annarra heilsu-
spillandi áhrifa. Ef allt er talið stytt-
ist líf reykingamanna sem hóps að
meðaltali um 5 ár. Það skal vissu-
lega viðurkennt að við vitum hvergi
nærri allt um orsakir æðakölkunar
eða hvernig hún grefur um sig. En
það þýðir samt ekki að ekkert sé
unnt að aðhafast og slíkt tal er í
rauninni daður við úreltan lífsstíl.
Allt of oft er því haldið fram að það
að forðast áhættuþætti eða um-
gangast þá með hófsemi sé að neita
sér um „lífið sjálft“. Hér sem oftar
eru endaskipti höfð á hlutunum.
Varla er það „lífið sjálft“ ef í ljós
kemur að það teymir mann ótíma-
ðært að líkbörunum?
Að hætta að reykja minnkar
áhættuna á hjarta- og æðasjúkdómi
bæði hjá þeim, sem slíkir sjúk-
dómar hafa aldrei greinst hjá, og
'íka hinum sem t.d. hafa fengið
kransæðastíflu. Þeir sem hætta að
reykja öðlast fé og betri heilsu. Að
halda kjörþyngd sinni hlífir liðum
fyrir sliti auk þess sem það hefur
góð áhrif á sjálfstraust, sykurbú-
skap, æðakerfi og lækkar blóð-
þrýsting. Þeir sem hafa há blóðfitu-
gildi ættu að leitast við að lækka
þau og ef aðrir áhættuþættir hjarta-
°g æðasjúkdóma eru líka til staðar
á það sérstaklega við.
Til hœgri er eðlileg ósæð frá 35 ára gamalli konu. Búið er að klippa upp œðina þannig að
slétt og heilbrigt œðaþelið sést greinilega. Hins vegar er œðakölkuð ósœðfrá 70 ára karl-
manni. Æðaveggurinn er ójafn eins og apalhraun afkölkun og fituútfellingum.
Höfundur er yfirlœknir á Heilsuverndar-
stöð Reykjavíkur og sérfrœðingur við lyf-
Kkningadeild Landspítalans.
Greinin var birt í Morgunblaðinu 20.
október sl. HJÚKRUN þakkar höfundi
blr“ngarleyfið.
HJARTA-
VERND
25 ÁRA
HJÚKRUN%9-65. árgangur 13