Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1989, Síða 33

LÁRUS FINNBOGASON löggiltur endurskoðandi
UM STAÐAL ALÞJOÐA
REIKNINGSSKILANEFNDARINNAR
NR. 10
Grein þessi er samhljóða erindi sem flutt var á hádegisverðar-
fundi FLE hinn 1. mars 1989
Reikningsskilastaðall, sá sem hér er fjallað um er al-
þjóðlegur reikningsskilastaðall nr. 10 og nefnist hann á
ensku „CONTINGENCIES AND EVENTS OCCUR-
RING AFTER THE BALANCE SHEET DATE“.
Staðall þessi var samþykktur í júní 1978 og birtur op-
inberlega í október sama ár. Gildistaka staðalsins mið-
ast við reikningsskil frá 1. janúar 1980.
Alþjóðlegur reikningsskilastaðall nr. 10 fjallar um
reikningshaldslega meðhöndlun tvenns konar hagrænna
atburða, þ.e. annars vegar hvernig fara skuli með
ágóða eða tap af tilteknum atvikum, sem óvissa ríkir
um á reikningslokadcgi og þegar ársreikningur er birtur
opinberlega. Hér er átt við aðstæður sem eru fyrir
hendi á reikningslokadegi en atburðir í framtíð, muni
skera úr um hvort leiði til ágóða eða taps.
Hins vegar fjallar staðallinn um meðhöndlun hag-
rænna atburða, sem eiga sér stað eftir lok tiltekins
reikningsárs, en varða það ár.
Fyrst verður fjallað um hið fyrrnefnda þ.e., ágóða
eða tap af atvikum sem óvissa ríkir um á reiknings-
lokadegi.
í kynningu á staðlinum er sérstaklega tekið fram að
hann fjalli ekki um þau yfirvofandi gjöld er geta verið
samfara;
1) skuldbindungum líftryggingafélaga vegna sölu líf-
trygginga,
2) eftirlaunaskuldbindingum,
3) skuldbindingum vegna langtíma leigusamninga,
4) tekjusköttum.
Aður en lengra er haldið, er rétt að reyna íslenska orð-
ið „contingencies". Þau orðasambönd sem nota má eru
t.d. fjárhagslegt óvissuástand og einnig efnahagslegar
aðstæður háðar atburðum í framtíð. Hér getur bæði
verið um að ræða yfirvofandi tap en einnig hugsanlegar
tekjur.
Skilgreining á efnahagslegum aðstæðum háðum at-
burðum í framtíð gæti hljóðað svo:
„Með efnahagslegum aðstæðum háðum atburðum í
framtíð, er hér átt við ástand sem er fyrir hendi á
reikningslokadegi og leitt getur til ágóða eða taps
fyrir fyrirtæki, ef einhverjir óvissir atburðir gerast í
framtíð.“
Þetta má skýra með eftirfarandi dæmi:
Fyrirtæki á í málaferlum vegna viðskipta er áttu sér
stað á reikningsárinu, sem er til umfjöllunar og krafist
er verulegra bóta af því. Niðurstaða málaferlanna ligg-
ur ekki fyrir, hvorki í lok reikningsársins, né þegar árs-
reikningurinn er gerður opinber. í dæminu eru eftirfar-
andi aðstæður fyrir hendi, í fyrsta lagi eru málaferlin
vegna viðskipta er áttu sér stað á reikningsárinu sem er
til umfjöllunar, þ.e. ástandið er fyrir hendi á reiknings-
lokadegi og í öðru lagi niðurstaða úr málferlunum ligg-
ur ekki fyrir hvorki á reikningslokadegi, né þegar árs-
reikningurinn er gerður opinber og því fæst ekki skorið
úr óvissunni fyrr en dómur er uppkveðinn eða sátt næst
í málinu, þ.e. þegar einhver óviss atburður gerist í
framtíð.
33