Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1990, Blaðsíða 28

Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda - 01.01.1990, Blaðsíða 28
Við val á milli þessara aðferða skal haft í huga að nið- urstöðutölur samstæðureiknings verða þær sömu hvort sem móðurfélag notar hlutdeildaraðferð eða kostnaðar- verðsaðferð. Hins vegar verða jöfnunarfærslur í sam- stæðureikningsskilum mismunandi eftir því hvor að- ferðin er notuð. í skýringardæmi hér á eftir er beytt hlutdeildaraðferð þar sem hún er talin gefa betri upp- lýsingar um verðmæti fjárfestingar í dótturfélagi í bók- haldi móðurfélagsins og hún gefur upplýsingar í bók- haldi móðurfélagsins um hlutdeild þess í rekstrarár- angri viðkomandi árs hjá dótturfélagi. Viðskipti milli móðurfélags og dótturfélags. Eftir að félög hafa tengst eiga þau oft mikil viðskipti sín á milli. Bæði móður- og dótturfélög ættu að færa slíkar færslur hjá sér á sem gleggstan hátt með tilliti til sam- stæðureikningsskila. í þessu sambandi er nauðsynlegt að stofna sérstaka reikninga í bókhaldi viðkomandi fé- laga fyrir öll milliviðskipti milli móður- og dótturfélaga varðandi eignir, skuldir, tekjur og 'gjöld. Þessir sérstöku reikningar sýna þá greinilega þau milliviðskipti sem eyða þarf við gerð samstæðureiknings. Þessum vinnu- reglum varðandi milliviðskipti er ætlað að tryggja það að miðurstöðutölur samstæðureiknings lýsi aðeins þeim viðskiptum sem átt hafa sér stað við aðila utan sam- stæðunnar. Sem dæmi um viðskipti milli móður- og dótturfélaga má nefna: 1. Lán. 2. Leiga á eignum. 3. Veitt þjónusta. 4. Sala á vörum eða hráefnum til endursölu. 5. Sala á varanlegum rekstrarfjármunum. 6. Sala á öðrum eignum. Þrír fyrstu liðirnir (lán, leiga á eignum, veitt þjónusta) skapa yfirleitt engin reikningshaldsleg vandamál. Ef eitt félag lánar öðru fé þá stendur viðkomandi upphæð sem eign hjá öðru félaginu og skuld hjá hinu og eyðist út við gerð samstæðureiknings. Sama má segja um vexti af lánum. Annað félagið sýnir vaxtatekjur af láninu, en hitt vaxtagjöld upp á sömu upphæð sem síðan eyðast út við gerð samstæðureiknings. Sama regla gildir um leigu á eignum og veitta þjónustu. Síðari þrír liðirnir hafa yfirleitt í för með sér annað hvort hagnað eða tap fyrir seljanda. Þessum hagnaði verður að eyða við gerð samstæðureiknings þangað til þessi hagnaður hefur verið innleystur við sölu til utan- aðkomandi aðila. Hér á eftir verða tekin nokkur dæmi um meðhöndlun á milliviðskiptum í samstæðureikningsskilum: 1. Sala á vörum til endursölu. Verið getur að sala á vörum eða hráefnum fari fram á kostnaðarverði. Slík viðskipti hafa engin áhrif á jöfnunarfærslu við gerð samstæðureiknings og skiptir ekki máli hvort viðkomandi vörur hafa verið seldar til aðila utan samstæðunnar eða hvort þær eru meðal birgða þess félags sem keypti. Hins vegar er algengast að vörur séu seldar milli félaga með hagnaði. Þessi hagnaður er ekki innleyst- ur hjá samstæðunni fyrr en við sölu viðkomandi vara til aðila utan hennar. Af þessu leiðir að vörur, sem félag innan samstæðu kaupir af öðru félagi innan samstæðunnar og eru óseldar um áramót, valda því að birgðir samstæðunnar eru oftaldar um fjárhæð sem nemur óinnleystum hagnaði í lokabirgðum. Einnig verður hagnaður samstæðunnar oftalinn um sömu fjárhæð ef þessi viðskipti eru ekki nettuð út við gerð samstæðureiknings. Bæði ofmat birgða og of- reiknaður hagnaður samstæðunnar er leiðréttur í viðeigandi jöfnunarfærslu við gerð samstæðureikn- ings. Við gerð þessara jöfnunarfærslna skiptir máli hvort móðurfélag eða dótturfélag er seljandi þegar móðurfélagskenningin er notuð vegna þess að ef móðurfélag selur dótturfélagi tilheyrir allur hagnað- ur af viðskiptunum móðurfélaginu. Ef hins vegar dótturfélagið selur skiptist hagnaður af milliviðskipt- unum hlutfallslega milli meirihluta og minnihluta. Dæmi um sölu á vörum til endursölu milli félaga: M hf. keypti á ári 1 90% eignarhluta í D hf. fyrir 900.000 þegar eigið fé D hf. samanstóð af hlutafé að nafnverði 500.000 kr. og óráðstöfuðu eigin fé 500.000 kr. Einu viðskipti milli félaganna á árinu voru í desember, en þá seldi D hf. vörur að sölu- verði 80.000 kr. til M hf. Álagning af þessum við- skiptum var kr. 30.000. Allar vörurnar voru óseldar hjá M hf. um áramótin. Hagnaður D hf. var kr. 100.000 á ári 1 og ári 2. Engin viðskipti voru milli fé- laganna á ’ári 2. Móðurfélagið (M hf.) verður að færa eftirfarandi færslur í bókhaldi sínu vegna þessara viðskipta: 1. Hlutdeild M hf. í hagnaði dótturfélags (100.000 * 90%): Fjárfesting í dótturfélagi 90.000 Hlutdeild í hagnaði dótturfélags 90.000 2. Hlutdeild í óinnleystum hagnaði í Iokabirgðum hjá M hf. (30.000 * 90%): Hlutdeild í hagnaði dótturfélags 27.000 Fjárfesting í dótturfélagi 27.000 Með þessum færslum hefur M hf. fært í bókhaldi sínu hlutdeild í hagnaði dótturfélags að teknu tilliti til þess hagnaðar í lokabirgðum sem ekki hefur verið innleystur með sölu til utanaðkomandi aðila. Eftir að M hf. hefur fært ofangreindar færslur í bókhaldi sínu eru eftirfarandi jöfnunarfærslur færðar við gerð samstæðureiknings fyrir ár 1: 28

x

Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Álit: tímarit löggiltra endurskoðenda
https://timarit.is/publication/1258

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.