Dagblaðið Vísir - DV - 29.11.2016, Blaðsíða 22

Vikublað 29. nóvember–1. desember 2016
Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7000
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
22 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Kolbrún Bergþórsdóttir og Kristjón Kormákur Guðjónsson
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Hlutast til um innan-
húsmál Framsóknar
Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, hefur í þeim
viðræðum sem hann hefur átt
við forystumenn flokkanna frá
síðustu alþingiskosningum lagt
mikla áherslu á að fá Fram­
sóknarflokkinn með í stjórnar­
myndun. Hefur sú afstaða Bjarna
flækt málin talsvert fyrir hann
enda enginn vilji til þess, hvorki
af hálfu Viðreisnar og Bjartrar
framtíðar né Vinstri grænna, að
starfa með Framsókn. Fólk hef­
ur velt vöngum yfir því hví sé svo
kært milli Bjarna og Framsóknar­
flokksins. Bjarni er einkum sagð­
ur áfram um að tryggja veg Lilju
Daggar Alfreðsdóttur utanríkis­
ráðherra.
Mun það einkum vera tvennt
sem vakir fyrir Bjarna. Annars
vegar óttast hann að Framsókn
færist um of til vinstri í stjórnar­
andstöðu og verði auk þess ríkis­
stjórninni óþægur ljár í þúfu á
kjörtímabilinu. Hins vegar óttast
Bjarni hugsanlega endurkomu
Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar
í forystusveit Framsóknarflokks­
ins sem myndi gera flokkinn
óstjórntækan með öllu og ónot­
hæfan í samstarf með Sjálfstæðis­
flokknum í nánustu framtíð. Því
sé Bjarni tilbúinn að gera ým­
islegt til að styrkja stöðu Lilju
Daggar í von um að hún muni
fyrr en síðar setjast í formanns­
sæti flokksins og verði þá haukur
í horni Sjálfstæðisflokksins.
Vildi að hann hefði
aldrei gert þetta
Fjandinn varð laus þegar sonur Bjargar kynntist kannabis.– DV
Kökulist | Firði Hafnarfirði og Valgeirsbakarí | Hólagötu 17 í Reykjanesbæ
Súrdeigsbrauðin
okkar eru alvöru
u Heilkorna
u 100% spelt
u Sykurlaus
u Gerlaus
u Olíulaus
Þetta er allt komið
í rugl
Brynjar Níelsson vill komast í vinnuna. – DV
Rauðhærður bangsi sem
vill öllum vel.
Sara er unnusta Íslendings sem ákærður er fyrir morð í Bandaríkjunum. – Stundin
Þ
að er bullandi góðæri á Íslandi.
Samfellt hagvaxtarskeið hefur
staðið yfir í um sex ár og fátt í
kortunum sem gefur til kynna
að því muni linna á komandi árum.
Verðbólga hefur verið undir mark­
miði Seðlabankans í hartnær þrjú
ár; kaupmáttur launa hefur aldrei
verið meiri; atvinnuleysi er hverfandi;
sparnaður heimila og fyrirtækja held­
ur áfram að aukast; og viðvarandi við­
skiptaafgangur hefur skilað sér í því
að Ísland verður lánardrottinn við
útlönd innan fárra mánaða. Þetta er
einstök staða sem á sér fá ef nokkur
fordæmi í hagsögu Íslands.
Stærsta spurningin sem íslensk
stjórnvöld og Seðlabankinn standa
frammi fyrir við þessar aðstæður er
hvernig eigi að takast á við gengis­
þróun krónunnar. Verði áframhald á
gríðarlegri gengisstyrkingu krónunn­
ar – hún hefur hækkað um meira en
15 prósent gagnvart evru það sem af
er þessu ári – gæti slík þróun brátt far­
ið að raska verulega jafnvægi í þjóðar­
búskapnum með kunnuglegum
afleiðingum. Ólíkt því sem hins vegar
átti við í aðdraganda bankahrunsins,
þar sem erlend skuldsetning og vaxta­
munarviðskipti spákaupmanna stuðl­
aði að mun hærra gengi krónunn­
ar en innstæða var fyrir, þá eru það
undirliggjandi þættir sem drífa áfram
gengisstyrkinguna í þetta sinn. Þar ber
helst að nefna gjaldeyrisinnstreymi
samtímis örum vexti ferðaþjón­
ustunnar, batnandi viðskiptakjör á al­
þjóðamörkuðum og að undanförnu
aukin bein fjárfesting erlendra aðila
á Íslandi. Gengisþróunin ræðst því
ekki af spákaupmennsku með hættu á
snöggu útflæði þegar syrta fer í álinn.
Þegar slíkir kraftar eru að verki er
hægara sagt en gert – og ekki endi­
lega æskilegt – að reyna að sporna við
gengisþróun krónunnar. Þrátt fyrir að
mörgu leyti ákjósanlegar aðstæður
til að lækka stýrivexti, eins og margir
hagfræðingar hafa kallað eftir, þá virð­
ist peningastefnunefnd Seðlabankans
ætla að fara sér afar hægt í þeim efn­
um enda þótt lækkun vaxta hefði þær
jákvæðu afleiðingar að slá á gengis­
hækkun krónunnar. Þess í stað hefur
Seðlabankinn einblínt á að standa
gegn styrkingu krónunnar með gjald­
eyriskaupum í stórum stíl og byggja
þannig upp óskuldsettan forða sem
nemur orðið um 40 prósentum af
landsframleiðslu. Þótt nauðsynlegt sé
fyrir Ísland að búa yfir stórum gjald­
eyrisforða þá mun Seðlabankinn,
meðal annars vegna þess að slíkum
forða fylgir mikill vaxtakostnaður, fyrr
frekar en síðar þurfa að láta af gjald­
eyriskaupum sínum. Rétt markaðs­
gengi krónunnar mun þá brjótast
fram af fullum þunga – og að óbreyttu
styrkist gengið umtalsvert.
Nú þegar verið er að taka fyrstu
skrefin við að losa um höft á Íslendinga
er mikið fjármagnsútflæði því ekki
lengur áhættuþáttur heldur þvert á
móti afar eftirsóknarvert markmið. Ís­
land er að breytast úr því að vera fjár­
magnsinnflytjandi, samhliða nánast
viðvarandi viðskiptahalla allt frá lok­
um seinni heimsstyrjaldar, yfir til þess
að vera nettó útflytjandi á fjármagni.
Hagfræðingurinn Ásgeir Jónsson hef­
ur bent á í þessu samhengi að þetta
sé verkefni sem mun að stórum hluta
skrifast á lífeyrissjóðina. Sparnaður
Íslendinga, fyrst og fremst í gegnum
sjóðasöfnunarkerfi lífeyrissjóða, er í
dag að langstærstum hluta í krónum.
Þannig er hlutfall erlendra eigna
sjóðanna aðeins um 22 prósent af ríf­
lega 3.300 milljarða króna hreinni eign
þeirra. Þetta hlutfall þarf að hækka
verulega á næstu árum og áratugum
– helst þannig að erlendar eignir verði
um helmingur heildareigna sjóðanna.
Síðla árs 2015 byrjaði Seðlabank­
inn að veita lífeyrissjóðunum sérstaka
undanþáguheimild frá höftum – sam­
tals 80 milljarðar á um tólf mánaða
tímabili – til erlendra fjárfestinga.
Sjóðirnir voru hins vegar talsvert frá
því að fullnýta þá heimild. Hægt er að
sýna því skilning að lífeyris sjóðirnir
vilji fara sér í engu óðslega við að
auka fjárfestingar sínar út fyrir land­
steinana við núverandi aðstæður.
Efnahagshorfur hér á landi eru mun
betri en í okkar helstu nágrannalönd­
um og útlit er fyrir frekari gengisstyrk­
ingu krónunnar. Forsvarsmenn sjóð­
anna þurfa engu að síður að horfa til
lengri tíma og draga lærdóm af fjár­
málaáfallinu 2008 sem sýndi fram á
nauðsyn þess að stór hluti af sparnaði
Íslendinga sé í erlendri mynt.
Íslensk stjórnvöld og Seðlabank­
inn ættu því á komandi misserum að
skoða alvarlega þann möguleika að
lífeyrissjóðir landsins verði skikkaðir
með einum eða öðrum hætti til að
ráðstafa stórum hluta af hreinu inn­
flæði sínu til fjárfestinga erlendis.
Þannig yrðu að minnsta kosti tvær
flugur slegnar í einu höggi. Ís­
lendingar myndu annars vegar ná
fram mikilvægri áhættudreifingu á
sparnaði sínum sem kemur í veg fyrir
kynslóðamisvægi við útgreiðslu líf­
eyris í framtíðinni og hins vegar aftra
því að gjaldeyrisinnstreymi muni of­
hita hagkerfið og valda eignabólu
sem að lokum framkallar gengishrun
þegar loftið tekur að leka úr henni. n
Slá tvær flugur í einu höggi„ Íslensk stjórnvöld
og Seðlabankinn
ættu að skoða alvarlega
þann möguleika að líf-
eyrissjóðir landsins verði
skikkaðir til að ráðstafa
stórum hluta af hreinu
innflæði sínu til fjár-
festinga erlendis.
Myndin Náðirðu þessu? Ferðaþjónustan er blómstrandi atvinnugrein enda er áætlað að allt að 1,8 milljónir ferðamanna komi hingað til lands á árinu og að fjöldinn fari upp
fyrir tvær milljónir á næsta ári. Myndefnin eru svo víða á vegi þeirra sem landið skoða. myND SiGtryGGur Ari
Leiðari
Hörður Ægisson
hordur@dv.is