Dagblaðið Vísir - DV - 29.11.2016, Qupperneq 22
Vikublað 29. nóvember–1. desember 2016
Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7000
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
22 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Kolbrún Bergþórsdóttir og Kristjón Kormákur Guðjónsson
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Hlutast til um innan-
húsmál Framsóknar
Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, hefur í þeim
viðræðum sem hann hefur átt
við forystumenn flokkanna frá
síðustu alþingiskosningum lagt
mikla áherslu á að fá Fram
sóknarflokkinn með í stjórnar
myndun. Hefur sú afstaða Bjarna
flækt málin talsvert fyrir hann
enda enginn vilji til þess, hvorki
af hálfu Viðreisnar og Bjartrar
framtíðar né Vinstri grænna, að
starfa með Framsókn. Fólk hef
ur velt vöngum yfir því hví sé svo
kært milli Bjarna og Framsóknar
flokksins. Bjarni er einkum sagð
ur áfram um að tryggja veg Lilju
Daggar Alfreðsdóttur utanríkis
ráðherra.
Mun það einkum vera tvennt
sem vakir fyrir Bjarna. Annars
vegar óttast hann að Framsókn
færist um of til vinstri í stjórnar
andstöðu og verði auk þess ríkis
stjórninni óþægur ljár í þúfu á
kjörtímabilinu. Hins vegar óttast
Bjarni hugsanlega endurkomu
Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar
í forystusveit Framsóknarflokks
ins sem myndi gera flokkinn
óstjórntækan með öllu og ónot
hæfan í samstarf með Sjálfstæðis
flokknum í nánustu framtíð. Því
sé Bjarni tilbúinn að gera ým
islegt til að styrkja stöðu Lilju
Daggar í von um að hún muni
fyrr en síðar setjast í formanns
sæti flokksins og verði þá haukur
í horni Sjálfstæðisflokksins.
Vildi að hann hefði
aldrei gert þetta
Fjandinn varð laus þegar sonur Bjargar kynntist kannabis.– DV
Kökulist | Firði Hafnarfirði og Valgeirsbakarí | Hólagötu 17 í Reykjanesbæ
Súrdeigsbrauðin
okkar eru alvöru
u Heilkorna
u 100% spelt
u Sykurlaus
u Gerlaus
u Olíulaus
Þetta er allt komið
í rugl
Brynjar Níelsson vill komast í vinnuna. – DV
Rauðhærður bangsi sem
vill öllum vel.
Sara er unnusta Íslendings sem ákærður er fyrir morð í Bandaríkjunum. – Stundin
Þ
að er bullandi góðæri á Íslandi.
Samfellt hagvaxtarskeið hefur
staðið yfir í um sex ár og fátt í
kortunum sem gefur til kynna
að því muni linna á komandi árum.
Verðbólga hefur verið undir mark
miði Seðlabankans í hartnær þrjú
ár; kaupmáttur launa hefur aldrei
verið meiri; atvinnuleysi er hverfandi;
sparnaður heimila og fyrirtækja held
ur áfram að aukast; og viðvarandi við
skiptaafgangur hefur skilað sér í því
að Ísland verður lánardrottinn við
útlönd innan fárra mánaða. Þetta er
einstök staða sem á sér fá ef nokkur
fordæmi í hagsögu Íslands.
Stærsta spurningin sem íslensk
stjórnvöld og Seðlabankinn standa
frammi fyrir við þessar aðstæður er
hvernig eigi að takast á við gengis
þróun krónunnar. Verði áframhald á
gríðarlegri gengisstyrkingu krónunn
ar – hún hefur hækkað um meira en
15 prósent gagnvart evru það sem af
er þessu ári – gæti slík þróun brátt far
ið að raska verulega jafnvægi í þjóðar
búskapnum með kunnuglegum
afleiðingum. Ólíkt því sem hins vegar
átti við í aðdraganda bankahrunsins,
þar sem erlend skuldsetning og vaxta
munarviðskipti spákaupmanna stuðl
aði að mun hærra gengi krónunn
ar en innstæða var fyrir, þá eru það
undirliggjandi þættir sem drífa áfram
gengisstyrkinguna í þetta sinn. Þar ber
helst að nefna gjaldeyrisinnstreymi
samtímis örum vexti ferðaþjón
ustunnar, batnandi viðskiptakjör á al
þjóðamörkuðum og að undanförnu
aukin bein fjárfesting erlendra aðila
á Íslandi. Gengisþróunin ræðst því
ekki af spákaupmennsku með hættu á
snöggu útflæði þegar syrta fer í álinn.
Þegar slíkir kraftar eru að verki er
hægara sagt en gert – og ekki endi
lega æskilegt – að reyna að sporna við
gengisþróun krónunnar. Þrátt fyrir að
mörgu leyti ákjósanlegar aðstæður
til að lækka stýrivexti, eins og margir
hagfræðingar hafa kallað eftir, þá virð
ist peningastefnunefnd Seðlabankans
ætla að fara sér afar hægt í þeim efn
um enda þótt lækkun vaxta hefði þær
jákvæðu afleiðingar að slá á gengis
hækkun krónunnar. Þess í stað hefur
Seðlabankinn einblínt á að standa
gegn styrkingu krónunnar með gjald
eyriskaupum í stórum stíl og byggja
þannig upp óskuldsettan forða sem
nemur orðið um 40 prósentum af
landsframleiðslu. Þótt nauðsynlegt sé
fyrir Ísland að búa yfir stórum gjald
eyrisforða þá mun Seðlabankinn,
meðal annars vegna þess að slíkum
forða fylgir mikill vaxtakostnaður, fyrr
frekar en síðar þurfa að láta af gjald
eyriskaupum sínum. Rétt markaðs
gengi krónunnar mun þá brjótast
fram af fullum þunga – og að óbreyttu
styrkist gengið umtalsvert.
Nú þegar verið er að taka fyrstu
skrefin við að losa um höft á Íslendinga
er mikið fjármagnsútflæði því ekki
lengur áhættuþáttur heldur þvert á
móti afar eftirsóknarvert markmið. Ís
land er að breytast úr því að vera fjár
magnsinnflytjandi, samhliða nánast
viðvarandi viðskiptahalla allt frá lok
um seinni heimsstyrjaldar, yfir til þess
að vera nettó útflytjandi á fjármagni.
Hagfræðingurinn Ásgeir Jónsson hef
ur bent á í þessu samhengi að þetta
sé verkefni sem mun að stórum hluta
skrifast á lífeyrissjóðina. Sparnaður
Íslendinga, fyrst og fremst í gegnum
sjóðasöfnunarkerfi lífeyrissjóða, er í
dag að langstærstum hluta í krónum.
Þannig er hlutfall erlendra eigna
sjóðanna aðeins um 22 prósent af ríf
lega 3.300 milljarða króna hreinni eign
þeirra. Þetta hlutfall þarf að hækka
verulega á næstu árum og áratugum
– helst þannig að erlendar eignir verði
um helmingur heildareigna sjóðanna.
Síðla árs 2015 byrjaði Seðlabank
inn að veita lífeyrissjóðunum sérstaka
undanþáguheimild frá höftum – sam
tals 80 milljarðar á um tólf mánaða
tímabili – til erlendra fjárfestinga.
Sjóðirnir voru hins vegar talsvert frá
því að fullnýta þá heimild. Hægt er að
sýna því skilning að lífeyris sjóðirnir
vilji fara sér í engu óðslega við að
auka fjárfestingar sínar út fyrir land
steinana við núverandi aðstæður.
Efnahagshorfur hér á landi eru mun
betri en í okkar helstu nágrannalönd
um og útlit er fyrir frekari gengisstyrk
ingu krónunnar. Forsvarsmenn sjóð
anna þurfa engu að síður að horfa til
lengri tíma og draga lærdóm af fjár
málaáfallinu 2008 sem sýndi fram á
nauðsyn þess að stór hluti af sparnaði
Íslendinga sé í erlendri mynt.
Íslensk stjórnvöld og Seðlabank
inn ættu því á komandi misserum að
skoða alvarlega þann möguleika að
lífeyrissjóðir landsins verði skikkaðir
með einum eða öðrum hætti til að
ráðstafa stórum hluta af hreinu inn
flæði sínu til fjárfestinga erlendis.
Þannig yrðu að minnsta kosti tvær
flugur slegnar í einu höggi. Ís
lendingar myndu annars vegar ná
fram mikilvægri áhættudreifingu á
sparnaði sínum sem kemur í veg fyrir
kynslóðamisvægi við útgreiðslu líf
eyris í framtíðinni og hins vegar aftra
því að gjaldeyrisinnstreymi muni of
hita hagkerfið og valda eignabólu
sem að lokum framkallar gengishrun
þegar loftið tekur að leka úr henni. n
Slá tvær flugur í einu höggi„ Íslensk stjórnvöld
og Seðlabankinn
ættu að skoða alvarlega
þann möguleika að líf-
eyrissjóðir landsins verði
skikkaðir til að ráðstafa
stórum hluta af hreinu
innflæði sínu til fjár-
festinga erlendis.
Myndin Náðirðu þessu? Ferðaþjónustan er blómstrandi atvinnugrein enda er áætlað að allt að 1,8 milljónir ferðamanna komi hingað til lands á árinu og að fjöldinn fari upp
fyrir tvær milljónir á næsta ári. Myndefnin eru svo víða á vegi þeirra sem landið skoða. myND SiGtryGGur Ari
Leiðari
Hörður Ægisson
hordur@dv.is