Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2016, Blaðsíða 18

Helgarblað 2.–5. desember 201618 Fréttir
Glæsibæ • www.sportlif.is
PróteinPönnukökur
Próteinís Próteinbúðingur
62 kíló af mat í ruslið
Rannsókn Umhverfisstofnunar á umfangi matarsóunar á Íslandi
H
ver Íslendingur hendir að
meðaltali 23 kílóum af nýt-
anlegum mat á ári, 39 kíló-
um af ónýtanlegum mat
og hellir niður 22 kílóum
af matarolíu og fitu. Þá hellir hver
einasti Íslendingur 199 kílóum af
drykkjum á ári hverju að meðaltali.
Þetta er samkvæmt niðurstöðum
rannsóknar Matvælastofnunar á
umfangi matarsóunar á Íslandi.
Rannsóknin er sú fyrsta sinnar
tegundar hér á landi.
Heimili og fyrirtæki skoðuð
Skýrsla um málið var birt á vef Um-
hverfisstofnunar í vikunni. Þar segir
að rannsóknin hafi verið unnin á
þessu ári og hlaut stofnunin fjár-
stuðning frá Evrópusambandinu
og umhverfis- og auðlindaráðu-
neytinu. Um var að ræða úrtaks-
rannsókn sem skiptist í tvo hluta;
annars vegar heimilishluta þar
sem matarsóun á heimilum lands-
manna var mæld og hins vegar
fyrir tækjahluta þar sem matar sóun
í tilteknum geirum atvinnulífsins
var mæld.
Í skýrslunni segir að í heimilis-
hlutanum hafi verið tekið 1.036
heimila úrtak úr Þjóðskrá og voru
þátttakendur beðnir um að mæla og
skrá þann mat sem þeir hentu og þá
matarolíu og drykki sem þeir helltu
í niðurföll. Skráningar bárust frá 123
heimilum. Í fyrirtækjahlutanum
lenti 701 fyrirtæki í úrtaki úr 17 mis-
munandi atvinnugreinaflokkum.
Svör bárust frá 84 fyrirtækjum úr 12
atvinnugreinaflokkum.
Sambærilegt við Evrópu
Í niðurstöðum skýrslunnar segir
að ekki sé marktækur munur á
sóun landsmanna eftir því hvort
þeir búa á höfuðborgarsvæðinu
eða landsbyggðinni. Þá kemur
fram í skýrslunni að niðurstöður
rannsóknar Umhverfisstofnunar
séu svipaðar niðurstöðum sam-
bærilegra rannsókna í öðrum
Evrópulöndum. Í rannsókn sem
Evrópusambandið stóð fyrir var
niðurstaðan sú að hver íbúi hendi
á bilinu 70 til 84 kílóum á ári af
nýtanlegum og ónýtanlegum mat,
en sem fyrr segir er um að ræða 62
kíló á Íslandi. Á það er hins vegar
bent að ef horft er til drykkja sé
munurinn mun meiri; í evrópsku
rannsókninni kom fram að hver
og einn hellir niður 15 kílóum af
drykkjum á ári í samanburði við
199 kíló á Íslandi.
40 þúsund tonnum hent
„Ef horft er til nágrannalanda þá
reyndist sóun nýtanlegs matar í
Finnlandi árið 2010 vera svipuð og
niðurstöðurnar hér á landi gefa til
kynna. Almennt má því segja að
matarsóun frá heimilum á Íslandi
sé að mestu sambærileg því sem
gerist í öðrum löndum Evrópu,“
segir í niðurstöðunum. Þar sem
svarhlutfall í fyrirtækjahlutanum
var lágt skekkir það samanburð við
niðurstöður annarra landa. Þannig
fengust ekki gögn frá fiskveiðifyrir-
tækjum, fiskvinnslufyrirtækjum og
fyrirtækjum í mjólkuriðnaði sem
lentu í úrtaki. Samkvæmt niður-
stöðum rannsóknarinnar reyndist
veitingasala- og þjónusta sá at-
vinnugreinaflokkur þar sem mesta
magninu af mat er hent, eða rúm-
lega 40 þúsund tonnum á ári. Þar
á eftir kom kjötiðnaður með tæp-
lega 30 þúsund tonn og síðan smá-
söluverslun með tæplega fjögur
þúsund tonn. n
Umhverfisstofnun kannaði síðla árs 2015
viðhorf Íslendinga til matarsóunar. Þar
voru þátttakendur meðal annars spurðir
um helstu ástæður þess að þeir henda
mat. Flestir nefndu að maturinn væri
útrunninn, eða 29,1 prósent. Næstflestir,
24,7 prósent, sögðu að skemmdir væru í
honum eða gæði hans ónóg og 19,5 pró-
sent sögðu að of mikill matur hefði verið
gerður eða skammturinn hafi verið of stór
og því ekki borðaður. 9,4 prósent sögðu
að engan á heimilinu langaði í matinn og
7,5 prósent sögðu að matvælaumbúðirnar
hafi verið of stórar. Enn færri nefndu að
umbúðir hafi verið skemmdar.
Þegar þátttakendur voru spurðir hvað
hindraði þá í að minnka það magn sem fer
til spillis sögðu flestir, eða 27,1 prósent, að
þeim þætti erfitt að áætla nákvæmlega
hve mikið þurfi að kaupa eða elda. 20,9
prósent sögðust ekki muna hvað væri til á
heimilinu þegar farið væri í búð og að það
gleymdist að klára matarafganga. 11,1 pró-
sent svarenda sagði að afgangar væru ekki
girnilegir og 13,2 prósent sögðust ekki vita
hvernig það ætti að henda minna af mat.
Þá sögðu 10,3 prósent að óhjákvæmilegt
væri að henda mat og 10 prósent nefndu
að kostnaðurinn við að henda mat væri
óverulegur og því léti fólk það eftir sér.
Matarsóun Er umfangsmikið vandamál á Vesturlöndum. Mynd ÞorMar Vignir gunnarSSon
Einar Þór Sigurðsson
einar@dv.is
Af hverju hendum við mat?
H
éraðsdómur Reykjaness
dæmdi á dögunum karlmann í
fimmtán mánaða fangelsi fyrir
kynferðisbrot gegn fjórtán ára
stúlku. Dómurinn yfir manninum er
skilorðsbundinn til tveggja ára.
Maðurinn var ákærður fyrir að
hafa, sumarið 2013, áreitt stúlkuna
með því að ræða endurtekið við hana
á kynferðislegan hátt á samskipta-
miðlinum Facebook. Bað hann stúlk-
una um að hitta sig í því skyni að
brjóta á henni kynferðislega. Þá var
hann ákærður fyrir að hafa í eitt skipti,
þann 1. júlí 2013, mælt sér mót við
stúlkuna í kynferðis legum tilgangi.
Sótti hann hana, ók með hana út fyrir
bæinn og hafði við hana samræði fyr-
ir utan bifreiðina.
Maðurinn, sem var tæplega nítján
ára þegar hann brotin voru fram-
in, sagði við skýrslutöku hjá lögreglu
og fyrir dómi að hann hefði ekki haft
kynmök við stúlkuna. Lögð voru
fram afrit af samskiptum stúlk unnar
og mannsins á Facebook og þá þótti
framburður hennar á öllum stigum
málsins trúverðugur. Auk þess að
sæta fimmtán mánaða fangelsi, skil-
orðsbundnu til tveggja ára, var mann-
inum gert að greiða stúlk unni 600
þúsund krónur. Þá var hann dæmdur
til að greiða tæplega 1,1 milljón króna
í sakarkostnað. n
Braut gegn
14 ára stúlku
Stórfelld
fjölgun
Gistinætur á hótelum hér á landi
í október voru 332.600. Þetta
samsvarar 37 prósenta fjölgun
miðað við október 2015. Í töl-
um sem Hagstofan birti í vik-
unni kemur fram að gistinætur
erlendra gesta hafi verið 88 pró-
sent af heildarfjölda gistinátta í
mánuðinum, en þeim fjölgaði
um 38 prósent frá sama tíma í
fyrra á meðan gistinóttum Ís-
lendinga fjölgaði um 27 prósent.
Flestar gistinætur á hótelum
í október voru á höfuðborgar-
svæðinu, eða 210.100 sem er
26 prósenta fjölgun miðað við
október 2015. Um 63 prósent
allra gistinátta voru á höfuð-
borgarsvæðinu. Næstflestar voru
gistinætur á Suðurlandi, eða um
49.900. Erlendir gestir með flestar
gistinætur í október voru Banda-
ríkjamenn með 81.000, Bretar
með 79.200 gistinætur og Þjóð-
verjar með 23.400, en íslenskar
gistinætur í október voru 38.600.
Á tólf mánaða tímabili frá nóv-
ember 2015 til október 2016 voru
gistinætur á hótelum 3.600.400
sem er 30 prósenta fjölgun mið-
að við sama tímabil árið áður
og 2,5 prósenta aukning frá fyrri
mánuði á gistinóttum yfir 12
mánaða tímabil.
15 mánaða skilorðsbundið fangelsi