Fréttablaðið - 09.02.2017, Blaðsíða 15

Ein líkleg skýring á bágu ástandi stjórnmálanna í Bandaríkjunum og Evrópu nú
er uppreisn reiðra kjósenda gegn
forréttindum, m.a. gegn stjórn-
málaflokkum sem hegða sér eins
og hagsmunasamtök stjórnmála-
manna og bönkum sem hegða sér
eins og ríki í ríkinu.
Byrjum vestra. Þar hefur það
gerzt í fyrsta sinn að nýr forseti
nýtur ekki trausts meiri hluta
kjósenda frá fyrsta degi sínum í
embætti, heldur stendur hann
andspænis götumótmælendum
um allt land og erlendis, dómstólar
hnekkja tilmælum hans, og hann
er dreginn sundur og saman í svo
beittu háði í sjónvarpi kvöld eftir
kvöld að annað eins hefur ekki sézt
síðan Charlie Chaplin reif Adolf
Hitler í sig í Einræðisherranum
1940. Hvernig gat þetta gerzt?
Óvinveitt yfirtaka
Repúblikanar á þingi höfðu gengið
svo fram af mörgum kjósendum
sínum að Donald Trump, alls
óreyndur í stjórnmálum, gat tekið
flokkinn yfir eins og að drekka
vatn: þetta var óvinveitt yfirtaka
eins og það heitir á viðskiptamáli.
Trump stráfelldi keppinauta sína
og tryggði sér þannig útnefningu
flokksins sem lyppaðist niður.
Laskaður Repúblikanaflokkur
náði meiri hluta í báðum deildum
þingsins. Við erum vitni að sögu-
legri tilraun kjósenda til að taka
flokkinn yfir.
Litlu munaði að svipað gerðist
í flokki demókrata nema Hillary
Clinton, fv. þingmaður og ráð-
herra, stóð af sér yfirtökutilraun
Bernie Sanders sem var nýgenginn
til liðs við flokkinn og hafði
áður verið óháður þingmaður í
öldungadeildinni. Clinton hlaut
16 milljónir atkvæða í prófkjörum
demókrata gegn 12 milljónum
atkvæða Sanders. Til viðmiðunar
hlaut Trump 13 milljónir atkvæða
í prófkjörum repúblikana.
Hvers vegna varð eitt ofan á
í flokki repúblikana og annað
meðal demókrata? Hvers vegna
var Samfylkingunni og Framsókn
refsað grimmilega í síðustu þing-
kosningum hér heima – en hvorki
Sjálfstæðisflokknum né Vinstri
grænum? Vegir kjósenda eru
órannsakanlegir.
Kjósendur – að vísu ekki meiri
hluti kjósenda á landsvísu heldur
meiri hluti kjörmanna í úr sér
gengnu kosningakerfi – tóku upp-
reisnarmann í röðum repúblikana
fram yfir fulltrúa flokkseigenda
meðal demókrata. Kjósendur refs-
uðu demókrötum m.a. fyrir að hafa
rofnað úr tengslum við kjósendur
eins og blaðamaðurinn Thomas
Frank lýsir vel í nýrri bók, Listen,
Liberal, og fyrir of náið samneyti
við bankamenn á Wall Street sem
höfðu næstum keyrt landið í kaf
2007-2008. Því fór sem fór.
Tilmæli Trumps forseta fyrstu
daga hans í embætti snúast nær
öll um að endurreisa forréttindi
handa einkavinum forsetans sem
hefur umkringt sig með einsleitum
hópi auðmanna. Tilmælin snúast
m.a. um að slaka á umhverfisvernd
með því að veita fyrirtækjum aftur
rétt til að demba eitruðum úrgangi
í ár og vötn, draga úr fjármála-
eftirliti með því að veita bönkum
aftur rétt til að féflétta grunlausa
viðskiptavini o.fl. í þeim dúr. Varla
var það þetta sem kjósendur voru
að biðja um. Þetta er gamalt her-
bragð: repúblikanar laða til sín
kjósendur með því að lofa þeim
að banna fóstureyðingar og nota
þingstyrkinn síðan til að mylja
enn frekar undir auðmenn eins
og Thomas Frank lýsir í bók sinni
What’s the Matter with Kansas?:
How Conservatives Won the Heart
of America.
Þegar lygin hrífur
Sömu tilhneigingar verður nú vart
í Evrópu. Yfirvofandi úrsögn Breta
úr ESB er angi á þessum meiði.
Baráttan fyrir úrsögn í aðdraganda
þjóðar atkvæðagreiðslunnar 2016
var að miklu leyti byggð á ósann-
indum líkt og kosningabarátta
Trumps í Bandaríkjunum. Lygin
var hlaupin hringinn í kringum
landið áður en sannleikurinn náði
að reima á sig skóna.
Og nú standa Frakkar frammi
fyrir forsetaframbjóðanda Þjóð-
fylkingarinnar, Marine Le Pen, sem
berst fyrir úrsögn Frakka úr ESB.
Aðalkeppinauturinn, François Fill-
on, frambjóðandi hægri manna, á
hendur sínar að verja gegn ásök-
unum um spillingu, sams konar
spillingu og stjórnmálastéttin þar
í landi og víðar hefur gert sig seka
um í stórum stíl. Jacques Chirac,
forseti Frakklands 1995-2007,
fékk skilorðsbundinn tveggja ára
fangelsisdóm 2011 fyrir spillingu.
Dómskerfið virkar.
Skattaskjól ógna lýðræði
Spilling í Evrópu og Ameríku tekur
á sig ýmsar myndir. Ein þeirra
leynist í skattaskjólum eins og
franski hagfræðingurinn Gabriel
Zucman, lektor í ríkisháskólanum
í Berkeley í Kaliforníu, lýsir vel í
nýrri bók, The Hidden Wealth of
Nations. Zucman metur saman-
lagðan fjárauð heimsins á tæpa
100.000 milljarða Bandaríkjadala.
Af þessu fé eru 8.000 milljarðar
geymdir í skattaskjólum (þar af
um þriðjungur í Sviss), jafnvirði
landsframleiðslu Íslands í næstum
500 ár. Það mega Frakkar þó eiga
og aðrar Evrópuþjóðir að af 332
ráðherrum álfunnar fundust bara
fjórir í Panama-skjölunum: einn á
Möltu og þrír á Íslandi, en enginn
á meginlandinu. Panama-skjölin
vitna þó aðeins um hluta vandans.
Panama er ekki eina skattaskjólið.
Við bætist að stórfyrirtæki hafa
svikið launþega um réttmæta hlut-
deild í ávinningnum af aukinni
alþjóðlegri verkaskiptingu og
tækniþróun og grafið þannig
undan almennum stuðningi við
slíkar framfarir.
Væri falið fé dregið fram í
dagsljósið með samstilltu átaki
og væri það skráð myndi tvennt
gerast. Í fyrsta lagi myndu tekjur af
þessum eignum verða skattlagðar
líkt og aðrar fjármagnstekjur. Það
myndi gerbreyta landslagi heims-
búskaparins enda þótt eignar-
skattar sem tíðkast óvíða nú orðið
væru ekki teknir upp aftur. Í annan
stað myndu tortryggni og úlfúð
almennings gagnvart auðmönnum
minnka og líkurnar á lýðræðislegu
kjöri óheflaðra öfgamanna til for-
ustu í stjórnmálum myndu einnig
minnka. Til mikils er að vinna.
Uppreisn kjósenda
Þorvaldur
Gylfason
prófessor
Í dag
Repúblikanar á þingi
höfðu gengið svo fram af
mörgum kjósendum sínum
að Donald Trump, alls
óreyndur í stjórnmálum,
gat tekið flokkinn yfir eins
og að drekka vatn: þetta var
óvinveitt yfirtaka eins og það
heitir á viðskiptamáli.
AÐALFUNDUR MAREL HF. 2017
Dagskrá:
• Venjuleg aðalfundarstörf samkvæmt grein 4.13 í samþykktum félagsins.
• Skýrsla um framkvæmd starfskjarastefnu.
• Tillaga um kaupréttarkerfi.
• Tillaga um að heimila félaginu að kaupa eigin hlutabréf.
• Önnur mál, löglega borin fram.
Fundarstörf munu fara fram á ensku.
Sérstaklega er bent á að þeir sem hyggjast gefa kost á sér til setu í stjórn skulu
tilkynna það skriflega til stjórnar félagsins að minnsta kosti fimm sólarhringum
fyrir upphaf aðalfundar, þ.e. fyrir kl. 16:00 laugardaginn 25. febrúar.
Til þess að tillögur frá hluthöfum sem leggja á fyrir á fundinum verði teknar þar
til umræðu verður að skila þeim til stjórnar félagsins eigi síðar en tíu dögum fyrir
fundinn, þ.e. fyrir kl. 16:00 mánudaginn 20. febrúar.
Á aðalfundarvef félagsins, www.marel.com/agm, er að finna allar frekari
upplýsingar í tengslum við aðal-fundinn, þ.m.t. frekari upplýsingar um
rétt hluthafa til að fá mál sett á dagskrá hluthafafundar og leggja fram
ályktunartillögur fyrir fundinn, drög að dagskrá fundarins, tillögur stjórnar
félagsins, ársreikning félagsins fyrir árið 2016, upplýsingar um heildarfjölda hluta
og atkvæðafjölda í félaginu m.v. 8. febrúar 2017, umboðsform auk upplýsinga um
skjöl sem lögð verða fyrir fundinn.
Endanleg dagskrá fundarins og tillögur verða gerðar aðgengilegar hluthöfum
sjö dögum fyrir fundinn á framangreindum aðalfundarvef félagsins sem og á
skrifstofu félagsins að Austurhrauni 9, 210 Garðabæ.
Umboðsmenn hluthafa skulu framvísa skriflegum umboðum við inngang.
Atkvæðaseðlar og önnur gögn verða aðgengileg á fundarstað frá kl. 15:30.
Stjórn Marel hf.
s k o ð u n ∙ F R É T T a B L a ð i ð 15F i M M T u d a g u R 9 . F e B R ú a R 2 0 1 7
1
3
-0
6
-2
0
1
7
1
0
:4
5
F
B
0
6
4
s
_
P
0
6
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
1
5
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
D
1
2
-E
8
F
4
1
D
1
2
-E
7
B
8
1
D
1
2
-E
6
7
C
1
D
1
2
-E
5
4
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
B

F
B
0
6
4
s
_
8
2
2
0
1
7
C
M
Y
K