Morgunblaðið - Sunnudagur - 08.01.2017, Síða 40

40 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8.1. 2017
LESBÓK
B
ókaárið 2017 hefst á
nýrri íslenskri skáld-
sögu eftir Jónínu Leós-
dóttur: Stúlkan sem
enginn saknaði. Bókin
sú er sakamálasaga en þó ekki ein-
göngu, því hún er líka fjöl-
skyldusaga eins og Jónínu er sið-
ur.
Á kápu bókarinnar segir svo:
„Eddu mál“ og vísar í það að bókin
er hluti af bókaröð þar sem Edda,
hress og dugmikil kona sem ný-
komin er á eftirlaun, flækist í
sakamál, sumpart fyrir tilviljun, en
þó aðallega vegna þess að hún er
einkar hnýsin um hag náungans,
en Edda birtist fyrst í bókinni
Konan í blokkinni.
- Eins og þú nefndir í spjalli
sem birtist fyrir rétt tæpu ári ætl-
aðir þú upphaflega að skrifa bara
eina bók um hana Eddu en áttaðir
þig svo á að hún þyrfti að fá að
sprikla aðeins áfram. Þá varstu
með að minnsta kosti þrjár bækur
í huga en mér finnst eins og þú
sért enn að auka flækjustigið í
nýju bókinni – þarftu ekki meira
en þríleik til að segja Eddu alla?
„Jú, það er alveg hárrétt, ég fæ
fráhvarfseinkenni við tilhugsunina
um að skilja við Eddu eftir þrjár
bækur. Ég er einmitt að undirbúa
nýja Eddusögu og þar rúmast alls
ekki allt sem mig langar að láta
persónuna takast á við. Hún er
ekki síður spennt fyrir áframhald-
andi samstarfi, held ég, enda hefur
hún nægan tíma, eftirlaunamann-
eskjan, og gaman af ævintýrum.“
- „Morð voru ekki daglegt brauð
á Íslandi“ segir á einum stað í bók-
inni, en þó hafa íslenskir glæpa-
sagnahöfundar verið duglegir við
hrannvíg í gegnum árin. Finnst
þér að það þurfi að vera morð til
þess að nokkur nenni að lesa, eða
mun Edda glíma við öðruvísi glæpi
líka (eins og hún gerði reyndar í
Konunni í blokkinni)?
„Það má kannski segja að rithöf-
undar séu „afkastamestu“ morð-
ingjar á Íslandi. Sem betur fer. Ég
hef reyndar lítinn áhuga á fram-
kvæmd morða og enn minni áhuga
á krufningum og öðru vísindalegu
ferli í lögreglurannsóknum. Ég get
t.d. ómögulega horft á þætti eins
og Silent Witness þar sem allt
snýst um lík og áverka. Þess
vegna valdi ég að skrifa um leik-
manneskju, sem kemur að svona
málum úr allt annarri átt, og ef
marka má viðtökurnar í fyrra er
enginn skortur á lesendum sem
kunna að meta krimma í mildari
kantinum.
Athygli Eddu beinist að tilfinn-
ingum, sálarástandi og sam-
skiptum þeirra sem í hlut eiga.
Hún lætur lögregluna um tækni-
legu hliðina. Við Edda eigum það
sameiginlegt að hafa gaman af
fólki og vera svolítið forvitnar. Við
erum áhugasálfræðingar og vitum
að stundum geta þær aðstæður
skapast að ótrúlegasta fólk fremur
glæpi, jafnvel morð.“
- Einn af kostum Eddu (eða
ókostum að mati fjölskyldu henn-
ar) er hvað hún er hjálpsöm, en
hún er óneitanlega stundum full-
fljótfær í sinni hjálpsemi, eins og
sjá má af afskiptum hennar af máli
Vilborgar.
„Það er öll þessi orka sem Edda
býr yfir sem kemur henni í koll.
Hún þolir ekki lufsugang og vesen
og reynir að kippa öllu í lag í
hvelli. Þess vegna hættir henni til
að missa hluti út úr sér og fram-
kvæma án þess að hafa hugsað
dæmið til enda. Hún er öll af vilja
gerð … kannski svolítið ýktur ís-
lenskur reddari eða einnar konu
björgunarsveit. Ef hún væri yngri
myndi hún eflaust skrá sig í Hjálp-
arsveit skáta.“
- Í bókinni kemur einnig fyrir
Vilborg, sem glímir við snúið fjöl-
skyldumál. Þú nefndir í áð-
urnefndu viðtali að þú setjist niður
til að skrifa þegar þú sérð eitt-
hvert þema sem þig langar til að
skrifa um. Eru Vilborgarmál dæmi
um það?
„Aðstæður Vilborgar spretta úr
löngu samtali sem ég átti við út-
lenda konu sem kom í stutta heim-
sókn til Íslands fyrir um tuttugu
árum. Ég var beðin um að sýna
konunni það markverðasta í
Reykjavík en við komumst aldrei
lengra en á kaffihús. Þar brotnaði
hún saman og trúði mér fyrir því
að hjónaband hennar væri í rúst
og það væri dóttur þeirra hjóna að
kenna. Staðan í lífi Vilborgar er
sumsé byggð á lýsingu konunnar
sem mér verður oft hugsað til, enn
í dag. Það sem kemur fyrir Vil-
borgu og fjölskyldu hennar í bók-
inni er þó hreinn skáldskapur.“
Í Konan í blokkinni birtist Edda
sem eilítið ráðvillt komin á jaðar
samfélagsins, en þó ósérhlífin og
þrjósk. Í Stúlkan sem enginn sakn-
aði er hún öllu kraftmeiri, eig-
Ævintýra-
gjörn
eftirlauna-
manneskja
Forvitnin leiðir Eddu í ógöngur eins og rakið er
í bókaröð eftir Jónínu Leósdóttur. Upphaflega
átti aðeins að vera ein bók, en Edda er frek til
fjörsins og Jónína segist fá fráhvarfseinkenni
við tilhugsunina um að skilja við hana.
Árni Matthíasson arnim@mbl.is
Jónína Leósdóttir
rithöfundur.
Þungi eyjunnar heitir ljóðsbók eftir kúb-
verska ljóðskáldið Virgilio Piñera. Ljóðið í
bókinni, La isla en peso, er um Kúbu, kúb-
verska sögu, menningu og sjálfsmynd. Bókin
varð mjög umdeild þegar hún kom út árið
1943, ljóðið þótti klúrt og ekki í anda kúb-
verskrar endurreisnar fimmta áratugarins
eða cubanidad frelsishetjunnar José Martí.
Kristín Svava Tómasdóttir þýddi og skrifaði
eftirmála, Partus gefur út.
Lars Mytting sendi frá sér metsölubók um
skógarhögg á síðasta ári, en hann skrifar líka
skáldsögur og fjórða bók hans, Synt með þeim
sem drukkna, kom út í íslenskum búningi Jóns
St. Kristjánssonar í vikunni.
Í bókinni segir frá Edvard, sem elst upp hjá
fámálum afa á afskekktum bæ í Noregi. Þegar
afinn deyr fer Edward að leita svara við ýmsum
leyndarmálum úr æsku sinni.
Mál og menning gefur út.
Spennu- og fjölskyldusaga
Um miðjan desember gaf Partus út bókina
Mundu, líkami sem hefur að geyma ljóðaþýð-
ingar Þorsteins Vilhjálmssonar úr grísku og lat-
ínu. Ljóðin spanna tuttugu og sex aldir, það
elsta er frá 6. öld fyrir Krist og það yngsta frá
tuttugustu öld. Þau fjalla um ást, þrá, hatur og
háttsemi, en síðustu aldir hafa þau ekki birst
nema ritskoðuð, enda er ljóðmálið opinskátt og
oft groddalegt. Fæst þeirra hafa verið þýdd á ís-
lensku áður.
Ljóð úr grísku og latínu
Spennusagan Netið eftir Lilju Sigurðardóttur
kom út fyrir jól og var vel tekið – í umsögn í
Morgunblaðinu sagði gagnrýnandi að fléttan í
bókinni væri skemmtilega hugsuð og Lilja næði
að endurspegla óreiðuna, þar sem engum væri
treyst. Nú er Netið komin út að nýju, að þessu
sinni í kilju.
Bókin, sem er sjálfstætt framhald Gildrunnar,
segir frá Sonju, bankakonunni Öglu og tollverð-
inum Braga. JPV gefur út.
Netið komin í kilju
Kúbverskt lykilljóð
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
ÞARFTU
AÐ LÁTA
GERA VIÐ?
Um 3000
þjónustufyrirtæki
eru á skrá hjá
finna.is