Morgunblaðið - 18.02.2017, Blaðsíða 33

undanskyldu sýslunafninu. Allir
skrifa þeir undir skýrslurnar með
innsigli. Greinileg skrifstofuverk og
ekki vottuð. Á árunum 1804-1807 var
skráð jarðabók á dönsku af embætt-
ismönnum Rentukammers. Verkið
hefur sagnfræðilegt heimildagildi,
en má teljast léttvægt í eignarrétti. Í
Þjóðarbókhlöðu eru varðveittar
jarðaskýrslur sýslumanna frá 1844-
1845 og hafa skráningarnafnið ÍB 22
fol. Einnig þær eru skrifstofuverk,
undirrituð af sýslumönnum – án inn-
siglis, sem ég tel raunar litlu skipta.
Jarðatal Johnsens 1847 er upp-
skrift á öllum jarðabókum undanfar-
andi tveggja alda. Í formála höf-
undar kemur fram að verkið vinnur
hann frá nýári til vertíðarloka 1847.
Á hverri síðu bókarinnar vitnar hann
í heimildir. Þær heimildir, sem ég
hef hér nefnt og eru tilvísanir í hand-
rit eru mun fleiri, en síður bókar-
innar. Verkið er uppskrift handrita,
geldur fyrir knappan uppskriftar-
tíma og er ekki löggerningur. Björns
Teitsson magister orðaði það svo ár-
ið 1970 í bók sinni Eignarhald og
ábúð á jörðum í Suður-Þingeyjar-
sýslu 1703-1930: „Rétt er að geta
þess hér, að þetta jarðatal var helzt
til flausturslega unnið á sinni tíð, og
eru margar prentvillur og aðrar vill-
ur í bókinni. Því er henni varlega
treystandi.“ Bókin er eitt af þremur
leyfilegum sönnunargögnum laga nr.
46/1941, – svo traustur er sá grund-
völlur.
Landkostir rýrnuðu frá setningu
tíundar. Um miðja nítjándu öld var
réttlætismál að endurmeta skatt-
stofninn; jarðeignir landsins. Ráð-
gefandi Alþingi var endurreist í
Reykjavík 1845 og næstu tuttugu ár-
in ræddu þingmenn um fátt meir, en
jarðir og skattlagningu þeirra. Kraf-
an var nýtt skattmat, óháð því gamla
og enginn orðfærði að matið ætti að
nýta í eignarrétti, ekki einu sinni Jón
Sigurðsson forseti. Þeir voru of
handgengnir hinni átta alda óform-
legu kauphöll jarðabréfa til að breka
um slíkt.
Nýtt mat var gert 1849-50 og út-
gefin tilskipun konungs um nýjan
skattstofn, þ.e. nýr dýrleiki jarða, í
nýrri jarðabók, prentuð árið 1861.
Vera kann að tilkoma bókarinnar sé
með þeim hætti að hún hafi gildi í
eignarrétti á við löggerninga?
Forn dýrleiki jarða er einnig í bók-
inni. Ekki hefur verið rannsakað
hvort og þá hvaða áhrif hið nýja
skattmat hafði á eignarrétt í landinu
til ársins 1941. Lausleg skoðun á
þinglýsingabókum sýnir að áfram
voru jarðeignir skilgreindar að fornu
mati, en sumar að nýju mati. Það
mun mörgum kunnugt. Hitt vita
færri að hið nýja mat er – og átti að
vera, alls ótengt hinu forna mati. Ég
hef rannsakað að 87% af torfum
landsins eru ekki með sama hlutfall
að fornu og nýju mati.
Nýja skattmatið var í ósamræmi
við 87% þinglýstra eignaskjala, þeg-
ar það var lögfest með tilskipun kon-
ungs 1. apríl 1861. Það var í lagi.
Skattmatinu var ekki ætlað að gilda í
eignarrétti. Þau afglöp voru gerð á
tuttugustu öld.
» Greinin er annars
vegar um þúsund
ára sögu eignarréttar
byggð á þinglýstum lög-
gerningum. Hins vegar
er rakið hlutverk jarða-
bóka fyrir skattheimtu.
Höfundur er líffræðingur.
UMRÆÐAN 33
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. FEBRÚAR 2017
Fyrr í mánuðinum
var í Morgunblaðinu
greint frá ályktun
Landssambands veiði-
félaga (LV) sem fjallaði
með villandi og röngum
hætti um málefni Arctic
Sea Farm hf. og norsk-
an samstarfsaðila fé-
lagsins, Norway Royal
Salmon (NRS). Vegna
margvíslegra rang-
færslna LV er nauðsynlegt að gera
eftirfarandi athugasemdir.
Í ályktun LV er fullyrt að í mats-
áætlun Arctic Sea Farm vegna um-
sóknar um eldi í Ísafjarðardjúpi og
Arnarfirði óski fyrirtækið leyfis til
notkunar á norskum laxastofni. Stað-
reyndin er sú að hingað til lands hafa
ekki verið flutt seiði til laxeldis í
meira en 30 ár. Laxeldisfyrirtækin
nota eingöngu seiði af SAGA-stofni
frá íslenska hrogna- og kynbótafyrir-
tækinu Stofnfiski hf. sem notuð hafa
verið á Íslandi áratugum saman þótt
uppruni seiðanna sé upphaflega
norskur.
Eldi á ófrjóum laxi
á algjöru frumstigi
Skilja má á ályktun LV að meg-
instarfsemi Norway Royal Salmon
(NRS) felist í eldi á ófrjóum laxi í
Noregi. Það er alrangt. Vissulega er
NRS leiðandi aðili á
þessu sviði í Noregi.
Hér er þó enn sem kom-
ið er aðeins um til-
raunaverkefni að ræða
sem NRS hefur metnað
til að kanna til hlítar,
einnig hér á landi í
verkefni sem nú er í
burðarliðnum á vegum
Arctic Sea Farm, NRS
og fleiri aðila. NRS fékk
úthlutað grænum eldis-
leyfum (green license) í
Noregi og var fram-
leiðsla fyrirtækisins á ófrjóum laxi
innan við 1% af heildarframleiðslu
fyrirtækisins í fyrra. Í norsku laxeldi
nam framleiðslan á síðasta ári af
ófrjóum laxi innan við 0,2 prósentum.
Að notkun geldstofna ryðji sér nú
mjög til rúms í Noregi eins og fullyrt
er í ályktun LV virðist því einungis
ætlað að afvegaleiða umræðuna.
Þekking NRS mikill
akkur fyrir íslenskt eldi
Það var mikil viðurkenning fyrir
Arctic Fish að fá til liðs við sig fyrir-
tæki á borð við Norway Royal Sal-
mon sem hefur hvað mesta reynslu af
laxeldi í Noregi og þá sérstaklega á
norðlægum slóðum í sambærilegu
umhverfi og á Íslandi. Arctic Fish
hefur byggt upp mikilvæga atvinnu-
grein á Vestfjörðum og á og rekur
sjóeldisfyrirtækið Arctic Sea Farm,
seiðaeldið Arctic Smolt og eldis-
vinnslufélagið Arctic Odda. Arctic
Sea Farm er handhafi vottunar sam-
kvæmt hinum virta umhverfisstaðli
eldisafurða ASC (Aquaculture Stew-
ardship Council) sem er hliðstæð
staðli MSC, þekktasta og virtasta
umhverfisstaðli heims á sviði sjávar-
afurða.
Óumdeild sérfræðiþekking
Við lítum svo á að með NRS sem
kjölfestueiganda að Arctic Sea Farm
verði unnt að standa eins vel að verki
og nokkur kostur er fyrir uppbygg-
ingu atvinnugreinarinnar í heild hér
við land enda er dýrmæt sérfræði-
þekking stjórnenda NRS óumdeild á
alþjóðavísu. Með aðstoð NRS byggist
upp enn frekari þekking á því hvernig
best er að byggja upp sjálfbæra at-
vinnugrein í sátt við samfélag og um-
hverfi.
Um rangfærslur
Landssambands veiðifélaga
Eftir Sigurð
Pétursson » LV fjallar síendur-
tekið með villandi og
röngum hætti um mál-
efni Arctic Sea Farm hf.
og norskan samstarfs-
aðila félagsins, Norway
Royal Salmon (NRS).
Sigurður Pétursson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Arctic Sea Farm.
þess að banki hafi krafist upplýs-
inga frá viðskiptavini og notað það
sem hótun að loka fyrir greiðslu-
kortið séu upplýsingarnar ekki
látnar af hendi. Með því að tak-
marka notkun reiðufjár er verið
að þvinga almenning til mikilla
viðskipta við bankana, því mögu-
leikinn á því að taka launin sín út
í reiðufé um hver mánaðamót til
að greiða kostnað við rekstur
heimilis og ýmsan annan tilfall-
andi kostnað þrengist verulega.
3. Persónuvernd verður fótum
troðin og gengur þvert á stefnu
Viðreisnar hvað varðar friðhelgi
einkalífsins. Með takmörkun á
notkun reiðufjár verða til skrár
með öllum innkaupum allra borg-
ara landsins. Varla er nokkur svo
bláeygur að trúa því að yfirlýs-
ingar um að „fyllsta öryggis sé
gætt“, séu einhvers virði. Slíkar
yfirlýsingar frá stjórnvöldum og
stórfyrirtækjum hafa í tímans rás
reynst haldlaus plögg. Fyrr eða
síðar verða þessar upplýsingar
seldar hæstbjóðanda.
»Reifaðir eru helstu
gallar þess að
þrengja að notkun
reiðufjár á Íslandi.
Höfundur er læknir.
Atvinnublað
alla laugardaga
Sendu pöntun á augl@mbl.is eða
hafðu samband í síma 569-1100
Allar auglýsingar birtast bæði í
Mogganum og ámbl.is
ER ATVINNUAUGLÝSINGIN
ÞÍN Á BESTA STAÐ?
Einstök húseign
Húsið Bræðraborgarstígur 16 & lóðin Drafnarstígur 9
Drafnarstígur 9 er 207 fm lóð og liggur að
húsinu baka til og nýtist í dag sem bílastæði fyrir
heildarbygginguna. Verð 20 millj.
588 9090 . www.eignamidlun.is . Grensásvegi 11 . 108 Reykjavík
FRÁBÆR
STAÐSETNING
Sverrir Kristinsson
Löggiltur fasteignasali
sverrir@eignamidlun.is
Kjartan Hallgeirsson
Löggiltur fasteignasali
kjartan@eignamidlun.is
824 9093
NÁNARI UPPLÝSINGAR VEITA
Húsið er byggt upprunalega árið 1930 samkvæmt
skráningu Þjóðskrár Íslands. Um er að ræða
skrifstofu-, verslunar- og iðnaðarhúsnæði á tveimur
hæðum ásamt rishæð og kjallara. Útbygging með
mikilli lofthæð. Húsið er steinsteypt. Verð 430 millj.
Húsið stendur á horni Öldugötu og Bræðraborgarstígs. Húsið hýsti áður bakarí
og bókaforlag Iðunnar. Það hefur verið gert upp og er hið glæsilegasta.
Eignirnar seljast einungis saman