Morgunblaðið - 08.03.2017, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. MARS 2017
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/senda grein Prentun Landsprent ehf.
Kjartan Magnússon, borgarfulltrúi
sjálfstæðismanna, flutti í gær á fundi
borgarstjórnar tillögu flokksins um
aukið gagnsæi vegna niðurstaðna
PISA-könnunar. Í tillögunni kom
meðal annars fram að Mennta-
málastofnun Reykjavíkurborgar
fengi sundurgreindar upplýsingar um
árangur hvers skóla í borginni í
PISA-könnuninni 2015. Umræddar
upplýsingar um árangur hvers skóla
yrðu sendar til viðkomandi skóla-
stjórnenda, sem myndu kynna þær
fyrir skólaráðum sínum og stjórn for-
eldrafélags í því skyni að hvetja til
upplýstra umræðna um kennsluhætti
og námsárangur. Tillagan var felld
með 9 atkvæðum meirihlutans gegn 6
atkvæðum Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknar.
Önnur sveitarfélög nýta gögnin
„Það lýsir skammsýni og metn-
aðarleysi hjá borgarfulltrúum Sam-
fylkingar, Bjartrar framtíðar, Pírata
og Vinstri grænna að hafna því að
Reykjavíkurborg óski eftir sundur-
greindum upplýsingum um árangur
hvers skóla í borginni í PISA-könnun
2015 í einstökum greinum og afhendi
þær viðkomandi skólastjórnendum,
vilji þeir nota þær í því skyni að bæta
skólastarfið. Flest önnur sveitarfélög
landsins munu fá slíkar niðurstöður
og nýta þær vafalaust til umbóta í
skólastarfi sínu,“ segir í bókun borg-
arfulltrúa Sjálfstæðisflokksins. Skúli
Helgason, borgarfulltrúi Samfylking-
ingarinnar, sagði á fundinum að þetta
væri gæluverkefni og snerist um að
hampa PISA-niðurstöðum einstakra
skóla og byggja á samkeppni í skóla-
kerfinu. Kjartan Magnússon sagði
slíkt vera útúrsnúning enda ættu nið-
urstöðurnar að bæta hvern skóla.
Hildur Sverrisdóttir kveður
Hildur Sverrisdóttir, Sjálfstæðis-
flokki, sat sinn síðasta borgarstjórn-
arfund í gær en hún hefur tekið sæti á
Alþingi. Marta Guðjónsdóttir tekur
við af henni í borgarstjórn. Hildur
flutti í upphafi fundar tillögu um að
borgarstjórn beindi þeim tilmælum til
Alþingis að í meðförum áfengisfrum-
varpsins yrði tekið mið af því að aukin
smásöluverslun með áfengi styddi við
markmið aðalskipulags Reykjavíkur
um sjálfbær hverfi. Felldi meirihlut-
inn þá tillögu. mhj@mbl.is
Neita að veita skólum niðurstöður PISA
Morgunblaðið/Árni Sæberg
PISA Kjartan Magnússon, borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins, í pontu í gær.
 Meirihlutinn
felldi tillögu sjálf-
stæðismanna
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Hætta vegna jökulhlaupa við eldgos
í Öræfajökli er metin mikil eða
geysimikil á um 340 ferkílómetra
svæði sem nær yfir svo til allt lág-
lendi suðurstrandarinnar austan
Skaftafells austur fyrir Kvíárjökul.
Auk íbúa gistir fjöldi ferðafólks þar
yfir háannatímann. Full rýming tek-
ur að lágmarki 35-40 mínútur við
bestu aðstæður en það er lengri tími
en stysti mögulegi framrásartími
hlaupa. Ef forða á fólki þarf að hefja
rýmingu áður en gos hefst.
Kemur þetta fram í skýrslu um
forgreiningu áhættumats fyrir
jökulhlaup í Öræfum og Markarfljóti
vegna eldgosa undir jökli, sem unnin
hefur verið af starfsmönnum nokk-
urra stofnana undir forystu Veður-
stofu Íslands.
500-1.000 ár milli gosa
Öræfajökull er eitt stærsta eld-
fjall landsins. Þar gýs að meðaltali á
500 til 1.000 ára fresti og gosefna-
framleiðslan er fremur lítil.
Fram kemur að aðdragandi jökul-
hlaupa vegna eldgosa í Öræfajökli
getur verið mjög skammur og fram-
rásarhraði þeirra mikill. Hlaup gætu
náð að hringvegi framan við helstu
framrásarleiðir á 20-30 mínútum frá
upphafi gosa. Hlaupið kann að fara
yfir stærstan hluta láglendis milli
Skaftafellsár og Breiðár, en það er
um 340 ferkílómetrar að stærð. Talið
er líklegt að lítill hluti svæðisins fari
undir í hverju hlaupi en mjög fáir
staðir geti talist öruggir. Fram kem-
ur að jökulhlaup vegna eldgosa í
Öræfajökli geta valdið fullkominni
eyðingu mannvirkja og gróðurlendis
þar sem þau fara yfir. Möguleg áhrif
slíkra hlaupa á innviði og efnahag
svæðisins gætu því orðið mikil.
„Ef frá Öræfajökli kæmi stærsta
gerð af hlaupi sem talið er mögulegt,
og ef slíkt gerðist án viðvörunar og
rýmingar, gætu allt að 130 manns
verið í lífshættu og 240-250 manns til
viðbótar lokast inni vegna skemmda
á vegakerfinu. Forsenda byggðar og
áframhaldandi uppbyggingar ferða-
mennsku og annarrar atvinnu-
starfsemi í Öræfasveit er því gott
vöktunar- og viðbragðskerfi. Í því
fælist nákvæm vöktun eldfjallsins
ásamt því að sett yrði upp viðeigandi
viðvörunarkerfi og viðbragðsáætl-
anir gerðar og þær uppfærðar með
reglulegu millibili,“ segir í skýrsl-
unni. Þá er hvatt til þess að unnið
verði skipulega að því að auka vitn-
eskju ferðafólks um vána.
600 gætu lokast inni
Í sömu skýrslu er fjallað um áhrif
hugsanlegs hamfarahlaups úr norð-
vesturhluta Kötlu, sem færi í Mark-
arfljót. Ef slíkt hlaup kæmi að sum-
arlagi væru yfir þúsund manns á
flóðasvæðinu. 600 manns gætu
lokast inni í Fljótshlíð, Þórsmörk og
á láglendinu við undirhlíðar Eyja-
fjallajökuls.
Hefja þarf
rýmingu áður
en eldgos hefst
 Hvatt til meiri vöktunar og viðbún-
aðar vegna jökulhlaupa úr Öræfajökli
Morgunblaðið/Golli
Jökulganga Hvannadalshnjúkur í
Öræfajökli er hæsti tindur landsins.
Öræfajökull
» Hæð Öræfajökuls og lega
hans á suðausturströndinni
veldur því að ís mun þekja efri
hluta fjallsins meðan jöklar
finnast á Íslandi.
» Tvö eldgos eru þekkt frá því
land byggðist, gosið 1727 og
stórgosið 1362. Stór jökul-
hlaup fylgdu báðum gosum og
manntjón varð.
» Hlaupin áttu þátt í að gera
Litlahérað óbyggilegt um tíma.
Anna Lilja Þórisdóttir
annalilja@mbl.is
Karlar eru tæp 2% menntaðra leik-
skólakennara á landinu. Ýmislegt hef-
ur verið reynt í gegnum tíðina til að
fjölga þeim, það hefur skilað litlum ár-
angri og nú stendur til að borga þrem-
ur körlum eina milljón hverjum fyrir
að stunda nám í leikskólakennarafræð-
um og ljúka því.
Um er að ræða verkefni sem heitir
Karlar í yngri barna kennslu og eru
meginmarkmið þess annars vegar að
vekja athygli ungra karla á starfi leik-
skólakennara og hins vegar að fjölga
þeim í starfi. Að verkefninu standa
Samband íslenskra sveitarfélaga, Há-
skóli Íslands og Háskólinn á Akureyri,
Félag leikskólakennara og Félag
stjórnenda leikskóla og fékkst styrkur
úr Jafnréttissjóði Íslands til verkefn-
isins. Í auglýsingu á vefsíðu Kennara-
sambandsins segir m.a. að þeir, sem
hljóti styrkinn, þurfi að hafa lokið
grunnháskólanámi og skuli hefja
meistaranám í leikskólakennarafræð-
um í haust. Þeir verða ráðnir í stöður
verkefnastjóra sem munu m.a. sinna
kynningarstarfi til að vekja athygli á
náminu og styrkurinn verður greiddur
þegar viðkomandi hefur lokið námi.
Leita þarf allra leiða
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
reynt er að fjölga körlum á leikskólum
með skipulögðum hætti. Til dæmis
stóðu karlkyns leikskólakennarar fyrir
átaki fyrir um 20 árum þar sem starf
leikskólakennara var kynnt fyrir körl-
um og fyrir rúmum tveimur árum var
verkefninu Framtíðarstarfið hleypt af
stokkunum, sem átti að fjölga leik-
skólakennurum af báðum kynjum og
var þar lögð talsverð áhersla á karla. Í
október síðastliðnum sagðist Dagur B.
Eggertsson, borgarstjóri í Reykjavík,
síðan vilja fara í átak til að fjölga körl-
um í stétt leikskólakennara.
Spurður hvort ekki sé fullreynt að
reyna að fjölga körlum á leikskólum,
segir Haraldur Freyr Gíslason, for-
maður Félags leikskólakennara, svo
ekki vera. Leita þurfi allra leiða til að
breyta þessari stöðu sem sé algerlega
óásættanleg. „Það er alveg rétt að ár-
angurinn af þessum aðgerðum hefur
verið lítill, en við stöndum frammi fyrir
því að karlar eru rúmlega 1% leik-
skólakennara og við verðum að reyna
sem flestar leiðir til að breyta því,“ seg-
ir Haraldur. „Það er allra hagur að
draga úr kynskiptum vinnumarkaði.“
Borgað fyrir að ljúka námi
Að sögn Haraldar er þetta ekki í
fyrsta skipti sem fólk fær styrk til að
ljúka leikskólakennaranámi. Félag
leikskólakennara hefur veitt þeim, sem
starfa á leikskólum og eru með annað
háskólanám en leikskólakennarafræði,
600.000 kr. styrk til að bæta við sig
námi leikskólakennara. Hingað til hafa
um 80 manns fengið þennan styrk, þar
af 2-3 karlar.
Hann segir að ýmsar ástæður hafi
verið nefndar fyrir þessum skorti á
körlum í stétt leikskólakennara. „Sjálf-
ur er ég kominn að þeirri niðurstöðu að
ástæðurnar séu rótgrónar og menn-
ingarbundnar. Að það sé almennt álit
að uppeldi, menntun og umönnun séu
kvennastörf frekar en karlastörf. Það
er erfitt að snúa því við, en við erum
ekki tilbúin að sætta okkur við þetta,“
segir Haraldur.
Morgunblaðið/Golli
Á leikskóla Karlar eru einungis 1,7% þeirra menntuðu leikskólakennara sem eru við störf á íslenskum leikskólum.
Milljón fyrir að ljúka
leikskólakennaranámi
 Ýmissa leiða er leitað til að fjölga körlum á leikskólum
Arna H. Jónsdóttir, formaður
leikskólabrautar Mennta-
vísindasviðs Háskóla Íslands,
er einn skipuleggjenda verk-
efnisins. Hún segir að þar sem
um sértæka aðgerð sé að ræða
sem sé ætlað að jafna hlut
kynjanna, stangist verkefnið
ekki á við jafnréttislög.
Að sögn Örnu er þessi upp-
hæð, milljón á hvern verk-
efnastjóra, þannig tilkomin að
Jafnréttissjóður hafi veitt þrjár
milljónir til verkefnisins og
ákveðið hafi verið að skipta
henni í þrennt.
„Það eru líklega skiptar
skoðanir um það,“ svarar hún,
spurð hvort ein milljón sé
nægilegur ávinningur fyrir
unga karlmenn til að fara út á
þennan starfsvettvang. „Þessu
fylgja engar kvaðir um að
starfa sem leikskólakennari að
námi loknu, heldur að kynna
námið á meðan þeir eru í því.
En auðvitað vonumst við til
þess að þessir þrír karlar finni
sig í náminu og vilji starfa á
leikskólum að því loknu. En
þetta er langtímaverkefni og
verður ekki leyst með einni að-
gerð.“
Langtíma-
verkefni
Í ANDA JAFNRÉTTISLAGA