Freyr - 01.09.2006, Blaðsíða 25

NAUTGRIPARÆKT
DANSKA RANNSÓKNIN
Megintilgangur verkefnisins var að kort-
leggja lýsingu í dönskum fjósum og kanna
möguleikana á að auka mjólkurframleiðsl-
una með því að stjórna lýsingunni markvisst.
Einnig var markmiðið að minnka rafmagns-
notkun með þvt að stjórna Ijósmagninu eða
breyta uppsetningu Ijósgjafanna.
NIÐURSTÖÐUR
I flestum þeim fjósum sem skoðuð voru í
rannsókninni var hægt að ná Ijósstyrk upp
fyrir 100 lúx með dagsljósi. Þó eru nýrri fjós-
in áberandi betri hvað þetta varðar en þar
hleypa þakgluggar birtu inn auk þess sem
gardínur á hliðum veita Ijósi inn í fjósin. Fyrri
hluta vetrar er skammdegið slíkt að þarfir
kúnna fyrir 16 tíma birtu eru ekki uppfylltar.
Þá þarf að grípa til rafmagnslýsingar. Þrátt
fyrir að öll Ijós séu kveikt er Ijósstyrkur í
flestum fjósum of lítill til þess að ná 100 lúx
þegar dagsbirtunnar nýtur ekki við. Flestir
bændur minnka lýsinguna um kl. 18 og
stilla þá á næturlýsingu. Það þýðir að kýrnar
fá aðeins fulla birtu um 12 klst. á sólarhring.
Efnahagsleg áhrif þess að auka lýsingu sem
nær 100 lúx úr 12 tímum upp í 16 tíma eru
vel merkjanleg samkvæmt niðurstöðunum.
Þess vegna er ráðlegt að gefa Ijósstyrknum
gaum og þeim tíma sem Ijósin eru kveikt.
Næturlýsing var með þeim hætti í nær
öllum fjósunum að slökkt var á flestum Ijós-
um en önnur látin loga. Það gaf Ijósstyrk í
kringum 10 lúx víðast hvar í fjósinu en þó
ekki í námunda við Ijósgjafann, þar var Ijós-
magnið of mikið. Betra er að dempa öll Ijós
með Ijósdeyfi en að beita þessari aðferð.
Skýrsla um rannsóknina á lýsingu í fjósum
er komin út á vegum dönsku leiðbeininga-
þjónustunnar, Dansk Landbrugsrádgivning.
Hægt er að nálgast skýrsluna I heild sinni á
vefsíðunni www.farmtest.dk
Niðurstöður og ráðleggingar
Gamlar fjósbyggingar
• Þvoið eða strjúkið af lömpum minnst einu sinni á ári, t.d. í ágústmánuði þegar fer
að skyggja.
• Haldið fjósinu hreinu og málið í Ijósum litum. Þeir endurkasta meira Ijósi.
• Hreinsið reglulega þakglugga og gegnsætt báruplast.
• Með þvf að nota lampa með endurkasti bakvið peruna má auka Ijósmagnið þó
nokkuð.
• Setjið upp skynjara sem slökkva á rafmagnslýsingu þegar dagsljós er nægt.
• Notið Ijósdeyfi á nóttunni.
• Reynið að ná jafnri lýsinguí fjósinu.
Nýbyggingar
• Veljið lampa sem auðvelt er að þrífa.
• Gerið mælingar á Ijósmagni og metið þarfir m.t.t. þeirra.
• Veljið lampa með Ijósdeyfi.
• Veljið perur sem endast lengi og nota minna rafmagn.
Hefur þú áhuga á að kynna þér Ijósstyrkinn í þínu fjósi? Hjá helstu rafverslunum er
hægt að kaupa mælitæki og þú getur framkvæmt mælinguna sjálf(ur). Hjá verslun-
inni (skraft kostar vandaður lúxmælir 13.900 kr. Flestir rafvirkjar veita þessa þjónustu.
Hafðu í huga að mælingar á að gera í 1 metra hæð svo hægt sé að bera niðurstöður
saman við það sem ráðlagt er.
FREYR 09 2006
25