Freyr - 01.09.2006, Blaðsíða 29

FISKIRÆKT
Það vantar tilfinnanlega þekkingu á far-
leiðum og búsvæðum laxa í sjó sem skýrt
getur þessa hnignun og er þessi þekkingar-
skortur þröskuldur skynsamlegrar nýtingar
á tegundinni.
Alþjóðalaxverndarsamtökin (NASCO)
hafa nú komið á fót sjávarrannsóknarráði í
samvinnu við þau lönd sem hagsmuna eiga
að gæta við verndun og nýtingu þeirrar auð-
lindar sem laxastofnar við Atlantshafið eru.
Ráðið hefur það að markmiði að stuðla að
samvinnu landanna um rannsóknirá ástæð-
um þessarar hnignunar og hvort unnt sé að
vinna á einhvern hátt á móti þessari þróun.
Aðaláherslan er á rannsóknir á sjávardvöl
laxins. Verkefnið er afar fjárfrekt og kallar á
fjármögnun umfram það sem löndin veita
nú í rannsóknir á laxi.
GÖNGUSEIÐI MERKT
MEÐ MÆLIMERKJUM
íslendingar vilja leggja sitt af mörkum til
verkefnisins og hefur Veiðimálastofnun I
samvinnu við hátæknifyrirtækið Stjörnu-
Odda og fiskeldisstöðina Laxeyri í Borgar-
firði merkt gönguseiði með síritandi mæli-
merkjum. Mælimerkin skrá í sig dýpi og
hitastig á ákveðnu tímabili og þannig má
sjá við hvaða hitafar og dýpi laxinn heldur
sig í sjónum. Eftir sjávardvöl í eitt eða tvö ár
gengur laxinn aftur til heimkynna sinna og
þá þarf að endurheimta merkið úr fiskinum.
Með því að bera saman slíkar upplýsingar
um hitafar og dýpi við yfirborðshitamæling-
ar í sjó frá gervitunglum má kortleggja á
hvaða hafsvæði laxinn heldur sig á mismun-
andi tímum enda er laxinn uppsjávarfiskur.
Mælimerkin eru ný framleiðsluafurð
Stjörnu-Odda (DST micro) og sumarið 2005
voru svo smá merki í fyrsta sinn sett í laxa-
gönguseiði. Fyrirtækið hefur þróað merkin
m.a. í samvinnu við Veiðimálastofnun og er
nú í fyrsta sinn unnt að merkja niðurgöngu-
seiði laxa með slíkum merkjum. Unnt er að
nota stór gönguseiði til merkinganna.
Merking seiðanna er vandasöm. Notuð
voru eldisseiði til merkinganna þar eð merk-
in eru enn of stór fyrir þorra náttúrulegra
seiða. Áður gerði Veiðimálastofnun viða-
miklar tilraunir og rannsóknir til að finna
heppilega aðferð við merkinguna en merkj-
unum er komið fyrir í kviðarholi fisksins.
Fyrstu rannsóknirnar fóru fram hjá fslands-
laxi sem lagði til aðstöðu og seiði. Þar voru
reyndar mismunandi merkingaraðferðir og
meðferð á seiðunum. Niðurstöður þeirra
rannsókna nýttust þegar seiðin í Kiðafellsá
voru merkt snemma vors 2005 í Laxeyrar-
stöðinni. Aðferðir við merkingu seiða hafa
síðan verið endurbættar og voru þær notað-
ar við merkingar 300 seiða sem sleppt var
vorið 2006 í Kiðafellsá.
Eins og éður sagði var 300 merktum
seiðum sleppt í Kiðafellsá við sunnanverð-
Fiskifræðingur við merkingar Innsetning mælimerkis í kviðarhol.
mælimerktra laxaseiða.
Gögn um dýpi (blár) og hita (rautt) úr mælimerki (DST-númer 244). Laxinum var
sleppt sem seiði í Kiðafellsá í byrjun júní 2005 þá 17,8 sm og 63,5 g
og kom til baka 64 sm og 2.316 g þann 17. ágúst 2006.
an Hvalfjörð vorið 2005 og aftur vorið
2006. Veiðimálastofnun hefur ána á leigu
meðan á verkefninu stendur. Vonir standa
til að seiðum verði sleppt áfram í Kiða-
fellsá en einnig er afar mikilvægt að end-
urtaka rannsóknina norðanlands.
Verkefnið er stærsta einstaka verkefnið
sem Veiðimálastofnun hefur sett af stað
og er áætlað að um 80 milljónir króna
þurfi til að fjármagna verkefnið. Þeir
Sigurður Már Einarsson og Sigurður Guð-
jónsson stýra verkefninu en að því koma
margir starfsmenn Veiðimálastofnunar.
Alþingi hefur stutt verkefnið sérstaklega
auk þess sem stofnunin hefur sett verk-
efnið í forgang.
FREYR 09 2006
29