Fréttatíminn - 17.03.2017, Page 2
2 | FRÉTTATÍMINN | FÖSTUDAGUR 17. MARS 2017
matarmarkadur.is
STÆRSTI
MATARMARKAÐ
UR
LANDSINS, Í HÖ
RPU
18.& 19.
MARS
KL. 11-17
ICELAND’S LARG
EST
ARTISANAL FOOD
FAYRE,
IN HARPA
AÐGANGUR
ÓKEYPIS
FREE ADMISSION
15-24
ára
25-34
ára
35-44
ára
45-54
ára
55-64
ára
64+
ára
Ísland
Evrópusambandið
20
15
10
5
0
Heilbrigðismál Í samanburði við
þjóðir Evrópu er unga fólkið á
Íslandi óvenju þunglynt. Munur-
inn minnkar með aldrinum og
almennt er eldra fólk á Íslandi
álíka þunglynt og fólk annarra
Evrópuþjóða. Þunglyndisvandinn
á Íslandi er því fyrst og fremst
vandi hinna ungu.
Í samanburði á öllum þjóðum
Evrópu kemur í ljós að ungt fólk á
Íslandi er þunglyndast allra. Bæði
íslenskir karlar og konur á aldrin-
um 15 til 24 ára segjast mun oftar
finna fyrir þunglyndiseinkenn-
um en ungt fólk hjá öðrum þjóð-
um, samkvæmt upplýsingum frá
evrópsku hagstofunum.
Litlu munar hjá ungkörlunum,
tíundi hver íslenskur karl finn-
ur fyrir þunglyndi en 9,8 pró-
sent sænskra ungkarla. Meðaltal
Evrópusambandsins er 4 prósent.
Ungar íslenskar konur skera
sig meira úr öðrum þjóðum. Rétt
tæplega 18 prósent kvenna á þess-
um aldri, 15 til 24 ára, segist finna
fyrir þunglyndi á meðan með-
altal Evrópusambandsins er 6,7
prósent. Næst á eftir Íslendingum
koma ungar sænskar konur, en
rétt rúm 15 prósent þeirra finna
fyrir þunglyndi.
Íslenskar konur eru næst þung-
Samanburður á hlutfalli þunglyndra eftir
aldurshópi á Íslandi og meðaltali Evrópu-
sambandsins sýnir vel hversu þunglyndi
leggst illa á unga Íslendinga. Þessar súlur
sýna hlutfall kvenna sem finnur fyrir þung-
lyndi eftir aldurshópum.
Ungt fólk á Íslandi
þunglyndast allra
lyndastar á aldursbilinu 25 til 34
ára og í þriðja sæti á aldrinum
35 til 44 ára. Þunglyndi meðal
kvenna allt upp að miðjum aldri
er því áberandi meira en hjá öðr-
um þjóðum almennt. Eftir miðjan
aldur er munurinn minni og á efri
árum mælist þunglyndi kvenna
álíka og að meðaltali í Evrópusam-
bandinu.
Svipað má sjá hjá íslensku
körlunum. Þeir eru almennt mun
þunglyndari en aðrir evrópsk-
ir karlar á yngri árum en nálgast
meðaltalið á miðjum aldri og eru
ólíklegri til að vera þunglyndir á
efri árum en eldri karlar í Evrópu
almennt. | gse
Íslendingar þunglyndari ungir
Heilbrigðismál Jón Örn Pálsson
liggur á Landspítanum í stífri
meðferð vegna alvarlegrar liðsýk-
ingar í hné og á þaðan ekki aftur-
kvæmt næsta mánuðinn. Hann sér
fram á að geta jafnvel endað með
staurfót. Hann rekur veikindin
til læknamistaka í Orkuhúsinu og
segist vona að þetta sé ekki dæmi
um heilbrigðiskerfið almennt á
tímum vaxandi einkavæðingar.
Þóra Kristín Ásgeirsdóttir
tka@frettatiminn.is
„Um miðjan desember fór ég að
finna fyrir verkjum í hné, ég hafði
tekið vel á í ræktinni og datt í hug
að þetta væri eitthvað álagstengt,“
segir Jón Örn Pálsson frá Tálkna-
firði. sem leitaði til læknis í Orku-
húsinu sem gerði á honum litla
skurðaðgerð, svokallaða liðspegl-
un á hné. Jón Örn er 57 ára, líkam-
lega vel á sig kominn, þótt hann sé
yfir kjörþyngd. „Ég stunda reglu-
lega líkamsrækt, sjósund, hesta-
mennsku og baða mig upp úr snjó
þegar færi gefst. Það verður bið á
því á næstunni. Ég á hérna mínar
verstu stundir en ég ætla að komast
í gegnum þetta.“
Venjulega eru menn vinnufær-
ir eftir fáeina daga að lokinni lið-
speglun. Allt leit vel út fyrsta sólar-
hringinn en á öðrum degi vaknaði
Jón Örn við mikinn sársauka í
hnénu, sem reyndist vera stokk-
bólgið.
„Ég hafði samband við bæklun-
arskurðlækninn en hann sagði mér
að koma til sín, hann myndi reyna
að hitta mig milli aðgerða enda var
ég viðþolslaus af sársauka. Hann
lét mig síðan bíða á biðstofunni í
þrjá klukkutíma, skoðaði mig síðan
í nokkrar mínútur inni í einhverri
myrkrakompu þar sem hann skrif-
Jón Örn Pálsson
segist vona að
sjúkrasaga hans
sé ekki enn eitt
dæmið um að
einkavæðingin
sé farin að ríða
húsum í heil-
brigðiskerfinu.
Myndir | Hari
Læknirinn hafði
ekki tíma til að
skoða sjúklinginn
aði upp á morfín og sagði mér að
nota kælipoka og teygjusokk til að
draga úr bólgunni. Hann taldi ekki
ráðlegt að tappa af hnénu eða taka
liðvökvasýni, því fylgdi svo mikil
sýkingarhætta. Ekki grunaði hann
að ég gæti þá þegar verið kominn
með sýkingu. Nei, hann ráðlagði
mér bara að fara heim til Tálkna-
fjarðar, því sennilega hefði bara
blætt inn á hnéð og það myndi lag-
ast. Á Tálknafirði er enginn læknir
og þótt fjallaloftið sé gott, lagar það
ekki bólgur og verki. Eftir sex daga
frá speglun varð ég því að snúa suð-
ur aftur, með óheyrilegar kvalir í
fætinum.“
Jón Örn sneri sér aftur til læknis-
ins í Orkuhúsinu sem sagði að það
væri hætta á blóðtappa og best væri
að hann kæmi suður. Þegar Jón Örn
var kominn til Reykjavíkur hafði
læknirinn engan tíma til að skoða
hnéð og meta ástandið. „Það kom
á óvart, en staðfesti bara að hann
gerði sér enga grein fyrir hve ástand
mitt var alvarlegt. Hans biðu jú sjúk-
lingar á færibandi og mig hafði hann
ekki tíma til að skoða kauplaust í
annað sinn. Hann sendi mig hins-
vegar í ómskoðun í Orkuhúsinu, til
að ganga úr skugga um að ég væri
ekki með blóðtappa en það leiddi
ekkert í ljós um orsök þessa ástands.
Hann gaf sér svo tíma til að hringja
í mig og ráðleggja mér að vera dug-
legur að nota teygjusokk og taka
morfínpillurnar. Ég átti að bíða og
bíta á jaxlinn.“
Það var ekki fyrr en átta dögum
eftir aðgerðina sem Jón Örn gafst
loksins upp á því að hlíta ráðum
skurðlæknisins. „Tengdafaðir minn
studdi mig á slysadeildina, mor-
fíndópaðan og ráðvilltan. Þar tók
á móti mér læknir, kona. Eftir að
hafa skoðað mig í nokkrar mínútur
sagðist hún halda að ég væri með
mjög alvarlega ígerð í fæti og kæm-
ist varla heim til mín fyrr en í fyrsta
lagi eftir 5 til 6 vikur. Hún tappaði
miklum vökva af fætinum og greftri.
Þá fékk ég sýklalyf í æð. Bakterían
reyndist vera mjög hættuleg og éta
bæði brjósk og bein. Það kom fljót-
lega í ljós að það væri kraftaverk ef
tækist að bjarga hnénu. Það væru
miklar líkur á staurfæti.“
Jón Örn segist vona að þetta sé
ekki lýsandi fyrir ástandið í heil-
brigðisgeiranum. „Vonandi er þetta
ekki bara enn eitt dæmið um að
einkavæðingin sé farin að ríða hús-
um í heilbrigðisgeiranum. Færi-
bandavinna, afköst og enginn tími
í heila hugsun. Sjálfsagt getur það
komið fyrir að sjúklingar fái ígerð
eftir aðgerðir en það er algerlega
makalaust að sjúklingar fái að verða
svona veikir og ástandið svona
alvarlegt án þess að menn gefi sér
tíma til að hitta sjúklinginn og meta
ástandið.“
„Vonandi er þetta ekki
bara enn eitt dæmið um
að einkavæðingin sé farin
að ríða húsum í heilbrigð-
isgeiranum. Færibanda-
vinna, afköst og enginn
tími í heila hugsun.“
Hælisleitendur „Hann hefur
breyst, hann er þögull og liggur
bara í rúminu allan daginn,“ segir
vinur Abdolhamid Rahmani frá
Afganistan. Hann hefur verið í
hungurverkfalli í 19 daga frá því
ljóst varð að honum yrði vísað
aftur til Grikklands. Þar var hann
í mörg ár, fyrst í flóttamanna-
búðum, sem eru nánast fangelsi,
víggirt með vopnuðum vörðum,
en síðan á götunni.
Þóra Kristín Ásgeirsdóttir
tka@frettatiminn.is
„Staða Abdolhamid er hræðileg og
hann á enga von um að neitt breytist
því miður, þar sem hann var þegar
með hæli í Grikklandi,“ segir Eva
Dóra Kolbrúnardóttir, lögmaður
hans. Hún segir fjölda fólks í þess-
um sporum og í sífellu sé verið að
senda fólk til Grikklands, Ítalíu eða
Ungverjalands þar sem það fái enga
aðstoð, engan stað að búa og enga
framfærslu. Það lendi í hryllilegum
flóttamannabúðum eða á götunni.
Lögreglan hefur þegar haft sam-
band við hann, líklega til að segja
honum að það standi til að flytja
hann úr landi en það getur hann
ekki vitað því hann skilur enga
ensku. „Við erum að reyna að láta
hann drekka vatn á hverjum degi,“
segir vinur hans. „Meira getum við
ekki gert en honum líður ákaflega
illa.“
Abdolhamid kom hingað í ágúst
í fyrra en fyrir þann tíma hafði
hann dvalið um árabil í Grikklandi
við illan kost. Útlendingastofn-
un synjaði beiðni hans um hæli í
október 2016, málið var kært en
úrskurðarnefndin staðfesti synjun-
ina í nóvember. Lögmaður hans bað
um frestun réttaráhrifa á úrskurði
kærunefndarinnar, til að skoða
hvort hægt væri að reka málið fyrir
dómstólum. Því var einnig synjað í
febrúar og hans bíður nú bara brott-
flutningur úr landi.
Abdolhamid hefur verið í hungurverkfalli í 19 daga. Hans bíður nú brottflutning-
ur til Grikklands þar sem flóttamenn eru nánast bjargarlausir. Mynd | Hari
Hungurverkfall í 19 daga