Myndmál - 01.07.1983, Qupperneq 14

Til hvers eru kvikmyndaskólar, og
hvað eiga menn þangað að sækja?
Kvikmyndin hefur m.a. verið
nefnd: Öskutunna allra lista. Fullkom-
in sameining listgreinanna. Sterkasta
tjáningarform nútímans. Slævandi
deyfilyf hugans. Áhrifamesta áróðurs-
vopnið. List blekkinganna o.s.frv.
Þetta má víst allt til sanns vegar færa.
En er þá kvikmyndaskóli nokkurs kon-
ar Svartiskóli galdrakarla nútímans?
Svo mætti stundum virðast, ef dæma
ætti eftir þeim dularljóma og dýrðar-
birtu sem leikur um suma þeirra. En við
skulum vona, að þeir séu vettvangur
þar sem menn læra að beita til góðs
þeim galdri sem í hverjum býr.
Kvikmyndin er nú komin á níræðis-
aldur. Menn voru meðvitað farnir að
gera sér grein fyrir henni sem tjáningar-
formi á öðrum tug aldarinnar. Þá fóru
menn að skoða og skilgreina innviði
hennar, uppistöðu og vef. Kvikmynda-
listin eignast nú sína hugsuði og kenni-
menn. Kvikmyndalistin færðist á hend-
ur verkfræðinga, ljósfræðinga, raf-
fræðinga og efnafræðinga. Kvik-
myndaleikur varð sérgrein, misjafnlega
virt af fulltrúum klassískrar leiklistar.
Leikmyndir gerðust æ viðameiri og
urðu verksvið sérþjálfaðra arkitekta.
Kvikmyndin eignaðist sína tónlistar-
menn löngu fyrir tilkomu talmynda.
Þetta fólk síaðist inn í kvikmyndaiðn-
aðinn úr ólíkustu áttum og skólaðist
þar við reynslu sína, oft dýrkeypta.
Lenin hafði spáð kvikmyndunum
miklu hlutverki í uppbyggingu sósíal-
isma. Það var því engin furða þótt
fyrsti kvikmyndaskóli sögunnar risi í
Sovétríkjunum á þriðja áratugnum.
Síðan komu Centro Sperimentale á
Ítalíu og I.D.H.E.C. í Frakklandi. Eft-
ir heimsstyrjöldina seinni fjölgaði svo
kvikmyndaskólum ört. Fyrst risu skól-
arnir í alþýðulýðveldunum nýju, Pól-
landi, Austur-Þýskalandi og Tékkó-
slóvakíu. Síðan bættust svo skólar við
Vestur-Evrópu, Bandaríkjunum og
víðar. Ennfremur halda nú sjónvarps-
stöðvar flestra landa úti námsskeiðum
fyrir starfsfólk sitt.
Kvikmyndaskólarnir eru misstórir,
allt frá 1500 nemenda skóla í Moskvu til
30 nemenda skóla í Kaupmannahöfn.
Námstími er mislangur, frá 5 ára há-
skólanámi ofan í nokkurra mánaða
námskeið.
Hér er ekki neitt pláss til þess
að tíunda námsefni og starfsaðstöðu
mismunandi skóla, því mun ég reyna að
lýsa í fáum dráttum þeim skóla sem ég
þekki best til, þ.e. kvikmyndaháskól-
ans í Lodz í Póllandi. Skólinn skiptist í
þrjár deildir: Kvikmyndastjóra-, töku-
manna-, og framkvæmdastjóradeild,
og er í nánum tengslum við leikara-
skóla. í skólanum eru að jafnaði um 60
—80 nemendur og eru 15—20 teknir
inn á hverju ári. Inntökuskilyrði er
stúdentspróf eða hliðstæð menntun til
tökumannadeildar, háskólapróf til
kvikmyndastjóradeildar og háskóla-
próf í viðskipta- eða hagfræðitil fram-
kvæmdastjóradeildar. Námstíminn er
5 ár í tveimur fyrstnefnu deildunum en
tvö ár í þeirri síðastnefndu. Um-
sækjendur verða að gangast undir inn-
tökupróf. Mikil aðsókn er að skólanum
bæði innanlands og utan. Eftir viðtöl
við umsækjendur velur nefnd um 100
manns sem fá að reyna við inntöku-
próf. Ekki er krafist neinnar reynslu
eða sérþekkingar á sviði kvikmynda en
gjarnan skoðað það sem umsækjend-
ur geta lagt fram um skapandi störf
sín. Inntökuprófið tekur 3 vikur þar
sem prófessorar fylgjast með mönn-
um og leggja fyrir þá ýmsar spurning-
ar og verkefni sem í fljótu bragði
virðast ekki ætíð koma kvikmyndum
við. Greinilega er reynt að kynnast
umsækjendum sem best, hvar hæfi-
leikar þeirra eru og hvar bestir. Þar
að auki er almenn þekking könnuð.
Síðan eru valdir 5—7 í leikstjóradeild,
10—15 í tökumannadeild og 3—5 í
framkvæmdadeild. Útlendingum sem
sækja um skólavist er gert að vera
orðnir málskrafshæfir í pólsku áður
en þeir þreyta inntökupróf. Skólavist
er ókeypis og flestir nemendur eru á
námslaunum, en nú mun vera tekinn
upp sá háttur að útlendingar greiði
námsgjöld.
Skólinn býr við allgóðan tækjakost
og húsakynni. Kennarar eru um 60 og
flestir starfandi innan kvikmyndaiðn-
aðarins. Annað starfsfólk er um 30
manns.
Fyrsta námsárið er langannasamast.
Meiri hluti námsgreina er öllum deild-
um sameiginlegur. Hver nemandi fær
sinn leiðbeinanda í faginu sem fylgist
með honum allan námstímann. Á
fyrsta ári eru skólatímar um 50 á viku.
Námsgreinar eru margar og misjafnar
t.d. sálfræði, leiklistarsaga, kvik-
myndasaga, listasaga, tónlistarsaga,
______PrándurThcyoddsen
CJmkvikmvnda
og kvikmyrkjap-.
14 MYNDMÁL