Morgunblaðið - Sunnudagur - 31.12.2017, Qupperneq 59

31.12. 2017 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 59
Bækur ársins
Segja má að árið 2017 hafi verið ár ljóðabókarinnar, því fjöldi afbragðs ljóðabóka kom út. Margar voru þær nýrra höfunda og nýir
höfundar sendu líka frá sér eftirtektarverðar skáldsögur. Árni Matthíasson nefnir þær bækur sem honum þótti skara fram úr.
Elín, ýmislegt, skáldsaga Kristínar
Eiríksdóttur, segir af Elínu, leik-
munahönnuði á áttræðisaldri, og
Ellen, ungu leikskáldi, sem kynnast
þegar Elín vinnur við uppsetningu á
verki Ellenar.
Líf þeirra skarast gegnum kynni
Elínar af föður Ellenar, þó Ellen viti
ekki af því og Elín sé við það að
gleyma því, en það skarast líka á
annan hátt og á fleiri en einu sviði,
eins og kemur smám saman í ljós.
Áleitin og sterk saga um það hvern-
ig lífið knosar okkur ef við lærum
ekki að laga okkur að því og það
hvernig fer fyrir þeim sem reyna að
sigrast á óreiðunni með því að af-
neita henni.
Lestu líka
Millilendingu eftir Jónas Reyni
Gunnarsson og Ekki vera sár eftir
Kristínu Steinsdóttur.
Skáldsaga
ársins
Kristín Ómarsdóttir
hefur einkar persónu-
legan og sérstæðan
stíl, fléttar saman
óræðum myndum,
textavísunum og
óhlutbundnum hug-
myndum. Mörg
ljóðanna í Kóngulóm í
sýningargluggum skil-
ur maður upp á nýtt
við hvern lestur – einfaldleikinn getur verið
furðu snúinn þegar betur er að gáð. Kristín
hefur skrifað allskonar bókmenntir, en sama
hvað maður er að lesa eftir hana þá er ljóðið
aldrei langt undan.
Lestu líka
Flórída eftir Bergþóru Snæbjörnsdóttur og
Heilaskurðaðgerðir eftir Dag Hjartarson.
Ljóðabók
ársins
Á undanförnum árum hefur Steinunn Kristjáns-
dóttir fornleifafræðingur rannsakað klausturhald
á Íslandi. Í bókinni Leitin að klaustrunum: Klaust-
urhald á Íslandi í fimm aldir segir hún frá klaustr-
unum sem hér voru og dregur upp skýra mynd af
því hve þau voru mikilvægur þáttur í íslensku mið-
aldasamfélagi sem fræða- og lækningasetur.
Lestu líka
Sjálfstætt fólk eftir Vilhelm Vilhelmsson og Svo
veistu að þú varst ekki hér í ritstjórn Ástu
Kristínar Benediktsdóttur og fleiri.
Fræðirit
ársins
Í Syndafallinu segir Mikael Torfason sögu sína og for-
eldra sinna af miskunnarleysi en líka hlýju og gam-
ansemi. Faðir hans var annálaður sjarmör og sént-
ilmaður, en líka óforbetranlegur drykkju- og
ævintýramaður og móðir hans glímdi við þunglyndi,
kvíða og geðhvarfasýki.
Sagan er átakanleg, en Mikael er ekki að velta sér
uppúr sorginni eða fordæma foreldra sína, heldur er
hann að reyna að skilja þá.
Lestu líka
Ævisögu Eggerts Jean Claessen eftir Guðmund Magnús-
son og Fjallið sem yppti öxlum eftir Gísla Pálsson.
Ævisaga
ársins
Í kverinu Borgin – heimkynni okkar rýna Hjálmar
Sverrisson og Hrund Skarphéðinsdóttir í borgir og
borgarskipulag með höfuðáherslu á Reykjavík.
Þau draga fram dæmi frá ýmsum borgum í ýmsum
löndum og frá ýmsum tímum til að sýna hvað hefur
mistekist og hvað er vel gert og leggja til leiðir til að
búa til betri borg.
Lestu líka
Pínulitla kenopsíu Jóhönnu Maríu Einarsdóttur, sem
er á mörkum skáldskapar og raunveruleika, og Stofu-
hitann hans Bergs Ebba.
Vangaveltur
ársins
Vertu ósýnilegur,
eftir Kristínu
Helgu Gunn-
arsdóttur er ekki
bara barnabók,
hún er í raun bók
fyrir alla sem
áhuga hafa á því
sem er að gerast í
heiminum. Ishma-
el hrökklast frá
heimili sínu og heimaborg þegar föð-
urland hans breytist í hákarlskjaft.
Lestu líka
(Lang)elstur í bekknum eftir Bergrúnu
Írisi Sævarsdóttur og Ferðina til Mars
eftir Eyrúnu Ósk Jónsdóttur og Helga
Sverrisson.
Barnabók
ársins
Veisla í greninu, eft-
ir mexíkóska rithöf-
undinn Juan Pablo
Villalobos, er ör-
stutt og lætur ekki
mikið yfir sér. Í bók-
inni kynnumst við
lífinu í augum
Totchli, sem er barn
sem elst upp í vígi
eiturlyfjabarónsins
föður síns. Smám
saman kemur í ljós hve heimurinn sem
Totchli, kanínan, elst upp í er við-
urstyggilegur án þess þó hann glati sak-
leysinu. Þýðing Maríu Ránar Guðjóns-
dóttur er frábær.
Lestu líka
Grænmetisætuna eftir Han Kang og
Orlandó eftir Victoriu Woolf.
Þýdd skáldsaga
ársins
Einhverjir voru að
amast yfir því á net-
inu um daginn að all-
ir væru að lesa
Myrkrið veit eftir
Arnald Indriðason,
en á því er einföld
skýring: Fólk vill lesa
það sem því finnst
skemmtilegt og eng-
inn kann betur þá list
að skrifa íslenska
reyfara en Arnaldur. Að þessu sinni er að-
alpersónan Konráð, lögreglumaður á eft-
irlaunum, sem glímir við gamalt mál og
býsna snúið.
Lestu líka
Stúlkuna sem enginn saknaði eftir Jónínu
Leósdóttur og Vályndi Friðriku Benónýs-
dóttur.
Reyfari
ársins
Sem betur fer eru
menn teknir að gefa
út að nýju íslenska
klassík og þá oft í
auknum og end-
urbættum útgáfum.
Það á við um Tvenna
tíma, endurminn-
ingar Hólmfríðar
Hjaltason sem El-
ínborg Lárusdóttir
skráði og kom fyrst
út haustið 1949. Í endurútgáfunni er meðal
annars að finna fjölda mynda sem ekki voru
í frumútgáfunni, formála og lærðan eft-
irmála Soffíu Auðar Birgisdóttur.
Lestu líka
Konuna í dalnum eftir Guðmund G. Hagalín
og Í kompaníi við allífið eftir Matthías
Johannessen.
Endurútgáfa
ársins
Í bókinni Land-
sýn fetaði Einar
Falur Ingólfsson
í fótspor danska
listamannsins
Johannesar Lar-
sens sem fór
um Ísland
sumrin 1927 og
1930 og teikn-
aði myndir fyrir Íslendingasagnaútgáfu. Ein-
ar reynir iðulega að fanga sama sjónarhorn
og Larsen en hann fer líka eigin leiðir og
dregur upp stórmerkilega mynd af víð-
tækum breytingum á landi og þjóð.
Lestu líka
Snert á arkitektúr eftir Sigrúnu Ölbu
Sigurðardóttur og Ég er drusla í ritstjórn
Grétu Þorkelsdóttur, Hjalta Vigfússonar og
Salvarar Gullbrár Þórarinsdóttur.
Listaverk
ársins