Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.03.2018, Blaðsíða 31

Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.03.2018, Blaðsíða 31
hálfníræður, er ekki í vafa um að fyrrverandi landar hans hafi verið að verki og hann er ekki bjartsýnn á batahorfur Skripals og Yuliu. Hann vitnar til þess að samstarfsmaður hans hafi vegna mistaka orðið fyrir litlum skammti af þessu eitri og strax fengið rétt mót- eitur og hafi vissulega lifað í 5 ár eftir það en verið stórlega laskaður maður. Ummæli þessa gamla vís- indamanns eru eftirtektarverð um margt. Hann for- dæmir að eitrið skuli notað til hryðjuverka. Það hafi aldrei staðið til. Þetta hafa ætíð verið hugsað sem hernaðarvopn og stefnt að því að nota það til fjölda- dráps á vígvelli, en ekki til hryðjuverka af því tagi sem hér var! Spurður um það hvort hann óttaðist ekki um líf sitt eftir að hafa opnað sig opinberlega með þessum hætti svaraði hann því til að hann væri gamall orðinn svo að það tæki því ekki að hafa áhyggjur af því. En hann upplýsti jafnframt að hann hefði birt formúluna að eitrinu á bók sem enn mætti kaupa á Amason fyrir fá- eina dollara og jafnframt hefði hann fyrir löngu lagt til að eitrið væri sett á alþjóðlegan bannlista en við því hefði ekki verið orðið! Mirzayanov bætti því við eitrið væri þægilegt til flutninga. Það mætti flytja í tveimur aðskildum flösk- um og væru báðar algjörlega hættulausar. Það væri aðeins eftir að innihaldið í flöskunum væri blandað saman sem efnið yrði þegar stórkostlega hættulegt. Jeremy Corbyn, leiðtogi Verkamannaflokksins, sagði í andsvörum við May forsætisráðherra að full- gildar sannanir um aðild Rússa að eiturefnaárásinni lægju alls ekki fyrir. Því mætti ekki hrapa að álykt- unum og að verða ætti við óskum rússneskra yfirvalda um að senda þeim sýni af eitrinu, sem notað var, svo þau gætu sagt álit sitt á því. Þessi viðbrögð leiðtogans mæltust illa fyrir í þinginu og var óánægjan veruleg í flokki Corbyns sjálfs. Skoðanakannanir í kjölfarið sýndu að yfirgnæfandi meirihluti bresku þjóðarinnar var ánægður með framgöngu May og að sama skapi hneykslaður á framgöngu Corbyns. Leiðtoginn hefur því tekið til við að draga í land með yfirlýsingar sínar og segir nú að vissulega séu mestar líkur á því að Rúss- land hafi staðið fyrir árásinni. En mótrökin? Þeir sem segja fljótaskrift á niðurstöðunni um aðild Rússa og Pútíns sérstaklega segja að sannanir séu enn af skornum skammti og ásakanir og aðgerðir á þeim byggðar séu eingöngu fengnar með getgátum sem bresk yfirvöld segi að vísu vera óyggjandi. En fyrst viðurkennt sé að aðeins sé um líkindi að tefla en ekki sannanir megi einnig draga fram þá þætti sem minnki augljóslega þær líkur. Litvinenko, sem nær örugglega hafi verið myrtur af Rússum, hafi verið njósnari Rússa. Hann hafi fengið hæli í Bretlandi, hafið sam- starf við bresku leyniþjónustuna og gefið út bækur um starfsemi sinna gömlu yfirmanna og einnig veist þar að núverandi stjórnvöldum. Rússar hafi hins vegar sjálfir flett ofan af Skripal njósnara og dæmt hann í 13 ára fangelsi fyrir svik hans og þjónkun við óvinaríki. Stjórnvöld í Kreml hafi síðan, að eigin ákvörðun, afhent hann Bretum í víðtækum njósnaraskiptum sem fram fóru í Austurríki. Skripal hafi þá ekki lengur búið yfir neinum gagnlegum upp- lýsingum og hafi, ólíkt Litvinenko, haft sig hægan og haldið sig til hlés í Bretlandi. Pútín sé gamall njósnaforingi og hann viti því betur en aðrir að menn afhendi ekki fanga í fangaskiptum og sendi síðan menn á eftir þeim til að drepa þá. Slíkir samningar verði að halda, það sé jafn mikilvægt fyrir báða. Þá sé fráleitt að ætla að Pútín hafi gefið fyrir- mæli um að láta drepa Skripal fáeinum vikum fyrir for- setakosningar í Rússlandi og tekið áhættuna af því að setja heimsmeistaramótið í knattspyrnu í uppnám, sem Rússland hafi varið miklum fjármunum til að und- irbúa myndarlega. Mótið sé mjög mikilvægt, bæði fyr- ir heiður Rússlands og Pútíns, ekki síst eftir það sem gerðist varðandi Ólympíuleikana og afleiðingar þess á Vetrarólympíuleikunum í Suður-Kóreu. Eftir morðárásina á Litvinenko hafi Bretar átt myndir af gerendum sem hröðuðu sér til Rússlands og tengdu þannig árásina við landið með ótvíræðum hætti. Ekkert slíkt hafi enn fundist í síðara tilvikinu, þótt líklegt sé að Skripal-feðginin ættu að geta hjálpað til við þann þátt rannsóknarinnar haldi bati þeirra áfram. Bresk yfirvöld segjast gefa lítið fyrir skýringar af þessu tagi enda vegi þær létt í samanburði við alla þá þætti sem hljóti að vera afgerandi um mat á því hvar sök á eiturefnaárásinni sé að finna. Hún sé, ásamt árásinni á Litvinenko, fyrsta eiturefnaárás í Evrópu frá lokum heimsstyrjaldarinnar síðari. Nýtt kalt stríð? Kalda stríðið var sinnar eigin gerðar og stóð í nærri hálfa öld. Sambúð Vesturlanda við Rússland nú er allt annarrar gerðar. En hitt er rétt að það blása sífellt kaldranalegri vindar og það er erfitt að sjá að nokkur verði betur staddur herðist sá kuldi enn. Og því miður virðist sama hljóðið í öllum nú og hjá veðurfræðingum framan af þessu ári. „Því miður eru djúpar lægðir eða hæðir yfir Grænlandi svo langt sem við sjáum.“ Á sínum tíma er sagt að sr. Bjarni hafi brugðist þannig við veðurfregnum: „Hæð er yfir Grænlandi. Biskupinn yfir Íslandi. Verður þá vont veður?“ Þessum veðurfregnum má breyta þannig: „Trump ræður Vínlandi. Pútín ráðskast í Rússlandi. Vandi er um slíkt að spá.“ Morgunblaðið/Kristinn Magnússon ’ Kalda stríðið var sinnar eigin gerðar og stóð í nærri hálfa öld. Sambúð Vesturlanda við Rússland nú er allt ann- arrar gerðar. En hitt er rétt að það blása sífellt kaldranalegri vindar og það er erfitt að sjá að nokkur verði betur staddur herðist sá kuldi enn. 18.3. 2018 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31

x

Morgunblaðið - Sunnudagur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið - Sunnudagur
https://timarit.is/publication/1078

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.