Morgunblaðið - 14.06.2018, Page 69

að beina sjónum að sjálfum sér og
eigin lífi; þetta var um miðjan níunda
áratuginn þegar Cindy Sherman var
orðin skær stjarna og Nan Goldin
hafði líka mikil áhrif, rétt eins og
verk Francescu Woodman sem hef-
ur síðan verið mjög vinsæl meðal
listnema, einkum stelpna. Sumar
okkar reyndu sig á þessu sviði og við
vorum nokkrar sem héldum áfram
að feta þann stíg.
Ég held það hafi annars verið
minn styrkur að verkin mín hafa
ekki verið of sjálfsævisöguleg. Því
það getur verið kæfandi. En ég var
enn í námi þegar ég gerði fyrstu
sjálfsmyndaröðina og hún var vissu-
lega sjálfsævisöguleg, svo flutti ég til
Frakklands og fór að takast á við
tungumálið í verkunum. Ég bjó þá í
París, hafði aðgang að öllum þeim
stórkostlegu söfnum sem þar eru og
tók að finna fyrir skorti á þekkingu á
listasögunni. Ég eyddi miklum tíma í
að skoða eldri list og það fór að síast
inn í verkin mín – listsögulegar vís-
anir þar sem ég notaði mig sem mód-
el en verkin voru ekki um mig.“
Sum verka Elinu frá þeim tíma
vísa til rómantískra málverka og
ægifegurðar, og hafa notið hylli, en
hún segir kankvíslega að það sé ekki
sitt eftirlætistímabil. Hún sé þó aug-
sýnilega farin að vinna aftur út frá
listasögunni, eins og með þessi fyr-
irmælaverk; nú síðast hafi hún gert
röð myndverka út frá tístum eftir
Yoko Ono. „Ég er á kafi í að finna
nýtt hráefni að vinna með. Í gær
keypti ég bók með ljósmynda-
verkum Sigurðar Guðmundssonar
frá sjöunda og áttunda áratugnum,
kannski finn ég eitthvað þar …“
Á árum áður tók hún líka mann-
lausar landslagsmyndir, til að
mynda hér á Íslandi. Gerir hún það
enn?
„Ekki hreint landslag því núorðið
set ég venjulega manneskju í mynd-
ina. Ég á í vandræðum með hreint
landslag … mér finnst vanta ástæðu
fyrir því að sýna myndina ef hún er
af mannlausu landslagi. En ef mann-
eskja kemur í rammann þá breytist
það samstundis því við drögumst
alltaf að öðru fólki.“
Og er það alltaf Elina sjálf?
Hún bendir á konu sem gengur
hjá og segir að það gæti verið hún.
„En oftast er það ég. Það er prakt-
ískt því ég er alltaf til staðar! Svo
finnst mér sífellt áhugaverðara að
sjá hvernig ég hef sjálf orðið eins og
tákn fyrir tímann í gegnum ferilinn;
það hvernig ég hef elst í verkunum
sýnir vel hvernig tíminn líður.“
Fór að kenna eftir hrunið
List Elinu Brotherus hefur notið
athygli og velgengni síðan hún lauk
námi en hún segir að vissulega hafi
verið sveiflur þar á, til að mynda hafi
ekki verið auðvelt að vera listamaður
eftir efnahagshrunið fyrir áratug.
„Við listamenn þurfum að hafa
innkomu eins og aðrir og eftir hrunið
var erfitt hjá galleríunum og þá liðu
listamenn líka. Það tók listmark-
aðinn mörg ár að ná flugi aftur og
um skeið var ég háð því að fá styrki,
til að geta haldið áfram að vinna. Þá
byrjaði ég líka að kenna. Ég gæti
aldrei orðið prófessor í fullri stöðu,
til þess ferðast ég of mikið, en ég nýt
þess að kenna á námskeiðum. Ég
kenni á fjórum, fimm á ári, í ýmsum
löndum, á listahátíðum eða í lista-
skólum. Nú er ég til að mynda á leið
til Vínar og kenni á námskeiði í
tengslum við yfirlitssýningu á verk-
um mínum sem er í Kunsthaus Wien.
Mér finnst ég geta hjálpað fólki í að
ná betri árangri við að skapa verk og
það er gaman.
Svo finnst mér líka gaman og gott
að fylgjast í gegnum ungt fólk með
því sem er að gerast á mínu sviði en
það eru jú venjulega ungir listamenn
sem eru hvað duglegastir við að
dreifa fagnaðarerindinu.“
Sú franskasta finnska
Á undanförnum áratugum hafa
Finnar eignast marga framúrskar-
andi listamenn sem vinna með ljós-
myndamiðilinn og er Elina einn sá
þekktasti. En hún hikar samt við
kalla sig „finnskan ljósmyndara“.
„Í frönskum dagblöðum hef ég
verið sögð franskasti finnski ljós-
myndarinn. Kannski er það góð skil-
greining,“ segir hún og brosir. „En
síðan ég var lítil hef ég búið í mörg-
um löndum. Við fjölskyldan fluttum
til Bandaríkjanna þegar ég var fjög-
urra ára og síðan hef ég snúið aftur
þangað til mislangrar dvalar nokkr-
um sinnum. Ég byrjaði því að læra
ensku þegar ég var fjögurra ára, í
skóla í Finnlandi var sænska síðan
fyrsta erlenda tungumálið, þá flutti
ég til Frakklands og lærði málið og
ég hef líka lært þýsku og unnið mikið
í þýskumælandi löndum. Ég hef líka
unnið mikið og dvalið á Ítalíu og
nokkrir í fjölskyldunni búa í Gvate-
mala. Mér líður því víða eins og
heima og nýt þess að vera á nýjum
stöðum; eins og svo margir ljós-
myndarar nýt ég þess að hreinsa
sjónina með nýju umhverfi.
Mér finnst ég vera mjög evrópsk –
þótt ég dái Bandaríkin líka enda al-
inn upp við Sesame Street-þættina;
ég er þó algjörlega á móti núverandi
stjórnvöldum vestra eins og allir
ættu að vera. Ég vildi vera oftar en
ég er í vinnustofum í hinum ýmsu
löndum en ég á hund og hann er ekki
jafn velkominn og ég …
En hvað bakgrunn minn varðar þá
finnst mér ég ekkert vera neitt sér-
staklega finnskur ljósmyndari, áhrif-
in á verkin koma svo víða að. Það er
eins með Íslendinga, þið hafið lengst
af farið í framhaldsnám til annarra
landa og til að sækja upplifun og
áhrif í aðra menningarheima, sem er
bæði heilbrigt og gott.“
Birt með leyfi Elinu Brotherus og gb agency, París
Fyrirmæli Eitt af ljósmyndaverkum Brotherus á sýningunni í Listasafni Ís-
lands, Orange Event, 2017. Úr myndröðinni Règle du Jeu – Leikreglur.
»Mér finnst ég hafa ímyndatökum stillt
mér upp á alla þá vegu
sem ég get fundið upp á,
og ég hafi staðið and-
spænis vélinni, snúið við
henni baki, sýnt báða
vanga, setið, legið …
Birt með leyfi Elinu Brotherus og gb agency, París
Endurgerð Stilla úr myndbandsverkinu Nu montant un Escalator, 2017.
Hér vísar Elina Brotherus í frægt málverk eftir Marcel Duchamp.
MENNING 69
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 14. JÚNÍ 2018
Fást í betri byggingavöruverslunum, matvöruverslunum og flestum bensínstöðum.
Umhverfisvænar
hágæða hreinsivörur