Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.06.2018, Blaðsíða 16

„Mamma sagði okkur krökkunum að fara í
íbúðina og grípa nokkra hluti því við þyrftum
að flýja borgina. Við þyrftum að finna bíl eða
rútu sem gæti flutt okkur í burtu en það var
fjöldi manns að gera slíkt hið sama,“ segir
Reem. „Ég fór upp og fór að safna saman föt-
um og mörgum myndum. Mamma sagði mér
að ég gæti ekki tekið svona mikið af dóti. Hún
sagðist telja upp að tíu og við mættum safna
saman eigum á meðan hún teldi. Þegar hún
var búin að telja hratt upp að tíu máttum við
ekki taka meira. Ég tók bara tvær myndir frá
því að ég var lítil. Ein er af mér þegar ég er lítil
og nýbyrjuð að ganga og hin er af mér að byrja
í sex ára bekk,“ segir hún. Þetta eru einu
myndirnar sem hún á í dag af sér sem barni.
Þarna ríkti mikið hræðsluástand og ringul-
reið. „Mamma var mjög hrædd, ein með fimm
ung börn og pabbi ekki þarna. Hún vildi
hlaupa í burtu og finna far með bíl eða rútu.“
Þurftir þú að hjálpa mömmu þinni með öll
yngri systkinin?
„Ég var líka mjög lítil, bara fimmtán ára. Og
ég skildi ekki hvað var að gerast, bara að
mamma var hrædd og vildi fara strax. Hún
sagði að ef hún myndi deyja ættum við börnin
að halda áfram að hlaupa. Svo fórum við út og
þar var fjöldi manns að hlaupa. Bara eitthvað í
burtu,“ segir hún.
„Okkur fannst samt alltaf að við myndum
geta snúið til baka síðar. Við vorum vongóð
og héldum að þetta væri tímabundið. Við
byrjuðum á að fara til afa og ömmu og þaðan
með rútu til Líbanons,“ segir hún. Hún segir
rútuna hafi verið yfirfulla; troðfulla af fólki
að flýja og jafnvel hafi þurft að henda út far-
angri sem ekki komst fyrir. Þrátt fyrir stop-
ult netsamband náðu þau sambandi við föð-
urinn og gat fjölskyldan sameinast í Líbanon
þar sem faðirinn kenndi í skólum, þrátt fyrir
að ríkisstjórn Líbanons bannaði þeim að
vinna. Í Líbanon dvöldu þau í þrjú löng ár og
hluta af þeim tíma gátu börnin ekki gengið í
skóla.
Aldrei heyrt minnst á Ísland
Hvernig voru þessi ár í Líbanon?
„Þetta var erfiðasti tími í mínu lífi. Ég fór
ekki í alvöru skóla, var ekki á mínu heimili og
ég saknaði vina minna frá Sýrlandi,“ segir hún.
Í heilt ár stundaði hún ekki nám og hin tvö árin
gekk hún í skóla sem ekki er viðurkenndur. Á
þessum árum vann hún á leiksvæði barna á
veitingastað og vann oft frá morgni til kvölds,
án þess að fá greitt fyrir aukavinnu.
Fyrstu tvö árin héldu þau alltaf í vonina að
geta snúið aftur til Sýrlands. Þeim leið ekki vel
í Líbanon og fundu vel fyrir að litið var á þau
sem flóttafólk sem ekki var velkomið. Eftir að
ljóst var að friður var ekki í augsýn voru þau
spurð hvort þau vildu fara til annars lands og
var boðið til Íslands. Valið var annaðhvort að
vera um kyrrt eða að fara til Íslands. Ekkert
annað land var í boði.
Hvernig leið ykkur að vita að þið væruð að
fara til Íslands?
„Ég vissi ekkert hvar Ísland var og hafði
aldrei heyrt þess getið. Meira að segja pabbi
spurði hvar landið væri,“ segir Reem en aðeins
liðu tveir mánuðir frá því að þau fengu boðið
þar til þau fóru um borð í flugvélina til Íslands.
„Mér fannst þetta ekki góð hugmynd. Ég
hélt að það yrði ekkert skárra en í Líbanon, að
við værum ekki velkomin. Og að ég myndi ekki
fá að fara í skóla og yrði útskúfuð úr samfélag-
inu,“ segir Reem og er hugsi.
„Mér fannst að um leið og ég myndi fara til
Íslands myndi vonin um að snúa aftur heim
hverfa endanlega.“
Geturðu lýst fyrsta deginum á Íslandi?
„Við hittum fullt af fólki á flugvellinum og
þar voru fjölmiðlamenn að taka myndir. Það
var dálítið óþægilegt og yfirþyrmandi,“ segir
Reem.
Ferðinni var haldið áfram og flogið frá
Keflavík til Akureyrar. „Ég var mjög þreytt
eftir langt ferðalag. Það var mjög kalt hér og
ég hafði aldrei séð jafn mikinn snjó áður,“ seg-
ir hún en þess má geta að úti var sautján stiga
frost og allt á kafi í snjó þennan janúardag á
Akureyri árið 2016.
„Það var tómlegt í bænum þegar við keyrð-
um inn í bæinn frá flugvellinum á Akureyri.
Það var enginn á ferli. Við vorum stór hópur
Sýrlendinga í rútunni og allir horfðu bara út
um gluggana og enginn sagði orð. Ég held að
við höfum verið í smá sjokki. Það var svo mikill
kuldi.“
Hvað finnst þér núna það besta við að búa á
Akureyri?
„Hér er ró. Og mér er sýnd virðing. En
veðrið er erfitt,“ segir hún og hlær. „En hér er
mjög fallegt á sumrin.“
Námið ófullnægjandi
Nú ertu búin að vera rúmlega tvö ár á Íslandi,
hvernig hefur þér liðið hér?
„Það er búið að vera erfitt. Tungumálið er
erfitt, í byrjun heyrði ég fólk tala en skildi ekk-
ert. Ég var í fyrstu glöð að sjá nýtt land og
nýja þjóð og ég var ánægð með húsið mitt. Ég
þarf ekki að óttast stríð eða ógnir og get farið í
skóla.“
Reem hóf nám í íslensku hjá Símenntunar-
miðstöð Eyjafjarðar en námskeiðið stóð yfir í
einn mánuð. Nú stundar hún nám í Verk-
menntaskólanum á Akureyri. Reem talar
ágæta íslensku í dag þótt málfræðin vefjist
fyrir henni. Hún segir oft hafa verið erfitt í
tímum í skólanum, sérstaklega í fyrstu, þar
sem hún skildi ekki nóg í málinu. „Þetta var
bæði skrítið og erfitt ástand, að skilja ekki
neitt. Ég hélt ég myndi ná tökum á íslenskunni
fyrr,“ segir Reem en hvorki henni né pabba
hennar fannst kennsluaðferðin hafa skilað
nægilegum árangri.
Khattab er mikið niðri fyrir og segir áætl-
unina sem var gerð fyrir sýrlensku flótta-
mennina sem komu til Akureyrar ekki hafa
virkað, a.m.k. ekki hvað varðar menntun ung-
linganna. Reem hafi fengið eins mánaðar
kennslu í íslensku og svo verið send í Verk-
menntaskólann þar sem hún hafi eytt meiri-
hluta dagsins í svokölluðum „eyðum“. Hún
segir dagana hafa farið í að bíða ein á kaffi-
stofu skólans. Reem er sammála föður sínum
að ekki hafi verið nógu vel að staðið varðandi
nám hennar í Verkmenntaskólanum og allt
frekar laust í reipunum. Aðrir skólar hafi ekki
verið í boði og Reem hafi ekki fengið neitt val.
Menntaskólinn á Akureyri stóð henni ekki til
boða vegna þess að þar er ekki boðið upp á
neina aukahjálp fyrir flóttamenn. Faðir henn-
ar vill einungis að hún fái tækifæri til að klára
menntaskóla svo hún eigi möguleika á að kom-
ast í háskóla seinna meir, en skólastjórnendur
segja mörg ár í það.
Draumur Reem er að verða læknir. Hún
segist gjarnan vilja fara í einhvern annan skóla
í haust, ef henni myndi bjóðast það, þar sem
yrði betur haldið utan um hennar nám því hún
hefur brennandi áhuga á að læra. Að öðrum
kosti ætlar Reem að vinna í haust.
Ekki tekin inn í vinahópa
Hefurðu eignast vini hér?
„Nei, það er mjög erfitt. Það eru tungumála-
örðugleikar og svo er útlit mitt öðruvísi og ég
er með slæðu. Það eru vinahópar í skólanum
og ég komst ekki inn í neinn,“ segir hún. „Það
er mikill munur á ungu fólki hér og í Sýrlandi,
unglingar eru opnari í Sýrlandi og vilja kynn-
ast nýjum nemendum.“
Fannstu fyrir fordómum vegna slæðunnar?
„Ég held að fólk hugsi að ég sé eitthvað sér-
stök, öðruvísi. Og því var ég látin vera. Sumir
halda kannski af því að ég er með slæðu að ég
hafi ekki áhuga á að kynnast þeim,“ segir hún
en nefnir að það sé alfarið hennar val að ganga
með slæðu. Henni þyki það fallegt, en hún er
eina stúlkan í skólanum með slíka slæðu. „Ég
er ekki að spyrja krakka af hverju þau eru
Almohammad fjölskyldan var mynduð eftir komuna til Akureyrar. Khattab og Halima eru hér með börnum sínum sex og ömmu barnanna. Reem, eina
stúlkan í systkinahópnum, er lengst til hægri. Hún er ánægð að búa við frið og ró en segir erfitt að kynnast jafnöldrum sínum.
Morgunblaðið/Skapti
’Ég er ekki að spyrja krakkaaf hverju þau eru með háriðlitað grænt, en þau spyrja migaf hverju ég sé með slæðuna,
eða hvort ég sé með hár undir
henni. Það er fáránlegt. Ég er
að bíða eftir að krakkarnir venj-
ist og skilji af hverju ég er með
slæðu, að það skipti ekki máli
að ég sé með slæðu.
„Mér finnst gaman að vinna á
leikskólanum með börnunum og
þau kenna mér margt í íslensku.
Ég ætla svo að læra að keyra bíl
seinna. Minn draumur er að læra
læknisfræði og fá tækifæri eins og
aðrir,“ segir Reem.
VIÐTAL
16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.6. 2018