Jökull


Jökull - 01.12.2007, Blaðsíða 17

Jökull - 01.12.2007, Blaðsíða 17
Early Pleistocene molluscan migration to Iceland (Table 1). However, it should be kept in mind that many arctic species that live high on the shoreface in the arctic extend their distribution to offshore envi- ronments in the boreal zone. The depth relations of the species are based on observations made by Thor- son (1941, 1944), Ockelmann (1958), Macpherson (1971), Bernard ( 1979), Lubinsky (1980), and Gra- ham (1988). In Table 1 and 2 the species are grouped according to their tolerance to reduced salinity into euhaline (> 30‰), polyhaline (> 25‰), b-mesohaline (> 15‰), a-mesohaline (> 5‰), and oligohaline (< 5‰) condi- tions (cf. Funder et al., 2002). The salinity relations of the species are based on information from Thor- son (1941), Ockelmann (1958), Lubinsky (1980), and Reid (1996). The species have different tolerances to reduced salinity, from polyhaline to oligohaline, but most low salinity species can thrive in oceanic water. Littorina littorea has a pelagic larval stage last- ing 4-5 weeks, whereas the other species either have no pelagic larval stage or it is very short (Thorson, 1936, 1941, 1944; Ockelmann, 1958; Fretter and Gra- ham, 1980). Arctic species usually have a very short pelagic larval development or it is entirely lacking, a developmental condition that probably slows down their migration as it mainly occurs while living in ocean currents during the pelagic larval stage. EARLY PLEISTOCENE MOLLUSCAN MIGRATION TO ICELAND Three arctic molluscan species, Tachyrhynchus erosus, Portlandia arctica, and Tridonta placenta, reached western Iceland during the uppermost part of marine isotope stage 32 at 1.1 Ma. They have been found in the BúlandMember of the Búlandshöfði For- mation on the Snæfellsnes Peninsula, western Iceland. Only one of them, P. arctica, has been found else- where in Icelandic sediments. The oldest occurrences are in sediments from deglaciation periods in the Breiðavík Group; first in the 2.15 Ma old sediments of the Hörgi Formation, then in the Fossgil Member dated to 2.05 Ma, and finally in the Svarthamar Mem- ber dated to 1.5 Ma (Eiríksson, 1981; Vilhjálmsson, 1985; Símonarson and Leifsdóttir, 2002). However, it has not been encountered in the youngest formation of the Breiðavík Group, the Máná Formation about 1.1 Ma (Vilhjálmsson, 1985). The fossiliferous lower ma- rine sediments of the Máná Formation were deposited during the uppermost part of MIS 32, also a final stage of a glacial period. Taking into consideration the envi- ronmental conditions prevailing during the deposition of the lowermost marine part of the Máná Formation it was probably possible for P. arctica to thrive there for a while, as further indicated by the faunal assem- blages in the lowermost siltstone (Figure 3). Why is P. arctica not found in the marine sedi- ments of the Máná Formation as it occurs in the three previous marine units of the Breiðavík Group? Cer- tainly it is rather difficult to base a conclusion on neg- ative data. However, in this case we consider that P. arctica, T. erosus, and T. placenta did not reach the area during the deposition of the Máná Forma- tion. Therefore the absence of these three species is not considered a question of preservation. All three species are arctic in their distribution (Table 1). It is therefore highly probable that they migrated to Ice- land from the west or northwest, i.e. from East Green- land where they all thrive today and have lived since the Upper Pliocene or Pleistocene. It is less prob- able that they migrated from populations that lived far to the south of Iceland during periods of glacia- tion. Firstly the ocean currents were not favourable for larval transport from the south during periods of deglaciation and secondly it is not likely that arctic species were transported northward with the warmer North AtlanticWater when it intensified. These south- ern populations were more or less doomed to die dur- ing deglaciation. The occurrences of Portlandia arctica, Tachyrhynchus erosus, and Tridonta placenta in the Búland Member of the Búlandshöfði Formation indi- cate an eastward shift of the East Greenland Current toward the Icelandic west coast while the Polar Front was lying considerably south of Iceland during iso- tope stage 32 at 1.1 Ma. A weak Irminger Current branch of the warm North Atlantic Current could not keep the cold, euhaline East Greenland Current from the Icelandic west coast at that time (Figure 1). It has been observed that in severe years in recent JÖKULL No. 57 15
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.