Jökull - 01.01.2009, Blaðsíða 61

Holocene sediment- and paleo-magnetic characteristics from the Iceland and E-Greenland margins
Samanburður á eðliseiginleikum setkjarna af
landgrunni Austur-Grænlands og Íslands
Við sýnum hér umhverfis- og fornsegulgögn frá sex-
tán setkjörnum sem teknir voru beggja vegna Græn-
landssunds; sex kjarnar voru teknir við Austur-
Grænland og hinir eru af landgrunninu suðvestan,
norðvestan og norður af Íslandi. Berggrunnur beggja
svæða samanstendur aðallega af basalti frá tertíer og
kvarter. Seti úr kjörnunum var safnað í u-laga set-
sýnastokka og meðhöndlaðir í lághita-segulsviðsmæli
á 1-cm millibili; að auki mældum við rúmmálssegul-
viðtak heillra setkjarna og massasegulviðtak einstakra
sýna. Í átta kjörnum erum við einnig með gögn um
magnbundna þyngdarhlutfallsmælingu af magnetíti,
hematíti og kvarsi. Við takmörkum greiningar okkar
við síðustu 10.000 kolefnisár og sýnum svæðisbund-
inn breytileika miðgilda, staðalfráviks og breytileik-
astuðla segulkennistærða sem endurspegla breyting-
ar í styrkleika, kornastærð og steindafræði, byggða á
setrúmmáli. Niðurstöður okkar sýna ákveðinn mis-
mun hvað varðar miðgildi og breytileikastuðla nokk-
urra seguleiginleika milli sets frá Austur-Grænlandi
og Íslandi. Set frá Íslandi hefur áberandi lægra
massasegulviðtak og segulmögnunarstuðul fyrir hliðr-
að riðstraumssvið, sem og lægra og dreifðara miðgildi
helmings-afseglunarsviða. Að hluta til er þessi mun-
ur rakinn til þess að íslenska setið inniheldur meira af
gjósku og karbonati. Segulkorn eru venjulega stærri í
íslenska setinu og á þar sérstaklega við sýnatökustaði
við Vestfirði. Fornsegulfræðilegar mælingar sýna að
miðgildi hámarks-frávikshorna (MAD) eru lág fyrir
set frá Austur- Grænlandi (<5%) og hærri og dreifð-
ari fyrir set frá Íslandi, en þó iðulega <10%. Staðl-
aður segulstyrkur og segulhalli er sambærilegur milli
svæðanna, þar sem meðalgildi segulhalla er 73! á
öllum stöðum miðað við að væntanlegt gildi á halla
meðal-jarðsegulsviðsins þar er 77!.
REFERENCES
Andrews, J. T., J. D. Milliman, A. E. Jennings, N.
Rynes and J. Dwyer 1994. Sediment thicknesses and
Holocene glacial marine sedimentation rates in three
East Greenland fjords (ca. 68"N). J. of Geol. 102,
669–683.
Andrews, J. T., R. Kihl, G. B. Kristjánsdóttir, L. M.
Smith, G. Helgadóttir, Á. Geirsdóttir and A. E. Jen-
nings 2002a. Holocene sediment properties of the East
Greenland and Iceland continental shelves bordering
Denmark Strait (64"–68"N), North Atlantic. Sedimen-
tology 49, 5–24.
Andrews, J. T., Á. Geirsdóttir, J. Harðardóttir, S. M. Prin-
cipato, K. Grönvold, G. B. Kristjánsdóttir, G. Helga-
dóttir, J. Drexler and Á. E. Sveinbjörnsdóttir 2002b.
Distribution, sediment magnetism and geochemistry
of the Saksunarvatn (10180+/-60 cal. yr BP) tephra in
marine, lake, and terrestrial sediments, northwest Ice-
land. J. Quat. Sci. 17, 731–745.
Andrews, J. T. and S. Cartee-Schoolfield 2003. Late Qua-
ternary lithofacies, provenance, and depositional envi-
ronments (!12 to 30 cal ka), north and south of the
Denmark Strait.Marine Geology 199, 65–82.
Andrews, J. T., J. Harðardóttir, G. B. Kristjánsdóttir,
K. Grönvold and J. Stoner 2003. A high resolution
Holocene sediment record from Húnaflóaáll, N Ice-
land margin: Century to millennial-scale variability
since the Vedde tephra. The Holocene 13, 625–638.
Andrews, J. T., D. D. Eberl and G. B. Kristjánsdóttir 2006.
An exploratory method to detect tephras from quan-
titative XRD scans: Examples from Iceland and East
Greenland marine sediments. The Holocene 16, 1035–
1042.
Andrews, J. T. and D. D. Eberl 2007. Quantitative mineral-
ogy of surface sediments on the Iceland shelf, and ap-
plication to down-core studies of Holocene ice-rafted
sediments. J. Sed. Res. 77, 469–479.
Andrews, J. T., J. Harðardóttir, J. Stoner and S. M. Prin-
cipato 2008. Holocene sediment magnetic properties
along a transect from Ísafjarðardjúp to Djúpáll, North-
west Iceland. Arctic, Antarctic, and Alpine Res. 40, 1–
14.
Butler, R. F. 1992. Paleomagnetism: Magnetic Domains to
Geologic Terranes. Blackwell Scientific Publications,
319 pp.
Davis, J. C. 1986. Statistics and Data Analysis in Geology.
New York, John Wiley & Sons. 646 pp.
Dunhill, G., J. T. Andrews and G. B. Kristjánsdóttir
2004. Radiocarbon Date List X: Baffin Bay, Baffin Is-
land, Iceland, Labrador, and the northern North At-
lantic. Occasional Paper No. 56, Institute of Arctic and
Alpine Research, Univ. of Colorado, Boulder, 77 pp.
Geirsdóttir, Á., J. Harðardóttir and J. Eiríksson 1997. The
depositional history of the Younger Dryas-Preboreal
Búði moraines in South-Central Iceland. Arctic and
Alpine Res. 29, 13–23.
JÖKULL No. 59 61