Breiðfirðingur - 01.04.2016, Qupperneq 46

BREIÐFIRÐINGUR46
matar. Í verstöðvum á Hvallátrum var nokkuð sérstakur háttur hafður á
varðandi ábata eða hlutarbót. Í vorin var mikið af sæfífli, sem nefndur
var flenniskuð eða hraunpussa þar vestra, í Látraröst. Komu þá stundum
tvö til þrjú á sama öngulinn. Flyðra sem veiddist á flenniskuð nefndist
oddfiskur og kom í hlut þess er varð fyrir því happi.53
Þær lúður sem voru minni en svo að af þeim fengjust fjögur flök voru
nefndar gjafalóur eða hásetasprökur. Þeim var skipt milli háseta eftir að
öðrum afla hafði verið skipt. Þá fengu hásetar alla hryggi af steinbítnum
sem hlutarbót en Breiðfirðingar sem þar reru seldu heimamönnum
hryggjarhluti sína til gripafóðurs. Þóttu beinin góð til fóðurs, einkanlega
fyrir lömb.54 Afli var mismikill eftir vertíðum og bátum en nokkuð gott
þótti að fá þrjú stór hundruð í hlut yfir vorvertíðina. Hæstur vorhlutur af
steinbít, sem hefur fengist á Látrum svo vitað sé, var hjá Erlendi Krist­
jánssyni bónda á Látrum en það voru rúm tíu hundruð auk meðafla.
Þetta var vorið 1907.55
Ekki gengu allar fiskaferðir illa og segir Pétur Steinsson árið 1883 að
þeir Vestureyingar hafi allir farið tvær ferðir. „Þær voru örðugar nokk-
uð, við féngum alltaf logn ekki á móti og ekki að ég geti talið léttir.“48
Enn segir af fiskaferð Péturs árið 1884 er Ólöf eiginkona hans segir
í bréfi til Einars sonar þeirra að Pétur hafi komið heim eitt sjóarfall
og farið vestur aftur. Þeir hafi farið flutning á Kollsvíkurskipinu heim
í Hergilsey og ætlað vestur aftur að flytja á Eyrar (Patreksfjörð) það
sem eftir var af steinbítnum og komast svo heim aftur á fiskijakt um
sumarið. Hluturinn var rúm 200 (stór) en enginn fiskur (þá er átt við
annan fisk en steinbít og spröku) og hlutur í 60 sprökum.49
Ef fiskur var sóttur landveg vestur að Látrum af Barðaströnd, og
þá á hestum, var farin þjóðleið yfir Sandsheiði um Rauðasand og frá
Naustabrekku yfir Kerlingarháls í Keflavík og þaðan Látraheiði um
Látradal að Látrum. Einnig voru farnar ferðir til að kaupa fisk og frá
einni slíkri ferð segir Guðmundur Einarsson frá Hergilsey.
Halldóra hét kona og bjó í litlum kofa á Brekkuvöllum á Barðaströnd
rétt undir rótum Kleifaheiðar. Foreldrar Guðmundar bjuggu á Hauka­
bergi sem er á sömu þúfunni og Brekkuvellir. Halldóra þessi bjó með