Breiðfirðingur - 01.04.2016, Side 155

BREIÐFIRÐINGUR 155
C. W. Eckersberg málaði á árunum 1812–1822 alls 22 altaristöflur. Af
þeim er ein á Íslandi (í Bjarnarhöfn), ein í Færeyjum (í Oyndarfirði) og
ein í Noregi (í Sem kirkju), en hinar 19 er að finna í dönskum kirkjum.
Eckersberg sést stundum nefndur altaristöflumálari. Heyrzt hefur
sagt að hann skorti hugarflug og trúarlega sérstöðu í altaristöflum sín­
um. En sú aðfinnsla stenzt ekki hvað snertir íslenzku altaristöfluna,
því að listamaðurinn grípur hér andblæ augnabliksins og sýnir það
áhorfandanum með samsetningu myndarinnar, handahreyfing um mann­
veranna og augnaráði Jesú. Jesús er sýndur sem jarðnesk vera sem er
ein kennandi fyrir Eckersberg, án geislabaugs eða yfirnáttúrulegra at­
riða. Ljósið beinist að Jesú, en það stafar ekki guðdómlegum bjarma
af honum svo sem þekkt er á myndum Rembrandts.5 Guðfræðilega séð
fellur myndin að hinni raunsæju guðfræði vegna þess hve eðlileg hún
er. Eckersberg kemur ekki aðeins fram í þessari mynd sem sögumálari
heldur sem sjóntúlkur á frásögn Biblíunnar í samræmi við skilning á
kristindómnum á þeim tíma.
Bjarnarhafnarkirkja var fyrrum sóknarkirkja um 200 sálna sem bjuggu
í sveitinni í grennd. Vegna fólksfækkunar er kirkjan nú aðeins fyrir einn
bæ og er því bóndakirkja. Kirkjan er dæmigerð lítil timburkirkja með
sætum fyrir um 25 manns og telst frá árunum 1856–1858 í núverandi
mynd. Hún er svört hið ytra með hvítum gluggum, hurð, hornborðum
og vindskeiðum og á stafni yfir dyrum er einnig hvítur trékross upp af
mæni. Hið innra skiptist kirkjan í framkirkju og kór. Á altarinu, sem ber
ártalið 1823, stendur altaristaflan með tveimur hlerum sem draga má frá
og þá kemur altarismyndin i ljós.
Altarismynd Eckersbergs hefur líklegast þótt óvenjuleg er hún kom í
kirkjuna 1833 því að raunsær stíllinn stakk mjög í stúf við þær frumstæðu
altaristöflur sem fólk þekkti þá og flestar voru gerðar af innlendum
hagleiksmönnum eða ólærðum málurum. Algengasta myndefnið á
altaristöflum á Íslandi eftir siðaskiptin er kvöldmáltíðin. Það var fyrst í
lok 19. aldar að farið var að fá frá Danmörku altarismyndir í nokkrum
mæli eftir lærða málara. Flestar eru þær eftir Anker Lund, f. 1840, d.
og víða um lönd. Sjá frekar um það, Kirkjur Íslands.
5 Svo sem Kristur í Emmaus, 1848. Louvre safnið í París.
SNÆ ELLSNES