Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.2018, Síða 74

74 FÓLK 16. nóvember 2018
EIGUM MARGA
LITI Á LAGER
Nánari upplýsingar á
mt.is og í s: 580 4500
HANNAÐ FYRIR
ÍSLENSKT VEÐURFAR
ÁLKLÆÐNINGAR
& UNDIRKERFI
Hlutir sem Íslendingar ætluðu að
sniðganga en gerðu svo aldrei
LJÓSMYND: DV/HANNA
Þjóðin reiðist reglulega yfir einhverju hneyksli. Margir
láta stór orð falla þegar eitthvað kemur upp og ætla
að fylgja því eftir með því að sniðganga eitthvað.
Samstillt átak neytenda hefur virkað hér á landi,
við sáum það í tilviki Brúneggja og stóra kjötböku-
málinu. Reiði almennings hefur þó ekki alltaf borið
árangur og oft hefur ákall eftir því að ákveðin vara sé
sniðgengin fjarað út á stuttum tíma. DV tók saman
nokkur dæmi þar sem árangur var lítill sem enginn.
Stóru bensínstöðvarnar þrjár, Esso, Skeljungur og Olís, stunduðu
ólöglegt verðsamráð á árunum 1993 til loka árs 2001. Rann-
sókn Samkeppnisstofnunar lauk árið 2004 og segir í þúsund
blaðsíðna skýrslu hennar að olíufélögin þrjú hafi „haft með sér
yfirgripsmikið og óslitið samráð um verð, markaðsskiptingu og
gerð tilboða“. Talið er að olíufélögin hafi hagnast um 6,5 millj-
arða króna vegna samráðsins. Margir Íslendingar ætluðu aldrei
aftur að versla við félögin og greiddi það fyrir komu Atlantsolíu
til landsins, flestir gáfust þó fljótt upp og hafa bensínstöðvar
félaganna aldrei verið fleiri en nú. Margt hefur þó breyst, Esso
heitir nú N1 og Dælan; Skeljungur heitir nú Orkan og það er
nánast stöðug röð í bensíndælur Costco í Kauptúni.
Samfélagið ætlaði á hliðina eftir að tvær konur stigu fram vorið 2014 eftir að þær voru
reknar úr Sambíóunum eftir að þær tóku þátt í umræðum á netinu um kynjamismunun.
Sögðu þær að yfirmenn sínir hefðu úthlutað körlum og konum sérstök störf á vinnu-
staðnum, en rökin fyrir slíkri hagræðingu voru sú að annað kynið, konur, seldi meira í
bíósjoppunni. Í kjölfarið hófst hávær umræða um að sniðganga Sambíóin. Það tók viku
fyrir Sambíóin að bregðast formlega við, fram að því hafði neikvæðum athugasemdum
verið eytt af samfélagsmiðlum fyrirtækisins og aldrei náðist í stjórnendur. Uppsagnirnar
voru að lokum dregnar til baka og konurnar voru beðnar afsökunar, vísaði fyrirtækið á
vaktstjóra sem átti að hafa tekið ákvörðunina um vinnufyrirkomulag kynjanna. Í dag
muna fáir, ef einhver, eftir því að það hafi átt að sniðganga Sambíóin.
Prófaðu að segja orðið „Ísrael“ í næstu fermingarveislu, það eru
meiri líkur en minni á að þú munir lenda í rifrildi við einhvern.
Fjöldinn allur af Íslendingum vill að við sem þjóð skiptum ekki við
Ísrael vegna hertöku á landsvæði Palestínumanna og allra þeirra
sem hafa látið lífið á svæðinu á undanförnum árum. Reykja-
víkurborg ætlaði um árið að sniðganga allar vörur frá Ísrael en
borgin var rekin til baka með það. Voru margir með háværar
yfirlýsingar á samfélagsmiðlum um að ætla aldrei aftur að
borða Jaffa-appelsínur, setja myntu í mojitoinn sinn eða drekka
SodaStream. Það gekk ekki eftir og samkvæmt tölum Hagstof-
unnar hefur innflutningur á vörum frá Ísrael aukist verulega á
síðustu árum.
Almenningur frussaði út úr sér matnum þegar það frétti að hann
gæti innihaldið iðnaðarsalt. Greint var frá því í byrjun árs 2012
að matvælafyrirtæki hefðu í áraraðir notað salt sem ætlað var
til iðnaðar og kom þá í ljós að Matvælastofnun hefði vitað af því
í tvo mánuði að Ölgerðin hefði selt iðnaðarsalt. Saltið sem um
ræðir er nánast alveg eins og annað salt og sögðust fyrirtækin
ekki hafa gert sér grein fyrir því að það væri ekki ætlað til mann-
eldis. Sagði forstjóri Ölgerðarinnar þetta vera „aulaleg mistök“.
Mikið fjölmiðlafár gaus upp og sögðust margir aldrei ætla að
skipta við framleiðendur sem hefðu verið að „eitra“ fyrir þeim
með þessum iðnaðarsaltsóþverra. Flestir voru búnir að gleyma
þessu í lok mánaðarins.
Íslendingar hafa lengi haft óbeit á stórum fyrirtækjum sem hafa yfir-
burðastöðu á tilteknum markaði, þ.e.a.s. þeir sem hafa ekki beinan hag
af því. Sumarið 2016 var Mjólkursamsalan sektuð um 460 milljónir króna
vegna alvarlegrar misnotkunar fyrirtækisins á markaðsráðandi stöðu.
Stór hluti þjóðarinnar bölvaði fyrirtækinu í sand og ösku við kvöldverðar-
borðið og ætlaði aldrei aftur að nota MS mjólk í kaffið. MS var sakað um
að beinlínis beita sér gegn vörum frá litlum samkeppnisaðilum. Sala á
mjólk frá Örnu áttfaldaðist á stuttum tíma. Sniðgangan gekk ekki lengra
en svo að í dag eru mjólkurkælar verslana enn stútfullir af vörum frá MS.
Rúmlega 27 þúsund Íslendingar skrifuðu í vor undir áskorun um
að Ísland tæki ekki þátt í Eurovision á næsta ári vegna þess að
keppnin verður haldin í Ísrael. Á síðu undirskriftalistans sagði:
„í ljósi mann rétt inda brota Ísra els rík is gagn vart palestínsku
þjóðinni er ekki siðferðilega verj andi að taka þátt í glanskeppni
eins og Eurovisi on í skugga þess of beld is sem Ísra el beit ir ná-
granna sína. Ísra els ríki hef ur á und an förn um mánuðum myrt
tugi ein stak linga fyr ir það eitt að mót mæla ástand inu.“ Margir
listamenn tóku undir áskorunina, þar á meðal Páll Óskar og Daði
Freyr. RÚV ætlar að taka þátt þrátt fyrir áskoranirnar og verður
að koma í ljós hvort áhorfið verði sambærilegt síðustu árum.
Landsmenn hafa átt í
ástar/haturssambandi
við DV í áratugi. Þrátt
fyrir að margir elski að
lesa krassandi fyrirsagnir
og fréttir sem þora að
ganga lengra, þá eiga margir erfitt með það. Athugasemdakerfið
sýnir það svart á hvítu að margir lesendur lesa DV hreinlega til
þess að finna eitthvað til að kvarta yfir. Flestir átta sig þó á því
að blaðamenn vilja bara upplýsa fólk eins mikið og hægt er, þess
vegna hefur lestur á vef DV aldrei mælst meiri en nú.
Sambíóin
Ísrael
Mjólkursamsalan
Stóru
bensínstöðvarnar
Eurovision
Iðnaðarsalt