Morgunblaðið - 08.11.2018, Qupperneq 73

KROSSGÖTUR EFTIR BRYNDÍSI BJÖRGVINSDÓTTUR
ÁLFATRÚ &
BANNHELGI!
Stórfróðleg og glæsileg bók um álfasteina, huldufólkskletta,
dvergasteina og aðra bannhelga staði um land allt.
Einstök lesning fyrir alla þá sem hafa áhuga á einni þekktustu þjóðtrú
Íslendinga og hvaða áhrif hún hefur í sveit og borg, meðal annars á
lagningu vega og byggingu sólpalla!
Bryndís Björgvinsdóttir hlaut Íslensku bókmenntaverðlaunin 2015.
Svala Ragnarsdóttir er verðlaunaljósmyndari.
BJARTUR-VEROLD.IS
78 Leturstein
n Odds sterka
Á milli Ármúla og Lágm
úla standa nokkrir stein
ar á stangli.
Fjármálastjóri Samvinn
utrygginga sem síðar v
arð að VÍS mun
á sínum tíma hafa bann
að að við steinum á svæ
ðinu væri
hróflað þegar hús félag
sins var byggt að Ármú
la 3. Menn
hafa dregið þá ályktun
að steinarnir á holtinu h
afi verið
álfasteinar og kann að
vera að þeim hafi upph
aflega verið
þyrmt vegna þess, en v
ið nánari athugun kem
ur í ljós að einn
þeirra er nokkuð merk
ilegur letursteinn. Odd
ur Sigurgeirsson
– gjarnan kallaður Odd
ur sterki af Skaganum
– á að hafa sofið
undir honum.
155 Og minna má nú sjá: O
ddur klappaði nafn sitt
og ártalið 1927 á steinin
n og sjást ummerkin ve
l enn í dag:
Oddur Sigurgeirsson, r
itstjóri Harðjaxls, 1927.
Oddur sterki af Skag
anum fæddist 1879 o
g hefur oft verið skil
greindur
sem einn af kynlegu
stu kvistumReykjav
íkur. Sagnfræðingur
inn
Guðjón Friðriksson
rifjar upp kynni sín
af Oddi í LesbókMor
gun-
blaðsins árið 1994 og
segir Odd hafa verið
álitinn hálfgerðan v
anvita
og að börn hafi strít
t honum og sungið y
fir honum: „Oddur a
f
Skaganum,með rau
ða kúlu ámaganum
.“156
Oddur var launbarn
. Faðir hans var giftu
r á Akranesi en hafð
i
verið á vertíð í Reykj
avík þegar Oddur ko
m undir. Móðir Odd
s var
vinnukona en hún d
ó þegar hann var á þ
riðja ári. Var Oddur þ
á sendur
á Akranes til föður s
íns sem komhonum
fyrir í fóstri hjá bróð
ur
sínum. Þar varð Odd
ur fyrir höfuðslysi þr
iggja ára að aldri og
var
heyrnadaufur alla tí
ð síðan. Hann átti er
fitt meðmál og lá há
tt rómur.
Hann notaði látúnsh
orn á seinni árum ti
l að heyra betur. Odd
ur setti
gjarnan tilkynninga
r í Alþýðublaðið og þ
ann 15. apríl 1935m
átti til
dæmis lesa eftirfara
ndi:
Ég tapaði hlustarho
rninumínu silfurbú
na, semÓlafur Þors
teinsson læknir
gaf mér í vetur. Það
hefir hlotið að vera í
morgun þegar ég fór
út úr strætis-
vagni á Hringbrauti
nni milli Hverfisgöt
u og Pólanna, á stað
num, þar sem
maðurinn drapman
ninn um árið. Núme
rið á vagninum var 9
77 og ég er
búinn að fara 50 ferð
ir með honum, en h
efi aldrei tapað horn
inumínu áður.
Finnandinn er beði
nn að skila horninu
á Alþýðublaðið.
Oddur Sigurgeirsson
af Skaganum.
157
Fimmtán ára var Od
dur farinn að sjá um
sig sjálfur. Hann var
í
vinnumennsku víða
og á sjó. Réri á opnu
m bátum og skútum
. Hann
átti það til að drekka
illa og veiktist alvarl
ega um fertugt. Í kjö
lfarið
varð hann að hálfge
rðum flækingi á göt
umReykjavíkur. Þá
stóð hann
í ritstjórastörfum og
blaðaúgáfu. Hann g
af meðal annars út s
ósíalísku
blöðin Endajaxlinn o
gHarðjaxlinn. Oddu
r var þekktur fyrir að
senda
Morgunblaðinu tóni
nn en í Endajaxlinum
segir meðal annars:
79 Reykjavík
Alltaf fækkar þeim b
örnum sem selja Mo
rgunblaðið (þ.e. dan
skaMogga)
enda líklegt að forel
drar ungra óvita kun
ni því illa, að ljá bör
n í þjónustu
ófyrirleitinna fáfróð
ra vikapilta erlends
og innlends auðvald
s, sem skipa
þessum óvitum að h
rópamargt illa þokk
að í söluskyni og tím
a ekki að
borgameira en 3 au
ra á blað.
158
Rétt fyrir Alþingishá
tíðina 1930 fékk Odd
ur að gjöf búning se
m
átti að vera einskona
r eftirlíking af landn
ámsmannabúningi.
Með
búningnum komu n
okkrir fylgihlutir: at
geir úr tré, skjöldur o
g
hjálmur, líklega úr b
likki. Einhverjir óttu
ðust þá að Oddur ky
nni
að eyðileggja hátíða
rhöldin. Reynt var að
koma honum í gæslu
utanbæjar en hann s
takk af og fór ríðand
i til Þingvalla þar sem
hann
birtist í búningnum
góða og hitti þá að s
jálfsögðu Kristján ko
nung
tíunda. Menn höfðu
manað Odd til að hr
ópa „niðurmeð kón
ginn“
en Kristján tíundi ga
f honum tíkall og er
eftir Oddi haft: „Þeg
ar
konungurinn hefur
gefiðmanni tíu krón
ur þá getur maður ek
ki
hrópað eins og bolsé
viki: „Niðurmeð kón
ginn!““15
9
Breska skáldiðW. H
. Auden kom til Íslan
ds 1937 og er Oddur
sterki einn af nokkr
ummönnum sem A
uden fannst verðsku
lda blek
úr byttu sinni þegar
hannminntist þess
helsta frá dvölinni. E
flaust