Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.03.2019, Blaðsíða 4

HEIMURINN
4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.3. 2019
Vonast til að
ná til sem
flestra
Það má segja að þetta sé uppá-haldsverkefni heilsugæsl-unnar, að koma í veg fyrir
sjúkdóma,“ segir Óskar Reykdals-
son, forstjóri Heilsugæslu höfuð-
borgarsvæðisins um mislingabólu-
setningar sem staðið hafa yfir á
heilsugæslunni. Allir sem fæddir eru
fyrir 1970 eru öruggir en fólk fætt
seinna gæti þurft á bólusetningu að
halda hafi það ekki farið í almenna
bólusetningu í æsku, eða ef það veit
ekki hvort það var bólusett. „Við er-
um búin að bólusetja nærri 4.000
manns nú þegar. Ef við ætlum að ná
alveg öllum sem þurfa á bólusetn-
ingu að halda þá þyrfti að fara í um
20 þúsund bólusetningar,“ segir Ósk-
ar. Hann hvetur alla sem ekki eru
bólusettir eða vita ekki hvort þeir
eru bólusettir að mæta á heilsugæsl-
una, opið er fyrir bólusetningar frá
kl. 8 til 15 virka daga. Sex tilvik misl-
inga hafa komið upp hér á landi frá
því um miðjan febrúar, þar af smit-
aðist 11 mánaða drengur af misl-
ingum í flugvél á leið til Egilsstaða.
Móðir drengsins, sem var í einan-
grun í nokkra daga í síðustu viku en
er nú á batavegi, segir í færslu á Fa-
cebook að erfitt hafi reynst að fá
upplýsingar.
Hringdu margsinnis
á heilsugæsluna
„Við erum undrandi og mjög hugsi
yfir því hversu erfitt var að fá upp-
lýsingar og aðstoð á heilsugæslunni.
Það virtist ekki vera nokkur áhugi né
þörf á að greina og staðfesta smitið.
Við hringdum margsinnis á heilsu-
gæsluna til að upplýsa um stöðuna
og hringdum einnig á Domus [Med-
ica] þar sem við óskuðum eftir að fá
að tala við barnalækni símleiðis
vegna erfiðrar stöðu okkar. Það var
ekki í boði, við þyrftum bara að panta
tíma eins og aðrir,“ segir meðal ann-
ars í færslu móðurinnar.
Spurður um hvort nægilega vel sé
staðið að upplýsingagjöf heilsugæsl-
unnar til foreldra segir Óskar að
honum þyki mjög miður að foreldrar
drengsins hafi ekki fengið réttar
upplýsingar og aðstoð strax. Ábend-
ing um málið hafi borist heilsugæsl-
unni. „Svona ábendingar eru mjög
mikilvægar og við grandskoðum
svona mál alveg niður í kjölinn. Við
höfum farið yfir þetta með öllum að-
ilum og gerum okkar besta til að
bæta úr. Þetta hikstaði þarna í upp-
hafi hjá okkur en ég hef enga trú á að
það gerist aftur. Það er mjög leiðin-
legt þegar það dregst að fólk fái rétt-
ar upplýsingar, við viljum ekki að
það gerist. Ef einhver hringir með
svona einkenni og þessa sögu þá á að
sinna því strax. Við viljum fyrst og
fremst að fólk sé ánægt með þjón-
ustuna okkar og förum ofan í saum-
ana á öllu og tökum við öllum ábend-
ingum. Við lærum af öllu svona og
pössum okkur svo þetta gerist ekki
aftur,“ segir Óskar.
Mislingar eru meðal mest smit-
andi sjúkdóma í heimi en þeim er
hægt að halda niðri séu nægilega
margir bólusettir. Talað er um að
einn sýktur einstaklingur geti smitað
12-18 aðra, ef við gefum okkur að
enginn væri bólusettur. Í farsótta-
fræðum er talað um svokallað hjarð-
ónæmi (e. herd immunity) en það vís-
ar til þess að ákveðinn fjöldi manna
þarf að vera bólusettur til að koma í
veg fyrir að faraldur brjótist út.
Vegna þess hversu bráðsmitandi
mislingar eru þurfa 95% fólks að
vera bólusett til að tryggja að sjúk-
dómurinn breiðist ekki út þótt ein-
hver smitist.
Fáir sjúkdómar eru
jafn smitandi og
mislingar.
Morgunblaðið/Hari
Fjögur þúsund manns hafa verið bólusettir við
mislingum undanfarna daga. Ef ná ætti til allra
óbólusettra þyrfti að bólusetja um 20 þúsund.
Kári Stefánsson fermdist í Hallgríms-kirkju 21. apríl 1963. Ágústa Eva Er-lendsdóttir fermdist í Stórólfshvols-
kirkju á Hvolsvelli 31. mars 1996. Ólafur Darri
Ólafsson var fermdur í Dómkirkjunni 12. apríl
1987. Hann var reyndar í Seljasókn enda átti
hann þá heima í Steinaselinu. Björgvin Hall-
dórsson var fermdur í Hafnarfjarðarkirkju 4.
apríl 1965.
Þetta vitum við vegna þess að árum saman
hefur verið til siðs að birta lista með nöfnum
fermingarbarna. Það hefur alltaf þótt eðlilegt
og einhvers konar hluti af þessum viðburði þar
sem bólugröfnum börnum, fullum af ný-
uppgötvuðum hormónum, er safnað saman til
að komast í „tölu fullorðinna“.
Í gamla daga, þegar Íslendingar voru heldur
færri, var varla sá fjölmiðill sem ekki birti sam-
viskusamlega nöfn allra þeirra barna sem höfðu
ákveðið að láta ferma sig. Í seinni tíð hefur þetta
aðallega verið Mogginn.
En ekki lengur.
Í blaðinu í gær segir persónuverndarfulltrúi
Biskupsstofu frá því að áður hafi þurft að fá
samþykki. „Í nýjum lögum er hinsvegar sú
krafa gerð að samþykkið sé útfært rétt. Fólk
má til dæmis afturkalla samþykki sitt og gera
þarf viðkomandi ljóst að slíkt sé ekki skilyrði
þess að fá að fermast. Þar sem prestar hafa ekki
allir aflað samþykkis samkvæmt nýjum lögum
var ákveðið að nöfn fermingarbarna yrðu ekki
send út til birtingar.“
Nú er ég ekki mikill íhaldsmaður en þetta
finnst mér alveg stórkostlega glatað. Og reynd-
ar líka hissa á þessari stöðu persónuverndarfull-
trúa. Svona í ljósi þess að guð veit allt.
Ofan á þetta bætist svo að það má sennilega
ekki taka myndir. Vegna þess að „þátttaka í
kirkjulegu starfi getur gefið til kynna trúaraf-
stöðu þeirra sem á myndunum sjást“.
Í alvöru!
Persónuvernd er mikilvægt mál. Ég ætla
ekkert að efast um það en er þetta ekki aðeins
of mikið?
Mín kynslóð hefur gaman af því að birta
gamlar fermingarmyndir. Mest af því að þessar
myndir eru allar teknar þegar við erum á há-
punkti lúðaháttarins. Við lítum flestöll út eins
og asnar, föst í tísku sem er dæmd til að vera
bjánaleg í augum næstu kynslóða. Störum í
myndavélina með blöndu af ótta við hús fullt af
fjarskyldum ættingjum og spennu fyrir ferm-
ingargjöfum.
En þetta gengur náttúrlega ekki: „Ljóst er að
myndatökur af viðburðum eins og fermingu fela
í sér vinnslu viðkvæmra persónuupplýsinga og í
þeim tilvikum getum við eingöngu byggt á full-
nægjandi skriflegu afdráttarlausu samþykki
sem heimild fyrir vinnslunni.“
Ég er reyndar svo heppinn að hafa fermst um
haust. Ég man aldrei af hverju það var en það
gæti hafa haft eitthvað með það að gera að ég
var rekinn úr fermingarfræðslunni. En lukka
mín var að við vorum fá sem fermdumst þá og
því ekki margar myndir teknar. Sem er gott
enda var hápunktur gelgjunnar ekki ein af þeim
stundum sem ég er stoltastur af.
Næstu kynslóðir þurfa víst ekki að hafa
áhyggjur af því. Það er eitthvað.
’Við lítum flestöll út eins ogasnar, föst í tísku sem erdæmd til að vera bjánaleg í aug-um næstu kynslóða. Störum í
myndavélina með blöndu af ótta
við hús fullt af fjarskyldum ætt-
ingjum og spennu fyrir ferming-
argjöfum.
Á meðan ég man
Logi Bergmann
logi@mbl.is
Ferming með leynd
Langar þig í ný gleraugu!
Smáralind – Sími 517 0317 – www.plusminus.is
PLUSMINUS | OPTIC
Það fyrsta sem Marilyn Monroe leikkona tók eftir þegar
hún hitti Arthur Miller rithöfund, voru gleraugun!