Morgunblaðið - 18.04.2019, Síða 14

Viðgerð á turnspíru
hófst áður en eldurinn kviknaði
Viðgerðir höfðu verið hafnar á turnspírunni
þegar hún eyðilagðist í eldi á mánudaginn var
93m spíra
16 koparstyttur
Koparstytta af hana
Vinnupallur
Í styttunni voru þrír helgir munir,
m.a. brot úr þyrnikórónu sem sagt er að hafi
verið sett á Krist áður en hann var krossfestur.
Styttan fannst skemmd í rústum kirkjuþaksins sem brann.
Ekki var vitað um ástand helgu munanna
Upprunalega spíran reist: 1250
Tekin niður: 1786-1792
Endurreist: 1859-1860
undir stjórn Eugene Viollet-le-Duc
Guðspjallamennirnir
fjórir
Styttur voru teknar niður til
viðgerðar fyrr í apríl
500.000
stálrör
80 m krani
Áætlaður viðgerðartími: 2019-2022
Kostnaður: 11 milljónir evra alls
800.000 € vegna styttna
Heimildir: notredamedeparis.fr,
menningarráðuneyti Frakklands,
Ljósmyndir: AFP
Blýklæðningin hafði veðrast
Logsoðin samskeyti sprungin
Molnað úr eikargrind og steini
Múrhleðsla hafði skemmst
Turnspíra Notre-Dame
Lærisveinarnir
tólf
Hæð: 3m
Þyngd: 250 kg
Reistar: Um 1860
500 tonn af viði
250 tonn af blýi
Viðgerðin á spírunni var hluti af
viðamiklum viðgerðum sem hófust
árið 2017. Talið var að þær tækju
20-30 ár og kostuðu 150 milljónir evra
Alltaf er hætta á að eldur kvikni í
sögufrægum byggingum eins og
Notre-Dame í París, einkum þegar
viðgerðir standa yfir, og þótt hægt sé
að minnka líkurnar á eldsvoða er
aldrei hægt að uppræta eldhættuna,
að sögn eldvarnasérfræðinga.
Guillermo Rein, breskur prófessor
í eldvörnum, segir að koma þurfi upp
nútímaeldvörnum í Notre-Dame þeg-
ar kirkjan verður endurreist. „Þakið
á kirkjunni var alls ekkert verndað,“
hefur fréttavefur breska ríkis-
útvarpsins eftir Rein. Bob Parkin,
breskur eldvarnasérfræðingur, segir
að tiltölulega auðvelt sé að fyrir-
byggja eldsvoða með því að koma
upp úðakerfi í gömlum byggingum.
Yfirvöld á Spáni og í fleiri löndum
hafa skýrt frá því að eldvarnir í
kirkjum og fleiri sögufrægum bygg-
ingum verði endurskoðaðar í ljósi
brunans í dómkirkjunni í París.
Peter Aiers, framkvæmdastjóri
breskrar stofnunar sem komið var á
fót til að vernda gamlar kirkjur á
Englandi, segir að ýmislegt sé hægt
að gera til að minnka eldhættuna í
slíkum byggingum. „Það er þó ekki
til nein töfralausn, það verður alltaf
eldhætta,“ hefur The Wall Street
Journal eftir honum.
Verði víti til varnaðar
José Guirao, menningarráðherra
Spánar, sagði í útvarpsviðtali að sér-
stakur fundur yrði haldinn með sér-
fræðingum í næstu viku til að ræða
breytingar á eldvörnum sögulega
mikilvægra bygginga. „Þegar við-
gerðir standa yfir þurfa menn að
vera sérstaklega á varðbergi vegna
þess að gáleysi eins manns getur leitt
til hörmulegs atburðar. 100% öryggi
er ekki til.“
Giuliana Gardani, ítalskur arkitekt
og sérfræðingur í viðgerðum á göml-
um byggingum, tekur í sama streng
og kveðst vona að bruninn í Notre-
Dame verði mönnum víti til varn-
aðar. „Það er sorglegt en stundum
þarf eitthvað hræðilegt að gerast til
að öryggisráðstafanir séu bættar.“
bogi@mbl.is
Hægt að minnka eldhætt-
una en ekki eyða henni
14
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. APRÍL 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Verslunareig-endur viðLaugaveg-
inn eru ómyrkir í
máli í samtölum við
Morgunblaðið í gær
um framgöngu
Reykjavíkurborgar og telja að
varanleg göngugata muni ýta
undir flótta þaðan.
Laugavegurinn er eitt helsta
kennileiti borgarinnar og
þungamiðja borgarlífsins.
Lykillinn að aðdráttarafli göt-
unnar hefur verið fjölbreytt
starfsemi, rótgrónar verslanir
innan um þær nýrri og kaffihús
og veitingastaðir af ýmsum
toga. Til þess að gatan haldi
sessi sínum þarf hún að laða alla
að, ferðamenn frá útlöndum og
utan af landi og alla borgarbúa,
ekki bara íbúa miðbæjarins. Þá
má ekki gleyma því að ekki eiga
allir jafn auðvelt með að komast
leiðar sinnar.
Til þess að miðborgin haldi
velli þarf aðgengi að henni að
vera gott. Vissulega er hægt að
notast við almenningssam-
göngur, ganga og hjóla, en stað-
reyndin er einfaldlega sú að
einkabíllinn er sá ferðamáti,
sem flestir kjósa, og skipulag
miðborgarinnar þarf að taka
mið af því. Annars er hætt við
því að þrengist að verslun í göt-
unni.
Þeir kaupmenn, sem rætt var
við í Morgunblaðinu í gær, telja
reyndar að þegar sé farið að
þrengja að þeim og raunir
þeirra muni aðeins ágerast með
fyrirætlunum borgarinnar.
Gilbert Ó. Guðjónsson úr-
smiður hefur verið á sama stað á
Laugaveginum í 39 ár og í mið-
bænum í 51 ár. „Að breyta
Laugaveginum í göngugötu, ég
veit ekki hvar þetta fólk heldur
eiginlega að við séum. Við búum
á Íslandi, ekki Spáni,“ segir
hann og telur að sýn meirihlut-
ans um göngugötur allt árið sé
einungis til þess fallin að koma í
veg fyrir að Íslendingar sæki
miðbæinn heim.
Jón Sigurjónsson gullsmíða-
meistari hefur rekið verslun við
Laugaveg í 48 ár og segir fram-
göngu borgarinnar með ólík-
indum og einkennast af skrípa-
leik og blekkingum. „Að borgar-
stjóri skuli ekki hlusta á hátt í
250 undirskriftir rekstrar- og
hagsmunaaðila sem leggjast all-
ir gegn þessari lokun er ekkert
annað en dónaskapur,“ segir
hann.
Vigdís Guðmundsdóttir versl-
unarmaður hefur búið við
Laugaveg í 27 ár og rekið versl-
un síðan í ágúst: „Íslendingar
eru hættir að mæta hingað og að
mínu mati hefur Laugavegur nú
þegar fjarað út.“
Bára Atladóttir fatahönnuður
er meðal þeirra, sem eru að yfir-
gefa Laugaveginn og ætlar að
opna nýja verslun í
Mörkinni. Hún seg-
ist fá skilaboð frá
viðskiptavinum,
sem segjast hafa
verið hættir að
koma á Laugaveg-
inn, en muni mæta í nýju búðina.
Þannig mætti halda áfram að
rekja ummæli viðmælenda
blaðsins.
Kaupmenn eru ekki einir um
að mótmæla fyrirætlunum borg-
arinnar. Fulltrúar Sjálfs-
bjargar, landssambands hreyfi-
hamlaðra, hafa einnig lýst yfir
áhyggjum. Bergur Þorri Benja-
mínsson, formaður Sjálfs-
bjargar, sagði við mbl.is í febr-
úar að því hefði verið komið á
framfæri við embættismenn
borgarinnar „umbúðalaust að
okkur lítist ekkert á tillögur um
Laugaveg sem göngugötu“ og
bætti við: „Það skortir skilning
á því að sama hversu greiðfær
Laugavegur verður fyrir hjóla-
stóla eða fólk á hækjum þá verð-
ur hann lokaður hreyfihöml-
uðum ef þeir geta ekki lagt bíl
sínum sem næst áfangastað,
hvort heldur er verslun, veit-
ingahúsi eða skemmtistað.“
Morgunblaðið náði tali af
nokkrum fulltrúum meirihlut-
ans í gær og leitaði eftir við-
brögðum við gagnrýni kaup-
mannanna. Ekki var að sjá að
þar væri mikill vilji til að bregð-
ast við, viðkvæðið að breytingar
mættu alltaf mótstöðu, en áfram
yrði unnið í samráði við alla
aðila.
Dóra Björt Guðjónsdóttir,
oddviti Pírata, segir í blaðinu
dag að verslun og viðskipti auk-
ist með því að fjarlægja bíla-
umferð og vísar til reynslu
borga á borð við New York og
London. Þetta eru milljóna-
borgir sem löngu eru sprungnar
og hafa af illri nauðsyn þurft að
bregðast við. Vandamál þeirra
eru engan veginn sambærileg
við Reykjavík og reynsla stór-
borganna kallar ekki á að grípa
til aðgerða, sem beinlínis miðast
við að gera bíleigendum lífið
óbærilegt og knýja þær í gegn
sama hvað það kostar, hvort
sem það verður til þess að
hrekja verslunareigendur í
burtu, eða sjá til þess að hreyfi-
hamlaðir treysti sér ekki í
bæinn.
Meirihlutinn verður að hlusta
á athugasemdir og gagnrýni.
Það er lítið samráð í að valta yfir
þá, sem ekki deila sýn hans og
setja fram rökstudda gagnrýni.
Það getur varla verið markmiðið
að aðeins verði lundabúðir við
Laugaveginn. Þá gætu jafnvel
ferðamennirnir misst áhugann.
Markmið þeirra sem fara með
völdin í borginni hlýtur að vera
að miðbærinn laði alla að og hafi
upp á sem mesta fjölbreytni að
bjóða í verslun og þjónustu.
Það er lítið samráð í
að valta yfir þá sem
ekki deila sýn meiri-
hlutans}
Atlagan að
Laugaveginum
E
fasemdir um innleiðingu þriðja
orkupakkans byggjast á þeim
misskilningi að í honum felist af-
sal á yfirráðum yfir auðlindum,
framsal á fullveldi, skuldbinding
um lagningu sæstrengs og jafnvel brot á stjórn-
arskrá. Ekkert af þessu á hins vegar við rök
styðjast. Allir þeir aðilar sem unnið hafa að mál-
inu, bæði stjórnmálamenn og sérfræðingar, eru
sammála um að eins og málið er nú lagt upp feli
það ekki í sér brot á stjórnarskrá, framsal á full-
veldi eða afsal á auðlindum. Þá liggur fyrir að
enginn raforkusæstrengur verður lagður nema
með samþykki Alþingis.
Í þessu máli má einnig heyra tortryggni og
jafnvel andstöðu við EES-samninginn. Það kann
að kalla á allt aðra og meiri umræðu. Það er þó
rétt að hafa í huga að EES-samningurinn er eitt
mikilvægasta skref sem við Íslendingar höfum
stigið í alþjóðasamstarfi. EES-samningurinn er að sjálf-
sögðu ekki hafinn yfir gagnrýni. Það verður þó ekki litið
framhjá því að hann hefur fært okkur frelsi á ýmsum svið-
um og aðgang að innri markaði Evrópu sem er mikils virði
fyrir útflutningsgreinar og þar með landsmenn alla. Á því
byggjum við hluta af þeirri hagsæld sem við búum við í dag.
Í 25 ára sögu EES-samningsins hafa aðildarríki aldrei
beitt rétti sínum til að neita að staðfesta ákvarðanir sínar í
sameiginlegu EES-nefndinni. Ástæðan er einkum sú að
þegar aðildarríkin taka ákvörðun í sameiginlegu nefndinni
um atriði sem taka skal upp í samninginn er jafnan að baki
langur undirbúningur þar sem þjóðþingin hafa
beina aðkomu að málum. Einstaka mál eru
þannig lengi í vinnslu með vilja og vitund þeirra
ríkja sem að samningnum standa. Það á einnig
við um svokallaða orkupakka.
Af öllum aðildarríkjum EES á Ísland lang-
samlega mest undir því að samningurinn haldi
og að framkvæmd hans gangi vel. Það væri því
ábyrgðarleysi gagnvart íslenskum hagsmunum
að setja framkvæmd samningsins í uppnám af
litlu sem engu tilefni. Það er hins vegar ástæða
fyrir okkur til að sameinast um það markmið að
vakta lagasetningar og reglugerðir mun betur.
Á þetta hef ég lagt áherslu sem formaður utan-
ríkismálanefndar Alþingis. Hér eiga stjórnvöld,
atvinnulíf og fleiri aðilar mikilla hagsmuna að
gæta.
Alþingi ætti ekki og mun ekki hika við að
nýta rétt sinn til að hafna innleiðingu og upp-
töku EES-reglna ef íslenskum hagsmunum er verulega
ógnað. Ekkert í þriðja orkupakkanum, eins og upptaka
hans og innleiðing liggur nú fyrir Alþingi, gefur hins vegar
tilefni til að nota þann öryggisventil í fyrsta sinn.
Það er og verður stefna Sjálfstæðisflokksins að standa
vörð um fullveldi landsins og yfirráð Íslendinga yfir þeim
auðlindum sem hér er að finna. Það á ekki síður við í þessu
máli. aslaugs@althingi.is
Áslaug Arna
Sigurbjörns-
dóttir
Pistill
Enginn afsláttur af fullveldi
Höfundur er formaður utanríkismálanefndar
og ritari Sjálfstæðisflokksins.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen