Morgunblaðið - 29.04.2019, Blaðsíða 11

Morgunblaðið/Styrmir Kári
Býflugur Haltu ró þinni í nálægð við geitunga og býflugur. Færðu þig ró-
lega frá þeim og forðastu að slá eða sveifla höndum í átt til þeirra.
Nú þegar náttúran vaknar afvetrardvala sínum fara skor-dýrin á stjá. Stungur og bit
þeirra geta verið óskemmtileg og
valdið óþægindum og í sumum til-
vikum alvarlegum sjúkdómum. Því er
gott að þekkja helstu leiðir til að
koma í veg fyrir að verða bitinn eða
stunginn.
Fá skordýr á
Íslandi bera með
sér hættulega
sjúkdóma en þó er
skógarmítill búinn
að taka sér ból-
festu hér á landi
og hann getur
borið með sér
Lyme-sjúkdóm-
inn sem er alvar-
legur sjúkdómur.
Erlendis er hins vegar meiri hætta
á að smitast af alvarlegum sjúkdóm-
um með skordýrabiti. Ef ætlunin er
að fara til útlanda er því gott að und-
irbúa ferðina vel og kynna sér hvort
búast má við skordýrabiti á þeim
stöðum sem ferðinni er heitið á.
Skordýr eru mörg og bíta við ólíkar
aðstæður. Mikilvægt er að kynna sér
vel hvaða dýr eru líklegust til að bíta
þar sem þú ert. Oft þarf að beita mis-
munandi aðferðum við ólíkar teg-
undir. Þau skordýr sem við þekkjum
best hér á landi bíta úti, nema lúsmý-
ið, það bítur inni og helst á nóttunni.
Það þarf því að koma í veg fyrir að
það komist inn og verja sig að nóttu
til. Hér eru nokkur ráð sem gagnast í
baráttunni gegn skordýrabiti.
 Haltu ró þinni í nálægð við geit-
unga og býflugur. Færðu þig ró-
lega frá þeim og forðastu að slá eða
sveifla höndum í átt til þeirra.
 Hyldu bera húð með löngum erm-
um og síðbuxum.
 Vertu í skóm utandyra.
 Berðu skordýravörn á bera húð –
skordýravörn sem inniheldur 50%
DEET (diethyltoluamide) er
áhrifaríkust.
 Fyrir börn má skordýravörn ekki
innihalda meira en 10% af DEET.
 Sum skordýr bíta í gegnum þunn
föt þar sem þau liggja þétt að lík-
amanum. Gott er að spreyja skor-
dýrafælu á fötin í þannig tilvikum.
 Forðastu að nota ilmsterkar vörur
eins og svitalyktareyði og sápur
með sterkri lykt sem geta laðað til
sín skordýr.
 Fylgstu með ferðum geitunga. Ef
þú hefur grun um að geitungabú
geti leynst í nágrenninu gættu þá
sérstakrar varúðar. Bú í görðum
og húsum ætti að fjarlægja, sér í
lagi þar sem börn leika sér. Best er
að fá kunnáttufólk í það verk.
 Farðu varlega í kringum blóm og
runna í blóma, rusl, polla, rotmassa
og útisvæði þar sem matar er neytt
þar sem skordýr sækja gjarnan
þangað.
 Geymdu mat og drykk í lokuðum
ílátum utandyra. Geitungar og bý-
flugur geta farið ofan í opnar dósir
og flöskur.
 Lokaðu gluggum á húsum og bíl-
um til að varna því að skordýr
komist inn.
 Þéttriðið flugnanet í glugga getur
komið sér vel í baráttunni gegn
lúsmýi. Það leitar inn að nóttu til
og bítur inni.
Ef skordýrin ná samt sem áður að
bíta getur þú fundið góð ráð inni á
heilsuvera.is eða haft samband við
heilsugæsluna þína ef þörf er á.
Sárar stungur
og skordýrabit
Heilsuráð
Margrét Héðinsdóttir, vefstjóri hjá
Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Flygildi Fallegt fiðrildi á sveimi á franskri strönd. Ekkert nema dýrðin ein
og ekkert að varast en skordýr geta verið skaðræði sem bíta fólk sárt.
Margrét
Héðinsdóttir
Morgunblaðið/Jim Smart
Geitungabú Margt er að varast.
Unnið í samstarfið við Heilsu-
gæslu höfuðborgarsvæðsins.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 29. APRÍL 2019
SVALALOKANIR
Svalalokanir frá Glerborg eru nýtískulegar
og falla vel að straumum og stefnum
nútímahönnunar.
Lokunin er auðveld í þrifum þar sem hún opnast inná við.
Hægt er að fá brautirnar í hvaða lit sem er.
Svalalokun verndar svalirnar fyrir regni, vindi og ryki og eykur
hljóðeinangrun og breytir notkun svala í heilsársnotkun.
Glerborg
Mörkinni 4
108 Reykjavík
565 0000
glerborg@glerborg.is
www.glerborg.is
2291árfregalgeps&nupílsrelg,raggulg,relG
FÁÐU TILBOÐ
ÞÉR AÐ
KOSTNAÐAR-LAUSU
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Lubbi hefur breytt lífi mínu,“segir Elín Ýr Hafdísar-dóttir í Hafnarfirði. Ný-lega afhentu fulltrúar frá
Þjónustu- og þekkingarmiðstöð fyrir
blinda, sjónskerta og einstaklinga
með samþætta sjón- og heyrnar-
skerðingu þremur skjólstæðingum
sínum labradorhunda sem fólkið hef-
ur sér til halds, trausts og leiðsagnar.
Elín er í þessum hópi og rómar hún
hundinn. Sjálf er Elín með svonefnt
USHER-heilkenni sem kemur út
sem heyrnarskerðing. Á síðustu
tveimur árum hefur hún svo tapað
sjóninni að mestu.
Lífið miklu auðveldara
„Ég sæki vinnu daglega inn í
Reykjavík og þá fylgir Lubbi mér –
og eins í ýmsum daglegum snún-
ingum mínum,“ segir Elín. „Að fá
Lubba var algjör bylting og hefur
gert lífið miklu auðveldara. Þá hefur
hundurinn verið algjör gleðigjafi í lífi
fjölskyldunnar; frábær félagi og vin-
ur. Ég á tvo syni sem eru níu og
þriggja ára, sá eldri er einhverfur og
ná þeir Lubbi sérstaklega vel saman
sem er alveg frábært.“
Hundarnir þrír sem komu til
landsins október á síðasta ári eru frá
ræktunarstöð í Svíþjóð þar sem alinn
hefur verið stofn hunda sem hafa
hæfileika og getu til að fylgja fólki og
vísa því veginn. Á Íslandi eru nú alls
átta leiðsöguhundar sem allir hafa
verið keyptir af Blindrafélaginu en
svo hefur Þjónustu- og þekkingar-
miðstöðin miðlað þeim áfram til
þeirra sem þurfa.
Dregur úr kvíða og þunglyndi
Að undanförnu hefur verið efnt
til reglulegra æfinga og kennslu-
stunda sem miða að því að styrkja
samvinnu fólks og hunda.
„Rannsóknir sýna að leiðsögu-
hundar hafa jákvæð áhrif á notendur
sína andlega, félagslega og líkamlega
og gefa þeim aukið sjálfstraust í dag-
legu lífi. Þessi nána samvera með
hundunum dregur sömuleiðis úr
kvíða og þunglyndi auk þess sem þeir
eru frábær félagsskapur. Samband
notenda og leiðsöguhunda verður oft
náið,“ segir Björk Arnardóttir,
hunda- og iðjuþjálfi, sem leiðir þetta
starf.
Þann 24. apríl sl. var Alþjóðlegi
leiðsöguhundadagurinn haldinn víða
um veröld. Sögu leiðsöguhunda má
rekja allt til 16 aldar en á tímum fyrri
heimsstyrjaldarinnar var fyrst farið
að þjálfa leiðsöguhunda markvisst til
að aðstoða hermenn sem höfðu tapað
sjón. Saga leiðsöguhunda á Íslandi
nær allt aftur til 1957 en alls hafa 14
hundar sinnt þessu mikilvæga hlut-
verki á þessum tíma hér heima.
Jákvæð þróun
Leiðsöguhundar eru skilgreindir
sem hjálpartæki og eru notendum
sínum mikilvægir og til ýmissa hluta
gagnlegir. Þeir aðstoða blinda og
sjónskerta við að komast leiðar sinn-
ar á öruggan og sjálfstæðan hátt.
„Þekking almennings á hlut-
verki og umgengi leiðsöguhunda er
alltaf að verða betra eftir því sem þeir
verða meira áberandi í samfélaginu,“
segir Björk Arnardóttir. Með aukinni
þekkingu og jákvæðri upplifun megi
vænta þess að fleiri blindir geti nýtt
sér dýrin til leiðsagnar, fylgdar og
stuðnings í leik og starfi.
Lubbi er félagi og vinur
Leiðsöguhundum á Íslandi fjölgar. Björg fyrir blinda og sjónskerta sem nú komast
leiðar sinnar. Andlegur stuðningur sem hundar veita skal þá ekki vanmetinn.
Morgunblaðið /Sigurður Bogi
Fylgd Elín Ýr Hafdísardóttir og labradorinn Lubbi á æfingu sl. föstudag.