Morgunblaðið - 11.06.2019, Síða 15

15
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. JÚNÍ 2019
Ferðalag aftur í tímann Starfsfólk á Árbæjarsafni klæddist fatnaði sem tíðkaðist á 19. öld á sunnudaginn og gestir safnsins gátu séð þá sinna ýmsum gömlum bústörfum, svo sem tóskap og
lummubakstri. Bræðurnir Stefán Bethúel og Jón Hafliði fúlsuðu ekki við lummunum þótt þær væru gerðar úr afgangs hafragraut. Skemmtu gestir safnsins sér hið besta við þetta uppátæki.
Eggert
Íslensk tunga á í vök
að verjast. Þeir sem
helst ættu að standa
vörð eru blaðamenn og
aðrir þeir sem skrifa í
dagblöð, á vefmiðla og
textavarp. Ég er nú
enginn íslenskufræð-
ingur en nú tel ég að
blaðamenn séu að fara
út af sporinu.
Nú tíðkast það að
sleppa sögnum úr fyr-
irsögnum og tekst stundum svo illa
til að fyrirsögn sem átti að segja les-
andanum að eitthvað hafi farið úr-
skeiðis verður öfugmæli. Ekki ætla
ég mér að verða persónulegur og bý
því til dæmi máli mínu til stuðnings.
„Kókaínneysla aukist
um 25%.“ Hér vildi
blaðamaðurinn segja
lesandanum að neysla
kókaíns hafi aukist en
fyrirsögnin hvetur til
aukinnar neyslu. Hér
hefði verið heppilegra
að nota „eykst“ eða
„jókst“ í stað aukist.
Hér á árum áður
varð að búa til fyrirsögn
sem gaf sterklega til
kynna um hvað fréttin
fjallaði. Þá voru skrif-
aðar ítarlegar fréttir
um menn og málefni. Þetta hefur
mikið breyst og nú skal helst búa til
fyrirsagnir sem tvíræðastar. Það er
allt gott og blessað en mér finnst að
blaðamenn eigi bara að nota okkar
góða tungumál eins og það er. Ef-
laust munu einhverjir staldra hér við
og segja að þetta sé þróun tungu-
málsins. Ef svo er – af hverju þróast
talmál ekki eins?
Að „vinna sigur“
Fyrir nokkrum áratugum hóf ung-
ur maður störf hjá annarri sjón-
varpsstöðinni sem íþróttafréttamað-
ur. Þá er hann sagði frá úrslitum
kappleiks vann annað liðið sigur á
hinu. Má segja að hann sagði nánast
aldrei öðruvísi frá. Aldrei vann annað
liðið hitt eða bar sigur úr býtum hvað
þá að annað liðið hefði betur en hitt.
Svona ambögur síast auðvitað inn í
málið og nú er svo komið að í fréttum
af dönsku kosningunum í sjónvarp-
inu nýlega (7. maí) sagði hinn reyndi
fréttamaður Bogi Ágústsson að
vinstri blokkin hafi unnið sigur. Dag-
inn eftir kom svo Mogginn og aðal-
fyrirsögnin „Vinstriblokkin vann sig-
ur“.
Ég veit að þessi orðasamsetning
er til í gömlum heimildum en eru
ekki til urmull orða í íslensku sem ná
yfir þann atburð þá er sigur vinnst?
Unga fólkið og ferðamenn
Hvert stefnir íslenskt mál? Unga
fólkið í mínu nágrenni segir að ég tali
forníslensku! Mér finnst það ekki
leiðinlegt. Ég fór í Bónus á dögunum
og kom á afgreiðslukassann og segi
við drenginn sem stimplaði inn að ég
ætlaði að fá þetta hvorutveggja.
Hann kallar í næsta afgreiðslumann.
„Siggi er hvorutveggja „bæði“?“
Þá var ég á ferð í fyrra og kom á
þekktan veitingastað norðan heiða.
Ungur maður stóð við afgreiðslu-
borðið. „Can I help you?“ Ég segi á
íslensku „Já, takk, en er ekki einhver
á þessum bæ sem talar íslensku?“
Afgreiðslumaðurinn snarar sér inn í
eldhús og kemur að vörmu spori.
„Get ég aðstoðað herrann?“ Húm-
orinn í lagi hjá þessum unga manni
en hvert stefnir íslensk tunga þegar
Íslendingar eru ávarpaðir á erlendri
tungu í sinni heimasveit?
Eftir Arnór
Ragnarsson »Hvert stefnir ís-
lenskt mál? Unga
fólkið í mínu nágrenni
segir að ég tali forn-
íslensku! Mér finnst
það ekki leiðinlegt.
Arnór
Ragnarsson
Blaðamenn tröllríða íslenskri tungu
Höfundur er síungur ellilífeyrisþegi
sem starfaði í nokkra áratugi
á Morgunblaðinu.
Nú hefur verið fallið
frá því að ráðast í
breytingar í haust á
skólum í norð-
anverðum Grafarvogi
sem meirihlutinn í
borgarstjórn var að
reyna að keyra í gegn.
Íbúar eru gríðarlega
ósáttir við þessar hug-
myndir um breytingar.
Þeir risu upp á móti
meirihlutanum í borg-
arstjórn og höfðu sigur í þessari orr-
ustu. Það er merkilegt þegar íbúar
þurfa orðið að verjast gegn valdhaf-
anum til þess að halda í þá lög-
bundnu grunnþjónustu
sem sveitarfélaginu
ber skylda til þess að
reka. Það er sorglegt
að horfa upp á það
hvernig meirihlutinn
hefur miss tengingu
við íbúana, þau hlusta
ekki heldur reyna allt
sem þau geta til þess
að troða sínum hug-
myndum áfram. Hug-
myndum sem íbúarnir
kæra sig ekkert um og
eiga að fá að hafa mikið
um þær að segja. Við
skulum vona að þessar hugmyndir
eigi ekki eftir að skjóta upp kollinum
aftur. Enda algerleg fráleitt að loka
og sameina skóla í hverfi sem er í
mikilli endurnýjun og til stendur að
byggja á svæðinu.
Þegar hefur þetta þó leitt til þess
að ungt barnafólk sem hefur komið
sér fyrir í norðanverðum Grafarvogi
hefur ákveðið að flytja burtu. Það
var að kaupa í hverfi þar sem öll
þjónusta var fyrir börnin þeirra.
Fólk hefur misst traust og trú á
meirihlutanum og þeim vinnubrögð-
um sem eru viðhöfð. Íbúar hafa verið
að missa af sölum á húsnæði þar sem
ungt fólk hefur dregið til baka tilboð
í eignir sem hafa verið til sölu. Þar er
möguleiki að Reykjavíkurborg sé að
skapa sér skaðabótaskyldu, enda má
ekki samkvæmt áliti umboðsmanns
Alþingis gera breytingar sem eru í
andstöðu við aðalskipulag.
Ungt fólk vill búa þar sem þjón-
usta er góð. Það er því óskiljanlegt
að ætla að draga úr þeirri þjónustu
sem er í Grafarvoginum. Það er að-
för að okkur íbúunum. Það skýtur
einnig skökku við að nú er verið að
milda áhrif sameiningar Álftamýr-
arskóla og Hvassaleitisskóla sem
voru sameinaðir fyrir sjö árum. Þar
varð gríðarlegt rót á skólastarfinu.
Nú sjö árum síðar er verið að ráða
inn auka skólastjóra. Það verða því
tveir skólastjórar yfir þessum tveim
skólum. Aftur og aftur er verið að
gera tilraunir með börnin okkar, það
er ekki verið að gera tilraunir í þá
átt að auka gæði kennslunnar. Þó
svo þetta sé auðvitað allt gert í nafni
þess að auka gæði kennslu. Hér er
verið að spara, spara í þeirri grunn-
þjónustu sem Reykjavíkurborg á að
veita. Hefur Reykjavíkur borg ekki
burði til þess að reka þessa grunn-
þjónustu. Mistókst Reykjavík-
urborg verkefnið. Höfum við sé líðan
barna á grunnskólaaldri batna,
sjáum við betri árangur í lestri, hef-
ur viðhaldi skólahúsnæðis verið
sinnt? Þetta eru spurningar sem
þeir sem eru við völd og hafa verið
lengi verða að spyrja sig.
Eftir Valgerði
Sigurðardóttur »Aftur og aftur er ver-ið að gera tilraunir
með börnin okkar.
Valgerður
Sigurðardóttir
Höfundur er borgarfulltrúi
Sjálfstæðisflokksins.
valgerdur.sigurdardottir@reykjavik.is
Aðför að Grafarvogi – Skólamál í norðanverðum Grafarvogi