Umhverfistölur - 15.01.1997, Blaðsíða 27

Umhverfistölur
25
Varnarefni
Eiturefni og hættuleg efni sem notuð eru í landbúnaði og
garðyrkju og til útrýmingar meindýra hafa verið nefnd
varnarefni á íslensku. Varnarefni skiptast í plöntulyf (þ.m.t.
skordýraeitur og sveppalyf), illgresiseyða, stýriefni og
útrýmingarefni þ.m.t. nagdýraeitur og skordýraeitur. Auk
þess hefur skilgreiningin varnarefni verið notuð yfir sótt-
hreinsiefni sem notuð eru í landbúnaði eða garðyrkju.
Notkun varnarefna í landbúnaði eykur magn þrávirkra
lífrænna efna í umhverfinu. Efnin geta safnast upp í jarðvegi
og í plöntum. Hætta er á því að þau berist í grunn- og yfir-
borðsvatn.
Undanfarin ár hefur notkun varnarefna minnkað í mörgum
löndum. Ein af ástæðunum fyrir því er að skipt hefur verið
yfir í áhrifameiri efnablöndur sem notaðar eru í litlum
skömmtum.
I löndurn Norður-Evrópu er mest notað af illgresiseyðum
en notkun sveppa- og skordýraeiturs er meiri í suðlægari
löndum. í Hollandi nemur notkun efna til að sótthreinsa
jarðveg allt að því helmingi af heildarnotkun varnarefna.
Notkun slíkra efna er mun minni í öðrum löndum.
Varnarefni eru mismikið eitruð og misjafnt hve
þrávirk þau eru. Fyrirvara verður því að hafa við
samanburð niilli ólíkra landa og fyrir mismunandi
tímabil.
Notkun varnarefna í landbúnaði, virk efni
Kg á hektara Samtals Kg á hektara Samtals
tonn á ári tonn á ári
Nálægt um það bil Nálægt um það bil
1985/86 1990 árið 1990 1985/86 1990 árið 1990
Island 0,6 4 Júgóslavía 3,1 24.100
Danmörk 3,1 1.8 4.700 Króatía 3,8 6.100
Finnland 0,8 0,7 1.700 Lettland 1,5 2.600
Noregur 1,8 1,4 „ 1-200 Litáen 1,3 3.100
Svíþjóð 1,7 0,5 1.500 Moldavía 3,5 5.900
Albanía 6.100 Pólland 1,4 20.600
Austurríki 3,5 2,8 4.200 Portúgal 7,2 6,8 21.600
Belgía 11,1 12,3 9.700 Rúmenía
Bosnía-Hersegóvína 1,5 1.700 Rússland (allt) 0,4 50.600
Bretland 4,2 28.000 Hvíta-Rússland 1,2 7.400
Búlgaría 5,1 21.400 Sviss 3,7 1.500
Eistland 0,8 900 Slóvenía 7,1 2.200
Frakkland 4,8 5,0 96.400 Spánn 6,7 134.200
Grikkland 1,9 2,1 8.200 Tékkóslóvakía 2,9 14.700
Holland 2> 23,5 18,2 19.000 Ukraína 1,3 43.700
Irland 2,0 1.900 Ungverjaland 4,9 26.000
Ítalía 13,8 7,6 91.100 Þýskaland 5,0 61.470
11 1993.
2) Grænmetis- ávaxta og blómarækt er innifalin.
Heimild: Miljö i Europa, SCB 1995; Bændasamtökin.