Jólaharpan - 01.12.1929, Blaðsíða 11

1929
JÓLAHARPAN
11
út frá eyjunni Jamaica fyrir 728
pund sterling, og fyrir heimsstyrj-
öldina var útfluttningurinn frá þess-
ari eyju orðinn fyrir mörg þúsund
sterlingspunda á ári.
Nú eru bjúgaldini mikið etin,
svo að segja um allan heim. Og þó
almenningur þekki ekki enn til fulls
ágæti þessa ávöxtar, hafa fornmenja-
gréftir í Mesopotamíu leitt i ljós
myndir af gömlum Assyríukon-
ungum sem sitja og gæða sér á
bjúgaldinum, og á fornum musteris-
veggjum i Indlandi hafa fundist
myndir af bjúgaldinklösum. Þetta
bendi á að þessar þjóðir hafi á
löngu liðnum öldum knnnað að
meta þessa undra ávexti.
Nú er búið að taka þúsundir og
aftur þúsundir ferkílómetra af frjó-
sömu hitabeltislandi t'l bjúgaldin-
ræktar, en þau þrífast bezt á eyj-
um vestur undir Ameríkuströndum, hinum svo nefndu
Vestur-Indíum, og við Mexikóflóann, og þar hafa þeir
gert það gott i ofanálag, að eitruð, óbyggileg fúafen,
sem tekin hafa verið til ræktunar fyrir bjúgaldini, eru
orðin þjóðinni til gagns og góða.
Aðalstöð »stóra, hvíta flotans« er í Santa Martha
í Columbiu. »Hvíti flotinn«, eru skip bjúgaldin-félags-
ins, um hundrað að tölu, öll hvít að lit, er flytja
‘bjúgaldinklasana víðsvegar út um heim. þau hafa ekki
svo lítið að flytja, því árlega er þar skipað út um
75 miljónum klasa.
Við skulum nú í huganum. bregða okkur með einu
af þessum skipum þangað sem bjúgaldinin eru ræktuð.
Þegar við stíyum í land við eina slíka ekru, komum
við brátt auga á bjúgaldinpálmaná, sem jurtin er
venjulega kölluð. Það er rangt að nefna hana tré,
því jurtin er stönguljurt, sú hæsta í heimi. Hún vex
eina tíu metra upp í loftið á ótrúlega stuttum tíma.
Árið eftir að rótarsprotinn er gróðursettur, ber hún
blóm, og stóran ávaxtaklasa.
Svo kemur uppskeran. Við fylgjumst með þeim
þremur mönnum er vinna saman að uppskerunni.
Einn þeirra velur úr þá klasa sem taka á, annar sker
þá niður og sá þriðji ber þá saman. Þeir bera hver
um sig ábyrgð á sínu verki. Það
er ekki svo litill vandi fyrir þann
sem velja á klasana svo hátt uppi, að
sjá hvort þeir eru mátulega sprottnir
til þess að takast; það má hvorki
gerast offljótt né ofseint.
Þegar búið er að velja klasann,
heggur niðurskurðar-maðurinn stöng-
ulinn með stórum hníf, en hann má
ekki höggva hann sundur, því þá
félli klasinn til jarðar og skemdist.
Klasinn sveigir nú jurtina niður
smátt og smátt. Þegar burðarmað-
urinn nær til klasans, sker hann
hann af og ber hann varlega burt.
Uppskeru dagsins er svo safnað á
einn stað, og þaðan flutt annað
hvort á múldýrsbaki eða uxakerru
að járnbrautinni.
Jurtin sjálf er látin liggja, hún
rotnar fljótt og nærir eftirkomendur
sína. Húfi á að höggvast af ofan