Skessuhorn - 08.06.2016, Qupperneq 26

MIÐVIKUDAGUR 8. JÚNÍ 201626
Vísnahorn
Jæja man enginn neitt
um vísurnar sem ég var
að spyrja um í næstsíð-
asta þætti? Hvernig er
það? Mikið væri nú gaman ef einhver gæti
rifjað eitthvað upp um þau mál. En svo við
snúum okkur nú að einhverju hefðbundnu
efni þessara þátta gæti verið gaman að rifja
upp þessar vísur Árna Helgasonar í Stykkis-
hólmi sem hann orti um vinnufélaga sína ,,á
kontornum“:
Hörður vor er heldur sár,
hugar-vængur marinn,
óstöðvandi eru tár
af því Gunna er farin.
Skilja eftir allt í neyð
er svo títt hjá konum.
Ætli það sé engin leið
að önnur líkni honum.
Það er nú þetta hver líknar hverjum og
hvernig verða þau líknarverk best fram-
kvæmd? Og hver verður sælastur að endingu,
sá sem huggar eða sá sem er huggaður? Man
ekki betur en þessi sé eftir Einar B. Björns-
son í Eyjum:
Mesta sælu í heimi hér
hygg ég vera þetta.
Fljóð að vefja í faðmi sér
-ef fundið er hið rétta.
Eiríkur Sigurðsson frá Hamarsseli orti til
konu sinnar:
Ég ráfaði í rökkurmóðu
Reikull um lífsins brú
Mér sendur var sólageisli
-sólargeislinn varst þú.
,,Það eina sem ekki breytist er að allt breyt-
ist“ var einhvern tímann sagt. Starfstími Al-
þingis er sveigjanlegri en áður var og margt
fleira sem er breytingum undirorpið. Ein-
hvern tímann kvað Einar Friðriksson frá
Hafranesi:
Á Ísalandi allt um kring
eykst sú fjandans svívirðing
að allan standi ársins hring
allrahanda kjaftaþing.
Ekki ber alltaf saman stjórn og stjórnarand-
stöðu um ástandið í þjóðfélaginu og hefur svo
verið lengi. Gísli Helgason á Hrappsstöðum
orti á sínum tíma:
,,Allt í lagi“ Eysteinn kvað
á fjármálasviði
þó enginn taki undir það
frá almennu sjónarmiði.
Sigfús Jónsson í Skrúð hefur fyrir nokkuð
löngu gert sér ljóst að gæfan getur verið fall-
völt og hvorki dauðinn né skatturinn verða
umflúnir:
Allt er lífið ógnarspil
örlög tæpast flúin.
Við það eitt að verða til
var mér hætta búin.
Allir hlutir eiga sér sitt uppgangstímabil.
Síðan mislangan hápunkt og að því loknu
hnignunartímabil sem getur verið mishratt
eftir aðstæðum. Gildir þá einu hvort um er
að ræða æviskeið manns eða dýrs, stjórnmála-
flokk eða hugmyndafræði nú eða einhverja
ríkisstjórn. Fyrir kosningarnar 2009 orti Atli
Harðarson:
Lóan er komin og kreppan er búin
kosningar framundan, vorið og sól.
Þjóðin með búsáhöld beygluð og lúin
bindur nú trúss sitt við álf út úr hól.
Hygg að það hafi verið Þórarinn M Bald-
ursson sem kvað að vorlagi:
Skógarþröstur grein af grein
gáskafullur stekkur.
Tvíræð vísa ein og ein
af hans goggi hrekkur.
Það sannast oft og iðulega og ekki síst fyrir
kosningar að einstaklingarnir eru misánægð-
ir í hjarta sínu og sést það gjarnan og finnst á
tali þeirra. Ekki er ég nú svo fróður að ég geti
sagt um hvern eða hverja Arnheiður frá Múla-
húsum kvað:
Sumra logar beiskjubál
þó brosið kviki á vörum.
Er sem leynist eitrað stál
undir hægum svörum.
Samt er nú alltaf gaman að hitta góða vini
og jafnvel raula með þeim eina stöku eða
tvær. Þessi er eftir Jón Þorfinnsson frá Mal-
landi sem var kannske þekktastur í seinni tíð
fyrir að hafa verið eiginmaður Guðrúnar frá
Lundi:
Þegar veður þjóta um grund
og þreyta gleði mína,
mætti ég kveða með þér stund
myndi geðið hlýna.
Hagmælska manna er með nokkuð mis-
munandi hætti og ekki allir sem skynja form
og fæðingarhríðir vísunnar með sama hætti ef
svo mætti segja. Jón Ingvar Jónsson er maður
hraðkvæður en að sjálfsögðu getur hann orðið
þreyttur eins og annað fólk og lýsti þeim að-
stæðum með þessum hætti:
Ég get bara ekkert ort,
enda sál mín lúin,
veit því ekki alveg hvort
enn sé vísan búin.
Það hefur lengi gengið svo til að ein stétt
tekur við af annarri við að ná fram kjarabót-
um og taka þá gjarnan aðra stétt til viðmið-
unar sem síðan tekur svo aftur þá fyrri sem
viðmið fyrir sig við næstu samningagerð sína.
Báðar vilja fá hækkanir ekki síðri en aðrar við-
miðunarstéttir og helst meiri. Trúlega hafa
verið einhverjar kröfugerðir í gangi þegar Jón
Pálmason orti:
Mörg er kröfukássan ljót,
klækir á nöfum vega.
Það er öfund, undirrót
alls hins djöfullega.
Oft verður það svo þegar menn fara að eld-
ast að þeir líta til baka og sjá hlutina í misrós-
rauðum ljóma. Ekki alltaf í sömu blæbrigðum
og aðrir. Sigurjón Jónasson á Skefilsstöðum
orti á sextugsafmælinu sínu:
Hærugrár nú gel ég ljóð
gjökt hef fár og hljóður
sextíu ár um ævislóð
iljasár og móður.
Við vesalar mannskepnur búum nú gjarnan
við mismiklar vinsældir meðbræðra okkar þó
flest þykjum við nokkuð góð þegar við erum
komin neðanjarðar. Þó bar svo við norður í
landi að bóndi einn tók að halda á lofti erf-
iníði um annan þá nýlega látinn. Þótti þetta
að vonum missmekklegt því þó hinn látni hafi
vafalaust ekkert verið saklausari en gengur og
gerist voru áhöld um hvort ljóðmælandi væri
að mun saklausari. Brást þá til varnar Lud-
vig Rudolf Stefánsson Kemp sem var þó ekki
manna þekktastur fyrir daglegan sálmasöng
eða ónauðsynlega kurteisi í orðavali í sínum
kveðskap og orti brag til varnar þeim látna.
Þar í má finna þetta:
Dauðra ró að raska við
og reyna að spilla henni.
Þekktir verða að svona sið
sóða- og lubbamenni.
Oft þarf að safna fyrir einhverjum góðum
málefnum og stöku sinnum þykir einhverjum
að nóg sé að gert eða að minsta kosti nógu fast
sótt. Oft hafa þessi verk lent á kvenfélögunum
sem sannar fyrst og fremst drullusokkshátt
okkar karlmannanna. Ekki veit ég af hvaða
tilefni Sigfinnur Mikaelsson orti þessa vísu en
vafalaust hefur þar verið ómaklega að vegið:
Fátt er líkt og fæst mun ýkt
um fjárhagsþolið.
Falsi sýkt var frúa volið.
Fyrst var sníkt og svo var stolið.
Með þökk fyrir lesturinn,
Dagbjartur Dagbjartsson
Hrísum, 320 Reykholt
S 435 1189 og 849 2715
dd@simnet.is
Við það eitt að verða til - var mér hætta búin
Menntamálaráðherra undirritaði 17.
maí síðastliðinn nýjar endurskoðað-
ar verklagsreglur um starfsemi fagr-
áðs eineltismála í grunnskólum. For-
eldrar og aðrir aðilar skólasamfélags-
ins, svo sem nemendur, starfsfólk og
stjórnendur grunnskóla, auk annarra
sem starfa með börnum í skóla-, frí-
stunda- eða tómstundastarfi, geta
óskað eftir aðkomu fagráðsins ef ekki
tekst að finna fullnægjandi lausn inn-
an skóla eða sveitarfélags, þrátt fyrir
aðkomu starfsfólks skóla og sérfræði-
þjónustu sveitarfélaga. Sömu aðilar
geta jafnframt vísað máli til fagráðs
vegna meints aðgerðaleysis skóla eða
sveitarfélags.
Þær breytingar sem voru gerð-
ar á verklagsreglunum eru til komn-
ar að höfðu samráði við Samband ís-
lenskra sveitarfélaga og Skólastjór-
afélags Íslands og byggja m.a. á
reynslu fagráðsins á undanförnum
misserum. „Haft var að leiðarljósi
við gerð breytinganna að verklags-
reglurnar þjóni sem best tilgangi sín-
um skólasamfélaginu til góðs. Sem
dæmi um breytingu má nefna að nú
geta fleiri aðilar óskað eftir aðkomu
fagráðs, áður voru það foreldrar og
skólar en nú hafa bæst við nemend-
ur, starfsfólk skóla, auk annarra aðila
sem starfa með börnum í skóla-, frí-
stunda- eða tómstundastarfi. Einn-
ig er kveðið á um skipun varamanna
ráðsins og hlutverk og ábyrgð verk-
efnastjóra skilgreint. Verklagsregl-
urnar bæta þær gömlu verulega upp
m.a. með tilliti til bættra stjórnsýslu-
hátta í meðferð mála sem berast
fagráðinu,“ segir í frétt frá ráðuneyti
menntamála. mm
Endurskoðaðar verklagsreglur
fagráðs eineltismála
Skjámynd af heimasíðu um eineltismál.
Alþingi samþykkti í síðustu viku
fjölmörg lög. Meðal þeirra voru,
með stuðningi allra þingflokka,
samþykkt fjögur húsnæðismál fé-
lags- og húsnæðismálaráðherra;
um almennar íbúðir, húsnæðis-
bætur, húsnæðissamvinnufélög og
húsaleigulög. Með þeim er lagður
grunnur að nýju leiguíbúðakerfi,
auknum fjárhagslegum stuðningi
við leigjendur, styrkari umgjörð
húsnæðissamvinnufélaga og aukn-
um réttindum leigjenda. Velferð-
arnefnd afgreiddi einnig frumvarp
um breytingar á lögum um sjúkra-
tryggingar. Með lögunum er heilsu-
gæslan efld sem fyrsti viðkomu-
staður sjúklinga og tryggingavernd
vegna heilbrigðisþjónustu aukin.
Forsenda þess að einhugur náðist
um afgreiðslu málsins var loforð
ríkisstjórnarinnar um auknar fjár-
veitingar til heilsugæslu og til nýs
greiðsluþátttökukerfis. Í nefndar-
áliti velferðarnefndar kemur fram
að á fjáraukalögum þessa árs verði
bætt við 300 – 400 milljónum í
heilsugæslu til að fjölga stöðugild-
um lækna, hjúkrunarfræðinga og
sálfræðinga. Þá mun nýtt greiðslu-
þátttökukerfi taka gildi 1. febrú-
ar 2017. Með innleiðingu þess er
stefnt að því að enginn greiði meira
en 50.000 kr. á ári, í stað 95.000 kr.
eins og frumvarpið kvað á um, fyr-
ir þá heilbrigðisþjónustu sem fellur
undir greiðsluþátttökukerfi sjúkra-
trygginga. Fjármunir til að lækka
greiðsluþakið verða tryggðir í fjár-
lögum fyrir árið 2017.
mm
Lög um húsnæðismál og
greiðsluþátttöku í heilsugæslu
Nýverið færði Eiríkur Ellertsson á
Örfirisey RE Hafrannsóknastofnun
afar fáséðan og sérkennilegan fisk.
Þessi fiskur nefnist batti (Dibranc-
hus atlanticus) og veiddist í botn-
vörpu 6. maí síðastliðinn á 695 m
dýpi við Reykjaneshrygg. Fiskurinn
var 15,5 cm langur. Í frétt Hafró
segir að tegund þessi hafi einung-
is einu sinni áður veiðst við Ísland,
svo vitað sé. Sá fiskur veiddist í júní
2007 í botnvörpu á 550-700 m dýpi
í Skaftárdjúpi og var 17 cm langur.
mm
Batti er afar sjaldséður fiskur