Skessuhorn - 11.04.2018, Blaðsíða 12

MIÐVIKUDAGUR 11. ApRÍl 201812
Fyrir bráðum tveimur árum síðan
opnuðu hjónin Jorge Ricardo Ca-
brera og Alicia Guerrero veitinga-
staðinn la Colina í Borgarnesi. Þar
bjóða þau upp á eldbakaðar pitsur
og gengur reksturinn vel. Með tíð
og tíma langar þau að bæta við rétt-
um frá heimalandinu Kólumbíu og
gera matarhefð landsins hátt undir
höfði. En það er ekki víst að þau fái
að sjá þann draum sinn rætast. Erfið-
lega hefur gengið að fá starfsfólk, ekki
vegna þess að enginn sækir um, held-
ur vegna þess að Útlendingastofn-
un og Vinnumálastofnun synja hverri
umsókn á fætur annarri um dvalar- og
atvinnuleyfi fyrir starfsfólk af erlend-
um uppruna. Þegar þau hafa krafið
stofnanirnar um skýringar er fátt um
svör og þau sem þó berast koma ekki
fyrr en eftir dúk og disk. Þau segja að
allar umsóknir hafi verið eftir bókinni
en engu að síður hefur þeim orðið lítt
ágengt. Er svo komið að þau hafa leit-
að aðstoðar lögfræðings vegna máls-
ins en það hefur engan árangur bor-
ið ennþá.
Fá ekki starfsfólk
„Þetta stríð er að drepa okkur úr
áhyggjum,“ segir Ricardo þeg-
ar blaðamaður hitti þau hjónin á la
Colina á mánudagsmorgun. Staður-
inn opnar ekki fyrr en síðdegis og því
er ró og næði í matsalnum. Nýverið
luku þau við að stækka salinn svo þau
ættu auðveldara um vik að taka á móti
hópum. Á la Colina er leyfi fyrir
100 manns en stólarnir eru rúmlega
70. „Það hefur gengið mjög vel og
er alltaf aukning. Um 70% af okkar
viðskiptavinum eru heimamenn. Við
erum ánægð með það því það segir
okkur að heimamenn séu ánægðir og
vilji hafa staðinn okkar hérna,“ seg-
ir Ricardo. „En það sem gerir okkur
erfitt fyrir er að við fáum ekki starfs-
fólk,“ segir hann. Eðli málsins sam-
kvæmt vildu þau helst ráða vanan
starfskraft en vanir pitsubakarar með
reynslu af eldofnum eru ekki á lausu í
Borgarnesi frekar en víðast hvar ann-
ars staðar á Íslandi. landlægur skort-
ur á starfsfólki gerir þeim síðan erf-
iðara um vik að fá starfskrafta yfir-
leitt, vana eða óvana. Þess vegna hafa
þau, eins og svo margir aðrir, brugð-
ið á það ráð að leita út fyrir landstein-
ana eftir starfsfólki. Þá fyrst hefjast
vandræðin fyrir alvöru. „Í meira en ár
höfum við staðið í stríði við Vinnu-
málastofnun, Útlendingastofnun og
velferðarráðuneytið og höfum lítið
sem ekkert fengið af svörum annað
en synjanir á leyfisumsóknum,“ segja
þau.
Ekki jafnrétti
fyrir fimm aura
Eftir allt sem á undan er gengið segj-
ast þau ekki sjá neina skýringu á ítrek-
uðum synjunum og áhugaleysi kerf-
isins aðra en fordóma. Bæði í garð
þeirra sjálfra, verandi af erlendum
uppruna og í garð þeirra sem þau vilja
ráða í vinnu erlendis frá. „Til dæmis
sótti um hjá okkur 39 ára gamall mað-
ur frá Albaníu. lærður matreiðslu-
maður sem bjó og starfaði á Ítalíu í tíu
ár,“ segir Ricardo og bætir því við að
maðurinn hafi verið með alla pappíra
á hreinu og að umsókn hans verið eft-
ir bókinni. „En af því að hann var frá
Albaníu þá fékk hann engin leyfi. Það
er staðreynd, það skiptir máli hvað-
an þú kemur,“ bætir hann við. „Þrátt
fyrir að félags- og jafnréttismálaráðu-
neytið vilji segja annað þá er ekkert
jafnrétti í þessum efnum. Ekki fyr-
ir fimm aura,“ segir Ricardo og er
ómyrkur í máli. „Eftir að þetta gerðist
var ég að ræða við vin minn, sem var
lengi í pólitík á Íslandi, um þetta mál.
Hann ráðlagði mér að reyna ekki að fá
Albani til landsins í vinnu. Þeir væru
ekki velkomnir til Íslands, kerfið vildi
ekki fá þá,“ segir hann.
Tók mánuð
að senda bréf
Hjónin standa vaktina á la Colina
frá morgni til kvölds, alla daga vik-
unnar. Um jólin lokuðu þau staðn-
um og fóru til Kólumbíu. Það var
í fyrsta sinn í tvö ár sem þau heim-
sóttu ættingja í heimalandinu. Þar
hittu þau ungan mann, sem er skild-
ur Ricardo og starfar sem pitsubak-
ari. Sá vildi koma til Íslands og starfa
hjá þeim. Síðustu samskipti hjónanna
við Vinnumálastofnun og Útlend-
ingastofnun voru vegna umsóknar
hans. „Þessi ágætis lögmaður sem ég
ræddi við hjá Vinnumálastofnun taldi
manninn ekki hæfan til að koma og
starfa hjá okkur. Ég sagði við hann;
„með fullri virðingu. Þú ert lögmað-
ur. Ég er atvinnurekandinn. Ég er
með 25 ára reynslu af veitingarekstri.
Það er ég sem ber ábyrgðina og það
er ég sem met það hvort maðurinn er
hæfur. Ekki þú.“ Eftir að ég svaraði
þarna fyrir mig fullum hálsi upplifð-
um við ennþá meira eins og allar dyr
væru að lokast. Við fáum engin svör
lengur,“ segir Ricardo.
Hjónin draga upp bréf frá Út-
lendingastofnun þar sem greint er
frá því að frænda Ricardo frá Kól-
umbíu hafi verið synjað um dvalar-
og atvinnuleyfi. Bréfið er dagsett 14.
febrúar 2018. Þau benda blaðamanni
á stimpilinn á bréfinu frá pósthúsi í
Reykjavík. Það var póstlagt 14. mars
í Reykjavík, sléttum mánuði eftir að
það var ritað. „Ég hringdi og spurði
hvað þessu sætti, að viðstöddum lög-
manni mínum. Ég fékk þau svör að
það „tæki yfirleitt smá tíma að senda
bréf út úr húsinu“. Ég held það vanti
aðeins upp á skipulagið á þessum
vinnustað. Það tekur ekki mánuð að
senda bréf,“ segir Ricardo.
Síðan umsókn Kólumbíumannsins
unga var synjað hafa þau engin svör
fengið við erindum sínum, hvorki frá
Vinnumálastofnun né Útlendinga-
stofnun. Það sama gildir um lögmann
þeirra. „Ég er búinn að gefast upp á
því að senda bréf sjálfur. Samt hef
ég, síðan þetta gerðist, fengið hót-
unarbréf þar sem ég er minntur á að
ef ég ræð fólk í vinnu sem hefur ver-
ið synjað um leyfi, þá geti ég endað
í fangelsi,“ segir hann, „og það eina
sem lögmaðurinn okkar hefur heyrt
frá þeim er; „erindi þitt hefur verið
móttekið,“ og „Því miður er ég ekki
við, reynið síðar.“ Svona sjálfvirk svör
í tölvupósti,“ bætir Alicia við.
Sumir afgreiddir
samdægurs
Þeim þykir orka tvímælis að þurfa að
hlýða á þögnina svo mánuðum skipt-
ir á meðan aðrir virðast eiga greiðari
aðgang að leyfisveitingum fyrir sitt
starfsfólk. „Á meðan ég hef setið og
beðið eftir afgreiðslu á biðstofu Út-
lendingastofnunar hef ég séð menn
koma frá leigumiðlunum og verktök-
um með 20-30 umsóknir í einu og
bunka af vegabréfum. Þeir eru kall-
aðir inn á skrifstofu um leið og þeir
mæta og fá allt samþykkt tafarlaust.
Þeir þurfa ekki einu sinni að bíða á
biðstofunni eins og við hin. Af hverju
fæ ég, sem kem með eina umsókn í
einu, alltaf nei og af hverju þarf ég
alltaf að bíða í marga mánuði eftir af-
greiðslu þegar aðrir fá sínar umsóknir
afgreiddar samdægurs?“ spyr Ricardo
og er ekki skemmt. „Af hverju get ég
ekki, íslenskur ríkisborgari, fengið
svo mikið sem eitt viðtal við neinn
af þessum mönnum sem samþykkja
leyfin sem ég sæki um fyrir starfsfólk-
ið? Ég hef aldrei fengið viðtal. Mér er
alltaf vísað á afgreiðsluna og ég beð-
inn að skilja pappírana eftir og senda
tölvupóst. Af hverju er þetta erfitt
fyrir okkur en auðvelt fyrir suma? Af
því við komum frá öðru landi. Þetta
er ósanngjarnt,“ bætir Ricardo við.
Ellefu mánaða bið
Hjónin fræða blaðamann um að einn
maður sem sótti um vinnu hjá þeim
hafi reyndar fengið leyfisumsóknir
sínar samþykktar. „Eftir ellefu mán-
aða bið. Þá var sagt já. Eftir ellefu
mánuði,“ segir Ricardo og bætir því
við að á þeim tíma honum hafi verið
snúið fram og til baka milli stofnana.
Biðin var raunar ekki það eina sem
þeim þykir undarlegt við afgreiðslu
þessa tiltekna máls. „Það var ekki fyrr
en konsúll Kólumbíu í Stokkhólmi
sendi bréf til Útlendingastofnunar og
vakti athygli á því að allir pappírarnir
væru góðir og gildir að umsóknin var
samþykkt. En þá var maðurinn auð-
vitað löngu búinn að finna sér aðra
vinnu. Þetta var fjölskyldumaður og
gat auðvitað ekki verið atvinnulaus
í ellefu mánuði og beðið eftir að ís-
lenska ríkið samþykkti umsóknina,“
segir Ricardo.
Þeim sárnar að til að fá samþykkta
umsókn starfskrafts hafi utanaðkom-
andi aðili þurft að gangast í ábyrgð
fyrir þau og upplifa að þeim hafi ekki
verið og sé ekki treyst. Eins og ekki
gildi það sama um þau og aðra. „Þó
uppruni okkar sé í Kólumbíu þá erum
við bæði búin að vera lengi á Íslandi.
Ég er til dæmis búinn að vera hérna
í 29 ár og er íslenskur ríkisborgari.
Við höfum unnið fyrir öllu sem við
eigum. Við skuldum ekki neitt, borg-
um öll okkar gjöld og alla skatta sam-
viskusamlega og á réttum tíma. Við
erum með öll okkar mál á hreinu og
höfum aldrei svindlað á kerfinu,“ seg-
ir Ricardo. „Það hefur komið til okk-
ar fólk sem segist tilbúið að vinna en
biður um að fá greitt svart af því það
þiggur bætur. Við vísum þeim alltaf í
burtu því við höfum engan áhuga á
að hjálpa fólki að svindla. Við erum
að borga bæturnar þeirra með skött-
unum okkar,“ bætir hann við. „Þó
við séum frá Kólumbíu erum við
ekki skæruliðar eða eiturlyfjabarón-
ar. Okkur finnst framkoma kerfisins
í okkar garð vera móðgandi, eins og
það sé verið að gera lítið úr okkur,“
segir hann og Alicia tekur undir með
honum.
Spilling og fordómar
„Það er verið að leggja okkur í ein-
elti, af því við erum frá Kólumbíu.
Hvernig geta Íslendingar leyft sér
að monta sig af jafnrétti, að allir hafi
sömu tækifæri, þegar raunin er alls
ekki þannig. Því miður, það hafa ekki
allir sömu tækifærin og möguleika.
Það fer eftir því hver þú ert, hverra
manna þú ert og hverja þú þekkir. Ég
kem frá 45 milljóna þjóð þar sem rík-
ir spilling. Það er ekki öðruvísi á Ís-
landi, með fullri virðingu. Því mið-
ur,“ segir Ricardo og er ekkert að
skafa utan af því. „Og mér finnst til
skammar að fá heldur ekki að tala
við neinn í velferðarráðuneytinu.
Það vísa allir á einhvern annan,“ seg-
ir hann. „Þeim er alveg sama,“ bæt-
ir Alicia við og Ricardo kinkar kolli.
„Yfir þessu ráðuneyti er maður sem á
heima bara hérna rétt hjá okkur, vel-
ferðar- og jafnréttisráðherra. Ég er
búinn að reyna að fá að samband við
hann, bara til að spjalla en það hefur
ekki gengið. Hvað getum við gert?“
Ricardo hallar sér aftur og er þungt
hugsi stutta stund. „Mér finnst þetta
varpa fram spurningu um hvernig
ríki Ísland er í raun og veru. Núna,
eftir 29 ár hér á landi, get ég ekki sagt
annað en að það séu fordómar á Ís-
landi, því miður.“
Draumurinn að fjara út
En á meðan engin leyfi fást fyrir
starfsfólk hafa hjónin ekki um annað
að velja en að standa vaktina sjálf, frá
morgni til kvölds eða loka staðnum.
„Við vinnum hér alla daga og þetta er
mikil vinna. Við höfum enga aðstoð
af því við fáum ekki leyfi afgreidd fyr-
ir þá sem vilja koma og vinna hjá okk-
ur. Það er verið að loka á okkur. Mér
finnst þetta ekki neitt nema einelti
og fordómar,“ segir Ricardo. „Þú ert
líka orðinn veikur,“ bætir Alicia við
og Ricardo viðurkennir það. „Ég er
búinn að vera í rannsóknum og lækn-
arnir telja að veikindi mín séu fyrst
og fremst tengd álagi og stressi. Ég
er orðinn 49 ára gamall, fékk hjarta-
áfall á sínum tíma og veit að ég þarf
að passa mig,“ segir hann.
Baráttan við kerfið hefur auðvitað
aukið álagið á þau hjónin enn frek-
ar. „En einhvern veginn verðum við
að halda staðnum gangandi. Sumar-
ið er framundan og aðalmálið í dag
er að fá einhvern í vinnu, bara ein-
hvern. Mér dettur ekki í hug að sækja
um fleiri leyfi hjá Vinnumálastofnun
og Útlendingastofnun. Biðtíminn er
lágmark þrír mánuðir og þá er sum-
arið búið,“ segir Ricardo. „Rekstur-
inn gengur vel og við reynum að gera
betur á hverjum degi. Okkur líður vel
í Borgarnesi og viljum vera hér áfram
og reka la Colina, þetta er það sem
við viljum gera. Í framtíðinni langar
okkur að fara meira út í kólumbískan
mat. Það er draumurinn en ég veit
ekki hvort við fáum nokkurn tímann
að sjá hann rætast. Ef draumur okk-
ar er fjara út þá veit ég ekki hvað við
gerum,“ segja Ricardo og Alicia að
endingu. kgk
„Þetta stríð er að drepa okkur úr áhyggjum“
Hjónin á La Colina í baráttu við kerfið - Ítrekað synjað um leyfi fyrir starfsfólk
Hjónin Jorge Ricardo Cabrera og Alicia Guerrero, eigendur veitingastaðarins La Colina.
Ricardo og Alicia í matsalnum. Þau
standa vaktina frá morgni til kvölds,
alla daga vikunnar og álagið er mikið.
„Við höfum enga aðstoð af því við
fáum ekki leyfi afgreidd fyrir þá sem
vilja koma og vinna hjá okkur.“
Veitingastaðurinn La Colina stendur við Hrafnaklett í Borgarnesi.