Skessuhorn - 18.04.2018, Blaðsíða 10

MIÐVIKUDAGUR 18. ApRÍL 201810
Síðastliðinn föstudag unnu starfs-
menn Ræktunarsambands Flóa og
Skeiða við að loka gamalli borholu
í Reykholti í Borgarfirði. Hola
þessi var boruð 1974 og var vatn
úr henni notað til upphitunar húsa
á staðnum, allt þar til á síðasta ári
að boruð var önnur hola með góð-
um árangri og vatn úr henni virkj-
að í fyrrahaust. „Nýja borholan
skilaði okkur góðu vatni en mjög
heitu. Hún er 306 metra djúp, en
vatnsæðin í henni er á 247 metra
dýpi og hitinn á botni hennar 127
gráður, en inni í dæluskúr er það
122 gráður. Við hins vegar dæl-
um ekki svo heitu vatni upp í hús-
in, heldur erum með lokað hita-
veitukerfi. Nýtum bakstreymis-
vatnið sem kemur frá húsunum um
30-40 gráðu heitt, blöndum því við
heita vatnið og dælum svo um 70
gráðu heitu vatni upp í húsin að
nýju,“ segir séra Geir Waage sókn-
arprestur í Reykholti. Það er Reyk-
holtsstaður ehf. sem stendur fyrir
þessari framkvæmd og rekur hita-
veituna á staðnum og auk þess er
vatni dælt þaðan til nokkurra nær-
liggjandi bæja í dalnum.
Gamla borholan í Reykholti var
gölluð að því leyti að þegar hún var
boruð á sinni tíð var ekki sett fóðr-
ing niður á fasta klöpp. Fóðrað var
niður í 18 metra en klöppin er hins
vegar á 25 metra dýpi. Af þeim sök-
um hefur heitt vatn náð að þrýstast
út í setlögin um lausa fóðringu á
þeim átta metrum sem munaði og
hafa heitir hverir og uppsprettur
verið að koma upp víða í landinu í
kring, meðal annars í Snorragarð-
inum með tilheyrandi slysahættu.
Að sögn Geirs var Snorragarðurinn
orðinn svo heitur að þar festi ekki
snjó í vetur. Mikill vatnsagi og hiti
hefur reyndar verið til vandræða í
Snorragarðinum allt frá upphafi
skólahalds við héraðsskólann.
Gamla borholan í Reykholti var
enn virk eftir að sú nýja var tekin í
notkun. Til að loka fyrir hana var
byrjað á að dæla köldu vatni niður
til kælingar, en eftir það voru sett-
ir fimm rúmmetrar af möl niður í
holuna og að endingu steypa þeg-
ar sýnt þótti að aðgerðin myndi
heppnast. Nú binda menn von-
ir við að heitt vatn hætti að flæða
óhindrað um borholuna út í jarð-
lögin og þaðan upp á yfirborðið á
ýmsum stöðum í nágrenninu. „Það
má segja að við búum við lúxus-
vandamál hér í Reykholti. Meðan
margir leita logandi ljósi að heitu
vatni til upphitunar og brúdrýg-
inda höfum við hér yfrið nóg af því
og vel heitu að auki. Vandamálið
hér felst einkum í að mikið af vatni
virðist vera að renna milli setlaga á
um 30 metra dýpi. Það kemur sér
svo upp á yfirborðið þar sem það
finnur sér leið,“ segir Geir að end-
ingu. mm
Gömlu borholunni í Reykholti lokað
Til að vinna verkið var notað sérsmíðað síló sem skrúfað var fast á borholuna.
Fyrst var köldu vatni dælt niður, þá hellt möl og að endingu sementi til að búa til
varanlegan tappa. Sílóið smíðaði Snorri Kristleifsson á Sturlu-Reykjum.
Hér er verið að láta möl renna niður í holuna.Séra Geir Waage ásamt Johnny Símonarsyni verkstjóra hjá Ræktunarsambandi
Flóa og Skeiða.
Á nokkrum stöðum í Snorragarði hefur komið upp heitt vatn með tilheyrandi
slysahættu. Hér standa þeir Björn Húnbogi Sveinsson og Snorri Kristleifsson við
hundapyttinn svokallaða vestan við Akur, uppsprettu sem frussaði á föstudaginn
vatni. Í kjölfar þess að steypt var í holuna síðar um daginn leggur nú einungis
gufustrók upp um augað.
Stjórn Veiðifélags Andakílsár í
Borgarfirði hefur ákveðið að engin
laxveiði verði í ánni í sumar. Þetta
var ákveðið að höfðu samráði við
fiskifræðing og með tilliti til að-
stæðna í ánni. „Við höfum ákveð-
ið að láta náttúruna njóta vafans.
Við vitum ekki hvernig seiðum sem
nú eru í sjó mun reiða af og telj-
um skynsamlegast í ljósi stöðunnar
að heimila enga laxveiði í sumar,“
segir Ragnhildur Helga Jónsdótt-
ir í Ausu og stjórnarmaður í veiði-
félaginu í samtali við Skessuhorn.
Eins og margir vita varð umhverf-
isslys í ánni í fyrravor þegar þús-
undum rúmmetra af aur var hleypt
niður í ána úr inntakslóni ofan við
Andakílsárvirkjun. Allir veiðistaðir
ofantil í ánni fylltust af leir og ár-
botninn allur og bakkar hans allt
út í Borgarfjörð voru þaktir af líf-
vana leirnum. Nokkur ár mun taka
að meta tjón sem þetta olli á lífríki
árinnar, orðspor og sölu veiðileyfa
til lengri tíma. Orka Náttúrunnar,
dótturfélag Orkuveitu Reykjavíkur,
á og rekur Andakílsárvirkjun. Fyrir-
tækið hefur viðurkennt ábyrgð sína
í málinu.
Veiði í klak gekk vel
Vel gekk að ná hrygnum úr ánni í
klak síðasta haust og því er útlit fyr-
ir að takast muni að viðhalda hin-
um náttúrulega stofni Andakílsár.
Hrygnur voru kreistar og seiði eru
nú í uppeldi á fiskeldisstöðinni á
Húsafelli og bíða sleppingar sumar-
ið 2019. „Það fengust 40-50 hrygn-
ur í klak í fyrrahaust og úr þeim fást
seiði sem fara í sjó 2019 og skila sér
vonandi í ána sumarið 2020. Við
munum væntanlega taka klakfisk
aftur í haust og leggjum alla áherslu
á að viðhalda þeim góða laxastofni
sem hér hefur verið í áratugi. Veiði-
réttareigendur eru einhuga um að
farið verði varlega í þessu máli og
að náttúran verði látin njóta vafans.
Því verður engin laxveiði í sumar
og við munum leita ráðgjafar fær-
ustu sérfræðinga hjá Hafrannsókna-
stofnun áður en hún verður leyfð að
nýju,“ segir Ragnhildur.
Áhrifa gætti um alla á
Í fyrrasumar fór fram mikið hreinsun-
arstarf í Andakílsá og er því ekki lok-
ið. „Eftir er að hreinsa meira af leir
og setlögum úr ánni og verður von-
andi byrjað á því verki á næstu dög-
um,“ segir Ragnhildur. Aðspurð seg-
ir hún að ekki sé byrjað að meta það
tjón sem umhverfisslys þetta olli. „Við
erum ekki farin að ræða slíkt ennþá.
Orka Náttúrunnar er fús til að bæta
það tjón sem hægt er að bæta og hef-
ur viðurkennt bótaskyldu sína í mál-
inu. Því erum við í veiðifélaginu ró-
leg hvað það snertir. Tjón sem þetta
verður hins vegar ekki metið að fullu
fyrr en að einhverjum árum liðnum.
Við eigum eftir að sjá hvort þetta mun
hafa áhrif á stofn fiska og almennt á
lífríkið í ánni. Það er ljóst að gríðar-
legur aurburður var í alla veiðistaði,
um bakka árinnar, út í ós og jafnvel
út í Borgarfjörð. Þá vitum við heldur
ekki hvort þetta mun hafa áhrif á orð-
spor árinnar og sölu veiðileyfa þegar
fram í sækir. Ennþá erum við að vinna
í því sem kalla mætti rústabjörgun og
það gætu hæglega liðið fimm til tíu ár
þar til hægt verður að meta það tjón
sem varð. En það er allavega veru-
legt,“ segir Ragnhildur.
Case Study
Sjálf er Ragnhildur Helga mennt-
uð í umhverfisfræði og kennir m.a.
við LbhÍ á Hvanneyri. Það liggur
því nærri að spyrja hana hvort það sé
ekki heppileg menntun fyrir stjórn-
armann í veiðifélagi þegar svona lag-
að hendir? „Ekki get ég mælt með
að þurfa að lenda í svona löguðu.
Hins vegar er þetta líkt og við köll-
um gjarnan „Case Study“ í nám-
inu, mikil fræðsla um lífríkið og af-
leiðingar þess þegar umhverfisslys
af þessu tagi verða. Vissulega hjálpar
menntunin mér og það er betra en
ekki að hafa slíka menntun, en hér
starfa allir sem einn við að gera það
besta úr slæmu máli,“ segir Ragn-
hildur Helga að endingu. mm
Mörg ár mun taka að meta tjónið á lífríki Andakílsár
Engin laxveiði verður í ánni í sumar
Hér eru sérfræðingar að störfum við ána í fyrrasumar og reyna að meta
seiðabúskap árinnar.
Vikuna eftir umhverfisslysið var veiðistaður fjögur þannig útlítandi, en fram að
því hafði þetta verið fengsælasti veiðistaður árinnar. Allt var fullt af aur og hægt
að ganga þurrum fótum eftir miðri ánni.
Ragnhildur Helga Jónsdóttir um-
hverfisfræðingur og stjórnarmaður í
Veiðifélagi Andakílsár.