Skessuhorn - 04.07.2018, Side 19

MIÐVIKUDAGUR 4. JÚlÍ 2018 19
Glæpasamtök
fíflast með fólk
Hann tekur skýrt fram að lögregl-
an hafi ekkert ákvörðunarvald í mál-
efnum hælisleitenda. Saga margra
hælisleitenda sé vissulega sorgleg
en ákvörðunin um hæli liggi hjá
stjórnvöldum. lögreglan sjái síð-
an um framkvæmd þeirrar ákvörð-
unar. „Undanfarin ár hefur fólk
í auknum mæli verið að sækja um
hæli á Íslandi vegna efnahagslegra
erfiðleika heima fyrir. Samhliða
því höfum við líka tekið eftir því að
fleiri sem sækja um hæli hafa ver-
ið sviknir, ekki síst af skipulögðum
glæpasamtökum. Þá taka samtök-
in að sér að skipuleggja ferðir fyr-
ir fólk hingað til lands, segja því
að hér geti það gengið að íbúð og
vinnu og nýju lífi. Fyrir þetta taka
þau einhverja þóknun og senda
fólk af stað. Þegar fólk síðan lend-
ir hér á landi kemst það að því að
ekkert stenst af því sem var sagt,“
segir Villi. „Við höfum heyrt marg-
ar svona sögur, sérstaklega síðustu
ár. Það er verið að fíflast með fólk
hægri, vinstri og spila á erfiðleika
þess. Eðlilega er fólk sárt og reitt
yfir því að hafa verið svikið,“ bæt-
ir hann við.
Stefna stjórnvalda á Íslandi er í
grunndráttum sú að tekið er á móti
hælisleitendum frá stríðshrjáð-
um löndum. Ef fólk sækir um hæli
vegna efnahagslegra erfiðleika ein-
göngu er erfiðara að fá hæli hér-
lendis. „Mín tilfinning er sú að
flestir séu sáttir við þetta svona.
Það eru tiltölulega fámennir en
áberandi hópar á sitthvorum enda
umræðunnar um málefni hælisleit-
enda; annars vegar þeir sem vilja
opna landið alveg og svo hinir sem
vilja bara skella í lás og henda lykl-
inum. langflestir held ég að séu
þarna á milli og vilji leggja áherslu
á að taka vel á móti þeim sem eru að
flýja stríð og átök í heimalandinu,“
segir Villi.
Fangar vilja fara heim
Hvað varðar brottvísunum refsi-
fanga frá Íslandi segir Villi heilt
yfir hægara um vik að fylgja þeim.
„Þessir fangar hafa setið af sér hálf-
an dóminn og fengið reynslulausn
gegn brottvísun og endurkomub-
anni. Í mörgum tilfellum eru þetta
til dæmis fíkniefnasmyglarar sem
vilja bara komast heim sem fyrst.
Þeim er nákvæmlega sama um end-
urkomubannið. Sumir segjast aldrei
ætla að koma hingað aftur, enda
eiga þeir kannski ekkert sérstaklega
góðar minningar frá Íslandi,“ seg-
ir hann. „Auðvitað hefur það komið
fyrir að menn vilja ekki fara. En al-
mennt eru fangar því fegnir að fá að
fara heim og samvinnufúsir á með-
an á ferðalaginu stendur. Stundum
hefur meira að segja verið hægt að
senda fanga án fylgdar til heima-
landsins, að undangengnu ströngu
áhættumati og með samþykki flug-
félags og flugstjóra. Þá fylgjum við
þeim út í vél og þeir stíga út frjáls-
ir ferða sinna í heimalandinu,“ seg-
ir hann.
Fótboltalöggan
Villi býður áfyllingu á kaffibollann
og við tökum upp léttara hjal. Und-
anfarin ár hefur verkefnum vegna
öryggisgæslu í tengslum við knatt-
spyrnuleiki fjölgað. Flest Evrópu-
ríki eru aðilar að samtökunum Na-
tional Football Information Point
(NFIP). Hlutverk samtakanna er að
skiptast á upplýsingum um stuðn-
ingsmenn og einkum svokallaðar
fótboltabullur. Villi hefur í gegnum
tíðina sinnt allnokkrum verkefnum
vegna leikja íslenska landsliðsins á
erlendri grundu. Hann fór á EM í
Frakklandi fyrir tveimur árum síð-
an og á HM í Rússlandi í sumar.
„Ég er fótboltalögga Íslands,“ segir
Villi og brosir. „Algengasta spurn-
ingin sem ég hef fengið í sambandi
við þetta er sú sama og ég spurði
sjálfur í fyrstu; af hverju þurfum
við Íslendingar að hafa áhyggj-
ur af þessu fyrst við eigum eng-
ar fótboltabullur? En einu sinni
fyrir mörgum árum var Ísland að
spila við Þýskaland og ég fékk fyr-
irspurn frá þýskum kollega mínum
hve margir Íslendingar væru vænt-
anlegir, hvar þeir ætluðu að hittast
fyrir og eftir leik og fleira. Ég svar-
aði að ég vissi að það væru á bilinu
100 til 200 manns og það þyrfti
nú ekki að hafa neinar áhyggjur af
hópnum því við ættum engar bull-
ur. Skömmu síðar hringdi sím-
inn og þessi kollegi minn var á lín-
unni. Hann sagði: „Villi, ef Þýska-
land er að spila við England þá eig-
um við von á vandræðum. Ef eitt-
hvað kæmi upp á þá fengjum við
skammir í hattinn og okkur yrði
sagt að standa betur að málunum
næst. En ef þýsku bullurnar myndu
ráðast á íslensku stuðningsmenn-
ina þá yrðu menn ekki eins kátir og
við sennilega komnir í annað starf
daginn eftir,“ sagði hann. Þá skildi
ég þetta. Þó við eigum engar bull-
ur þá er nóg til af þeim í Evrópu.
Þeim er alveg sama hvern þær slást
við, þær vilja bara fá að slást,“ segir
Villi. „Í kringum landsleiki er hlut-
verk lögreglunnar að sjá til þess að
stuðningsmannahóparnir hittist
helst ekki. leikurinn fer fram í ein-
hverri borg. Við vitum hvar hóp-
arnir hittast fyrir og eftir leik og
beinum þeim ákveðna leið á völlinn
og frá vellinum. Það er dregin ein-
hver lína sem hóparnir fara aldrei
yfir. Þú sérð hana kannski ekki, en
hún er þarna,“ bætir hann við.
Bullur hittast og slást
Villi segir bullurnar fyrst og fremst
tengjast félagsliðum en þó séu einn-
ig þekktir bulluhópar sem fylgja
ákveðnum landsliðum. „Svona hoo-
liganismi, eins og þetta kallast, er
einkum tvenns konar. Í fyrsta lagi
þegar hópar ákveða að hittast og
slást. Þá sendir forsprakki eins hóps
boð á annnan. Segir kannski að fyr-
ir eða eftir einhvern fótboltaleik
langi þá að hittast og slást á þessum
stað á þessum tíma. Segir hvað þeir
verða margir og þá senda hinir jafn
marga. Síðan hittast menn og slást,
taka bardagann upp á myndband og
dreifa meðal sinna manna. löggan
veit sjaldnast af þessum slagsmálum
fyrr en eftir á og hefur í sjálfu sér
ekki miklar áhyggjur af. Þegar tveir
hópar hittast og slást gilda ákveðnar
reglur. Það er ekki sparkað í liggj-
andi mann og þegar allir úr öðrum
hópnum liggja í jörðinni, búnir að
fá nóg, þá er hinn hópurinn búinn
að vinna slagsmálin. Síðan standa
menn upp, takast í hendur og fara
heim,“ segir Villi. „En síðan er líka
til algerlega stjórnlaus hooliganismi,
slagsmál og jafnvel óeirðir á göt-
um úti í tengslum við fótboltaleiki
þar sem bullurnar lemja bara hvern
sem verður á vegi þeirra. Það er allt
annað og miklu alvarlegra mál sem
reynt er að koma í veg fyrir eins og
kostur er,“ segir hann.
Fimm lögreglumenn
á HM
„Í langflestum tilfellum tengist hoo-
liganisminn félagsliðum. Það er ein-
hvers konar þegjandi samkomulag
um að menn standi saman að baki
landsliðsins og haldi slagsmálunum
frá þeim. En það er vitað um bullu-
hópa sem fylgja nokkrum landslið-
um. Það er vitað hvaða menn eru í
þeim hópum og þeir fá ekki að fara
á völlinn og eru settir í ferðabann
ef það er leikur í öðru landi,“ segir
Villi. „En það getur komið upp nún-
ingur þegar tvö lönd eigast við á fót-
boltaleikvanginum þó bulluhóparn-
ir séu hvergi nærri. Þá eru það eink-
um lönd sem eiga einhverja átaka-
sögu. Sumir vilja endilega rifja upp
síðari heimsstyrjöldina þegar lið-
in mætast á fótboltavellinum. Ann-
að dæmi eru löndin á Balkanskag-
anum. Þar nýta sumir tækifærið til
að núa salti í sár sem ekki eru gró-
in, oft með því að flagga fánum og
syngja einhverja rasistasöngva,“ seg-
ir hann. Hlutverk NFIP er með-
al annars að reyna að uppræta þessa
hegðun. „Á HM í sumar verða tveir
lögreglumenn í stjórnstöð móts-
ins í Moskvu og síðan þrír á vett-
vangi þar sem íslenska liðið spilar
hverju sinni. Hlutverk þeirra sem
verða í stjórnstöðinni er að móni-
tora allt sem snertir íslensku stuðn-
ingsmennina og miðla því til þeirra
sem eru úti á vettvangi. Þeir sem þar
eru vinna náið með rússneskum lög-
reglumönnum og saman vinna þeir
að því að leysa úr þeim málum sem
upp koma, veita íslensku stuðnings-
mönnunum aðstoð og upplýsingar
sem að gagni gætu komið.“
Íslenskir stuðningsmenn
til fyrirmyndar
Með Villa í för í Rússlandi voru sem
fyrr segir fjórir aðrir lögreglumenn,
tveir í stjórnstöð mótsins hafa að-
gang að myndavélum og upplýsing-
um, ekki bara á leikvöngunum held-
ur út um allar borgir. „Fyrir og eft-
ir leik er fylgst með ferðum stuðn-
ingsmannahópa og þess gætt að þeir
fái að vera í friði. Við sem erum á
vettvangi höfum það hlutverk að
vinna með þarlendum lögreglu-
yfirvöldum. Við höfum ekki vald-
heimild sjálfir. Í Frakklandi þurft-
um við stöku sinnum að hafa af-
skipti af íslenskum stuðningsmönn-
um sem voru ölvaðir og með læti,
eða fá félaga þeirra til að reyna að
tala um fyrir þeim. Það gekk jafn-
an vel, menn vilja síður verða hand-
teknir á erlendri grundu,“ segir Villi
en bætir því við að heilt yfir hafi ís-
lenskir stuðningsmenn verið til fyr-
irmyndar í Frakklandi og hann átti
von á því sama í Rússlandi í sum-
ar. „Við vorum sennilega öfund-
uðustu löggurnar í Frakklandi, því
samband okkar við okkar stuðnings-
menn er að mörgu leyti ólíkt sam-
bandi lögreglumanna annarra landa
við sína stuðningsmenn. „Við lent-
um á ófáum myndum með íslensk-
um stuðningsmönnum í Frakklandi.
Kollegar okkar í Evrópu dauðöf-
unduðu okkur. „Þið eruð heppnustu
löggur í Frakklandi,“ sögðu þeir.“
Villi þakkar gott samband við ís-
lenska stuðningsmenn meðal ann-
ars góðum samskiptum við KSÍ og
ekki síður við stuðningsmannafélag-
ið Tólfuna. „Samskipti lögreglunn-
ar við Tólfuna eru til fyrirmyndar.
Forsprakkar hennar eru á sama máli
og við, að allir njóti þess að fara á
völlinn sama hvort þeir eru í fé-
laginu eða ekki,“ segir hann. „Þeir
eru meðvitaðir um að allir eru þarna
til að skemmta sér og löggan er á
svæðinu til að aðstoða þá sem lenda í
óvæntum uppákomum og gæta þess
að allt gangi sem best fyrir sig,“ seg-
ir Villi.
Fylgist ekki mikið
með boltanum
Aðspurður kveðst Villi ekki fylgj-
ast ýkja mikið með boltanum sjálfur,
hvorki landsliðum né félagsliðum.
Hann segist þó líklega geta nefnt
flesta leikmenn íslenska karlalands-
liðsins á nafn en vitneskjan risti ekki
dýpra en svo. Sú er reyndar raunin
um flesta lögreglumenn sem verða
á vettvangi í Rússlandi í sumar. En
hvers vegna sækist hann þá í verkefni
tengd fótbolta? „Það er stóra sam-
hengið. lögreglumennirnir upplifa
mótið allt öðruvísi en áhorfendur.
Við erum að vinna verkefni þar sem
það er í sjálfu sér enginn kostur að
hafa gaman að fótbolta. Til dæmis
gat annar þeirra sem verður í stjórn-
stöðinni í Rússlandi bara nefnt tvo
eða þrjá landsliðsmenn á nafn fyr-
ir mótið í Frakklandi og það var allt
í lagi. Það sagði mér að hann væri
áhugasamur um verkefnið en ekki
boltann. Mér finnst heillandi að geta
átt minn þátt í því að allt gangi vel
fyrir sig og tryggja að upplifun allra
sem koma á leik eða mót verði sem
ánægjulegust,“ segir hann. „Fótbolti
er ekki bara fótbolti. leikurinn sjálf-
ur er bara 90 mínútur en sú athöfn
að fara á leik byrjar þegar stuðnings-
mennirnir koma til landsins og lýk-
ur þegar þeir fara heim aftur. All-
an þann tíma leggjum við okkar af
mörkum til að upplifun stuðnings-
manna verði sem best,“ segir hann.
„Heilt yfir tel ég mig vera í fínu
starfi, hvort sem verkefnin tengj-
ast fótboltanum eða samskiptum
við Interpol, Europol og PTN, eða
einstaka fylgdum. Auðvitað er þetta
erfitt stundum. En ég hef fengið að
upplifa hluti og koma til staða sem
ég hefði aldrei annars fengið. Maður
getur ekki annað en verið ánægður
með það,“ segir Villi lögga að end-
ingu.
kgk/ Ljósm. aðsendar.
Íslenskir og nígerískir lögregluþjónar taka stöðuna fyrir leik Íslands og Nígeríu.
„Ég hef í þessu starfi fengið að upplifa hluti og koma til staða sem ég hefði aldrei
annars fengið,“ segir Villi.
Stund milli stríða.
Ein mynd til með íslensku stuðn-
ingsmönnunum.
Feðgar á ferð. Villi með Birki Hrafni,
syni sínum, sem fylgdist náið með gangi
landsliðsins á heimsmeistaramótinu.