Hlynur - 15.12.1986, Blaðsíða 54

tölvur
Sólmundur
Jónsson
U pplýsíngatækní
og tölvuvæðing
Á Upplýsíngaöld sigrar sá sem hefur aðgang að
réttum upplýsingum á réttum tíma.
Við upphaf tölvuvæðíngar voru viðfangsefnin
mjög tækníleg, og fólust að mestu í útreikningi
stærðfræðiformúla. Á þessum tíma voru öll
samskiptí við tölvuna mjög erfið og seinleg. Á
sjöttaáratugnum fara síðan að þróast forritun-
armál til þess að auðvelda þessí samskipti og á
sjöunda- og áttunda áratugnum koma fram
svokölluð þríðjukYnsIóðarforritunarmál. Með
þeím er hægt að fara að leysa fjöIbreYttari verk-
efní, eins og bókhald o.fl.
Jafnframt því sem verkefnín verða fjölbreYtt-
arí, og þörf fer að verða á að kerfi getí tekið við
upplýsingum hvert frá öðru, þá fer þörfin fýrir
meíri og betur skípulagðrí tölvuvæðingu vax-
andí. Á þessum og síðasta áratug hafa því veríð
þróaðar margar aðferðír tíl þess að auðvelda
þessa skipulagningu og gera hana markvissarí.
Þekktustu aðferðír hér á Iandí eru sennilegajor-
don aðferðin sem kennd hefur veríð við háskól-
ann og svo aðferð sem stærri tölvudeildir hér á
landí hafa veríð að taka upp á seínustu árum og
kallast LSDM. Um leíð og kerfum Qölgar og þau
verða flóknarí eykst mjög magn ýmíssa upplýs-
ínga í tölvum (svokölluð gögn). Og tíl að auð-
velda skípulagníngu þessara gagnasafna og eín-
nig til þess að auðvelda aðgang að þeím þá koma
fram svokölluð gagnasafnskerfi, og þeím fýlgír
gjarnan fjórðukYnslóðar forrítunarmál.
Með þessum verkfærum og áðurnefndri kerf-
isgerðar aðferðum hefur orðíð bYltíng í allri
tölvuvæðíngu, bæðí með tillíti tíl þess hvernig
staðið er að henni og einnig hvers má vænta af
tölvuvæðíngunní, öll þessi þróun stuðlar að þvf
að gera hínn endanlega notenda betur sjálfbjarga
og meira ráðandi um hverníg tölvan þjónar
honum. En það er ekki nóg að vera komín með
þessi verkfærí í hendurnar. Það þarf í raun hug-
arfarsbreYtingu, bæði hjá notendum og tölvu-
fólki. Tölvufólk þarf að venja sig við það að láta
ákvarðanatöku um það hvernig tölvan á að
þjóna víðkomandi notanda í hendurnar á
honum, og notandínn þarf að átta sig á þessum
nýju möguleíkum og vera tílbúinn tíl þess að
verja tíma til þess.
Á seínustu árum er farið að nota tölvur á sífellt
fleiri svíðum víð rekstur fýrírtækja. Það er því í
mörgum tílfellum samankominn míkill fjársjóður
upplýsinga í hinum ýmsu kerfum sem fýrirtækí
eiga. Og þessar upplýsingar reyna stjórnendur
að sjálfsögðu að nota sér víð ákvarðanatöku og
stefnumótun. En því miður er þetta oft ekki svo
auðvelt, og kemur þar tvennt til. í fýrsta lagí er oft
ekkí gert ráð fýrir nægilega samandregnum upp-
lýsingum fýrír stjórnendur, þannig að þeir
drukkna í upplýsingum úr þessum kerfum (upp-
Iýsingamengun). Og í öðru lagi þá skortir oft á,
að heiIdarmYnd sé á tölvuvæðingu fýrirtækísíns
og samgangur og samræmi millí kerfa þannig að
hægt sé að draga fram upplýsingar á mátulega
samandregnu formi. Hugsanlega samandregnar
úr mörgum kerfum, eða allavega samræmdar
upplýsíngar úr mörgum kerfum.
Ég sóttí nýverið kYnníngu á aðferð sem gengur
út á það að setja fram samræmda stefnumótun
og upplýsingaskipulag fýrir fýrirtæki eða deild.
Og er það í fýrsta skipti sem ég sé þessa þættí
tengda svo kerfisbundinn hátt, og er ég sann-
færður um að þetta er skref í rétta átt á þróunar-
brautínní. Ennþá komast fýrirtækí upp með að
vera ekkí með heilsteYpt og skipulagt upplýs-
ingakerfi, en það verður ekkí lengi. Því víð erum
að sígla ínn í upplýsíngaöld, þar sem sá sigrar
sem hefur aðgang að réttum upplýsingum á rétt-
um tíma. Það er nauðsynlegt að átta sig á þessu
nú þegar, vegna þess að það tekur langan tíma
og mikið skipulag að koma upp heílsteYptu og
góðu upplýsíngakerfi, þess vegna verður of seínt
að rjúka til þegar út í slagínn er komið.
Mér er það sönn ánægja að segja frá því að
innan Sambandsins eru menn farnir að átta sig á
þessu. Ástæðan fýrirr áðurnefndrí kYnningu var
sú að Iðnaðardeildin á Akureyrí er að undirbúa
uppsetningu á slíku kerfi. Á þessari kYnningu
voru allir æðstu ráðamenn þessarar deildar, en
forsenda þess að uppsetning á svona kerfi getí
gegníð er að ráðamenn taki vírkan þátt í því.
Ég víl ljúka þessu með því að óska Iðnaðar-
deíldarmönnum tíl hamingju með þetta framtak
og vona að þeim gangi þetta vel. Jafnframt vona
ég að aðrir innan SamvínnuhreYfingarinnar eígi
eftir að feta í sömu fótspor.
54 HLYNUR