Tímarit Máls og menningar - 01.03.2002, Blaðsíða 42

að byrja upp á nýtt. Undir niðri liggur þrá eftir
því að leikhúsið geti á ný orðið vettvangur end-
urvakningar, þar sem pólítísk, félagsleg, en
einnig einstaklingsbundin meðvitund vaknar og
verður virk. Þannig er að mati nýrrar stjórnar
Schaubuhne nauðsynlegt að leikhúsið tali mál
samtímans, sé samtímaleikhús í fullri merkingu
þess orðs, þar sem leitast er við að endur-
spegla togstreitu manneskjunar, bæði gagnvart
umhverfinu og sjálfri sér. Þannig á leikhúsið að
varpa á ný upp spurningunni: Hvernig ber okk-
ur að lifa?
Tengsl leikhússins við umheiminn er leik-
skáldið, að mati vorsprakka Schaubuhne, og
þar er haldíð áfram stefnu Barackes að sýna
fyrst og fremst ný verk, hvort sem það eru leik-
rít eða dansverk. Nú er svo komið að 90% sýn-
inga í Schauþuhne eru frumuppfærslur í Þýska-
landi og jafnvel heimsfrumsýningar.
Ólíkt því sem gengur og gerist í þýsku leik-
húsi, og sér í lagi því sem sjá má í Volksbuhne,
hafa leikstjórar Schaubúhne ekki reynt að
skapa sinn eigin afgerandi stíl. Thomas
Ostermeier, sem enn leikstýrir flestum sýning-
um hússins, er í raun algjör andstaða Franks
Castorf, en höfundareinkenní hins síðarnefnda
fara ekki á milli mála í þeim sýningum sem
hann stýrir. Áherslan í Schaubúhne er fyrst og
fremst á höfundinn og sýníngin tekur fyrst og
síðast mið af þeim stíl sem er á verki hans.
Schaubuhne hefur reynt að höfða til annars
hóps en kom i húsið undir fyrri stjórn og er
óhætt að segja að það hafi tekist. Áður voru
gestir flestir úr efri millistétt, 45 ára og eldri, en
nú er rúmlega helmingur gesta undir 35 ára
aldri. Þetta hefur tekist með áherslu á unga
höfunda, en híð sama er líka raunin í
Volksbúhne. Þangað sækir fyrst og fremst ungt
fólk sem finnur þar leikhús sem talar sama mál
og það sjálft.
Þríhöfða þurs?
Þó að þessi þrjú leikhús séu hvað mest áber-
andi í umræðu um leikhús í Berlín, eru þau að
sjálfsögðu ekki þau einu. Maxim Gorki-leikhús-
ið hefur t.d. verið lengi að finna sér tilveru-
grundvöll, Deutsches Theater þykir stabílt en
nokkuð máttlítið leikaraleikhús, og enn önnur
leikhús hafa fundið sér ákveðinn sess með því
að hafa skýra stefnu, s.s. Hebbel-leikhúsíð, en
þar er ekki starfandi sérstakur leikhópur, heldur
koma þangað farandsýningar víða að og hefur
leikhúsið þannig skapað sér nafn á sem alþjóð-
legt leikhús.
Fremst í flokki fara þó stóru leikhúsin þrjú,
Schaubúhne, Berliner Ensemble og
Volksbúhne. í raun má segja að markmið þess-
ara þriggja framvarðarleikhúsa Berlínarborgar
séu ekki ósvipuð. Öll vilja þau vekja fólk til
meðvitundar um stöðu einstaklingsins í samfé-
laginu, pólitískt og félagslegt ástand í landinu
og umfram allt leita svara við spurningunni:
Hvernig ber okkur að lifa? Umræðan um sið-
ferðilegan áhrifamátt leikhússins hefur aldrei
verið jafnmikil og eftir að nýjar stjórnir tóku við
bæði í Schaubúhne og Berliner Ensemble. Öll
leita leikhúsin þess sama, togstreitan stendur
hins vegar um aðferðafræði, þær leiðir og
áherslur sem hvert leikhús velur. Hvað sem
siðferðilegum áhrifamætti leikhússins líður er í
það minnsta óhætt að segja að barátta þessa
þríhöfða hafi hleypt lífi í leikhús Berlínar sem
aldrei fyrr.
Magnús Þór Þorbergsson |f. 1971) lauk BA-prófi f almennri
bókmenntafræði frá H( 1994 og MA-prófi f leikhússfræðum frá
Freie Universitat (Berlfn 1998. Ljósmyndir eru (eigu þýsku
leikhúsanna.