Heimsmynd - 01.06.1991, Blaðsíða 10

FRA RITSTJORA
T
onur og
bókstaf
unnn
■ dith Cresson, nýr fofsætisráðherra
M M Frakklands, er fyrsta konan til að
é gegna því embætti. Hún er í sviðsljósi
\ y heimspressunnar um þessar mundir.
Og er athyglisvert að fylgjast með uppslættinum
á þessari nýju skipan mála í frönskum stjórn-
málum. „Fellibyls-Edith“ segir ein fyrirsögn
vikuritsins Newsweek. Far er því slegið fram að
skipan Cressons í þessa stöðu hafi vakið al-
menna hrifningu kvenþjóðarinnar og iðnjöfra á
sama tíma og stjórnvöld í Brussel, Washington
og Tókýó, hrylli við þessari tilhugsun. Þá er
strax tekið fram að Cresson sé ákveðin, hrein-
skilin og gangi í fötum frá Chanel. Strax á eftir
er stjórnkœnska Mitterrands forseta tíunduð þar sem hann
hafi fórnað riddara um leið og hann breytti peði í drottningu,
þegar hann lét hinn litlausa en hœfa Michel Rocard víkja fyrir
fellibylnum í Chaneldragtinni.
Mitterrands verður héðan í frá kannski minnst sem manns-
ins sem braut blað í frönskum stjórnmálum fyrir það að rjúfa
hefðina þar sem karlar hafa stöðugt verið í toppstöðum. Líkt
og á Islandi hefur hlutfall kvenna í frönskum stjórnmálum
verið rýrt.
Sem betur fer sækja konur stöðugt á í stjórnmálum þótt á
ólíkum forsendum sé. Sonia Ghandi, ekkja Rajivs, var beðin
að taka við Kongressflokknum á Indlandi vegna þess að hún
þótti líkleg til að afla honum fylgis út á samúð. Margaret
Thatcher naut aldrei samúðar en ruddi brautina fyrir konur í
öðrum Evrópuríkjum. Gro Harlem Brundtland er forsætis-
ráðherra Noregs og þar hefur kona einnig tekið við for-
mennsku í hægri flokknum. Fyrir tæpu ári varð kona forseti
Irlands - og ef við bætast konur sem eru þjóðhöfðingjar í Evr-
ópuríkjum, Elísabet í Englandi, Margrét í Danmörku, Beatrix
í Hollandi og Vigdís á Islandi - gætu gömlu súffragetturnar frá
fyrri hluta aldarinnar kannski vel við unað eða hvað?
Súffragetturnar voru hvorki í Chaneldrögtum né var yfir
höfuð til þess tekið hvernig þær voru klæddar. Frekar en
nokkur minnist á það að Francois Mitterrand er örugglega í
fatnaði frá einhverju hátískuhúsanna við Rue de Faubourg
Saint Honorée beint á móti forsetahöllinni. Hins vegar er lítill
greinarmunur gerður á yfirstéttardömunum Fergie og Di og
alklæðnaði þeirra eða konum sem hafa sleitulaust unnið sig til
metorða með menntun og starfi.
Það liggur við að tal um þátttöku kvenna í stjórnmálum
minni á kvótakerfið hjá Sameinuðu þjóðunum þar sem grínið
gengur út á að starf sé laust fyrir „fatlaða, lesbíska, svarta
konu“.
Þótt ekki væri fyrir annað en þolinmæðina er kominn tími
FRAMLAG
Laufey Elísabet
Löve
blaðamaður gerði
víðreist við vinnslu
þessa blaðs. Einn
daginn flaug hún
norður á Raufar-
höfn og tók þar at-
hyglisvert viðtal
sem birtist í næsta
blaði HEIMS-
MYNDAR. Næsta
dag var hún komin
til Atlanta, sem
til að umbuna konum. Þegjandi og hljóðalaust
hafa þær sinnt störfum sínum af samviskusemi
frá því að þær tóku að streyma út á hinn al-
menna vinnumarkað. Fóstrurnar með sín sextíu
þúsund á mánuði, sjúkraliðarnir, ritararnir og
skrifstofustúlkurnar, konurnar í afgreiðslunni -
konurnar í þjónustunni. Konurnar sem karl-
mennirnir eru svo fúsir að viðurkenna að vinni
störf sín svo samviskusamlega. Konurnar sem
eru svo heiðarlegar og ábyggilegar að það er
erfitt að eiga við þær, eins og ég heyrði tvo unga
og upprennandi lögfræðinga ræða um nýverið.
Hróðugir og uppáklæddir stóðu þeir í marmara-
lögðu skrifstofuhúsnæði og hristu höfuðið
mæðulega yfir kvenkyns starfsfélögum sínum. Þær eru að vísu
flestar fulltrúar - og eitur að eiga við, svo bundnar eru þær
bókstafnum. Karlmenn eru aftur á móti svo hugmyndaríkir.
Þeir eru gæddir þessum brilljans sem er svo sjaldgæfur í fari
kvenna. Já, karlmenn eru svo kreatívir að þeir eru búnir að
rústa þessu samfélagi. Meira að segja kvenkyns aðstoðarfólkið
hefur ekki getað spyrnt við fótum. Það mætti hins vegar
ímynda sér að öðruvísi væri umhorfs í ríkisfjármálum ef þar
hefði verið farið eftir bókstafnum.
Hér er ekki verið að ýta undir einhverja apartheid-stefnu.
Það má hins vegar leiða rök að því að hún hafi verið við lýði,
með öðrum formerkjum, of lengi. Því meiri ógöngum sem við
lendum í því háværara verður talið um hugarfarsbreytingu.
Það er talað um þörfina á breyttu hugarfari í stjórnun efna-
hagsmála - en skuldirnar hrannast upp. Kvennalistinn talar
um breytt hugarfar - á sama tíma og þær liggja undir ámæli
fyrir að vera lokuð samtök þar sem aðrar konur eigi erfitt
uppdráttar. Þó svo að þessi stjórnmálasamtök eigi sannarlega
heiður skilinn fyrir að hafa vakið hina flokkana til vitundar
um að allir þessir kláru kallar dygðu ekki til. En hugarfarið
breytist jafn hægt og mannlegt eðli.
Svo koma upprennandi ungkarlar og segja með stóískri ró,
þar sem þeir hafa aðeins meiri skilning á jafnréttisbaráttunni
en feður þeirra - þetta breytist kannski ekki í okkar tíð en það
má alveg bóka það að konur 21. aldarinnar munu eiga mun
auðveldar uppdráttar en konur nú. Ég verð að viðurkenna að
persónulega er mér það lítil huggun, hef ekki tamið mér þann
göfuga hugsunarhátt að dropinn holi steininn. Að auki hef ég
raunverulegar áhyggjur af afleiðingum áframhaldandi apart-
heid-stefnu í óþökk helmings þjóðar og mannkyns.

stundum er nefnd
perlan í suðri
Bandaríkjanna. I
þessari sögufrægu
borg þar sem
þrælastríðið geisaði
og plantekrueig-
endur blómstruðu
á fyrri tíð, í þessari
borg sem er sögu-
svið einnar fræg-
ustu bíómyndar
aldarinnar, Gone
with the Wind,
hitti hún frægustu
rokkstjörnu sam-
tímans. Mick Jagg-
er er í einkaviðtali
við Laufeyju sem
var að stíga sín
fyrstu skref á
stofugólfinu í
Kópavoginum þeg-
ar hann tók sín
fyrstu spor inn á
svið heimsfrægðar
sem hann hefur
haldið í tæpa þrjá
áratugi.
Gunnlaugur A.
Jónsson
er forstöðumaður
Guðfræðistofnunar
Háskóla íslands.
Hann tók langt og
ítarlegt viðtal við
Astrid Hannesson
sem ásamt eigin-
manni sínum
stundaði trúboð í
Kína á meðal
stríðshrjáðra um
árabil.
10 HEIMSMYND