Sveitarstjórnarmál - jún. 2019, Blaðsíða 5

5
Þegar tillaga að fjármálaáætlun ríkisins fyrir árin 2020-2024 var lögð fram sl.
vor birtust áform um að skerða lögbundin framlög ríkissjóðs til Jöfnunarsjóðs
sveitarfélaga. Þetta kom stjórnendum sambandsins og öllum sveitarstjórnarmönnum
í opna skjöldu. Að ráðast á lögbundna tekjustofna sveitarfélaga með þessum hætti
var úr öllum takti við það góða samstarf á milli ríkis og sveitarfélaga sem þróast
hefur undanfarin ár.
Ný sveitarstjórnarlög sem tóku gildi árið 2011 kveða á um reglubundið samstarf
ríkis og sveitarfélaga, sem raungerst hefur að stórum hluta í samstarfsnefnd
sem fengið hefur heitið Jónsmessunefnd. Á þeim vettvangi hefur verið unnið að
farsælli lausn fjölmargra mála. Þá gegnir Jónsmessunefnd lykilhlutverki við mótun
samkomulags á grundvelli laga um opinber fjármál. Þau lög hafa einnig haft þau
áhrif að skilningur fjármála- og efnahagsráðuneytisins á starfsemi og fjármálum
sveitarfélaga hefur aukist verulega frá því sem var. Þrisvar sinnum hefur verið
gert samkomulag á grundvelli þessara laga þar sem ýmis framfaramál hafa fengið
brautargengi.
Fjármálareglur sveitarstjórnarlaga hafa skapað grunnviðmið í fjármálastjórn
sveitarfélaga. Sérstakar fjármálareglur fyrir hið opinbera eru í lögum um opinber
fjármál. Það hefur verið skýr afstaða sambandsins við samningsgerð við ríkið, að svo
fremi sem sveitarfélögin standist viðmið í fjármálareglum sveitarstjórnarlaganna,
sé það ríkisins að haga fjárstjórn sinni í samræmi við þær fjármálareglur sem
kveðið er á um í lögum um opinber fjármál. Fyrirhuguð skerðingaráform voru
ekki í samræmi við þetta verklag, heldur átti að taka lögbundnar tekjur frá
sveitarfélögunum, svo ríkið stæðist þessar fjármálareglur laga. Þessar tilfæringar
hefðu ekki breytt heildarafkomu hins opinbera. Ríkið ætlaði að fegra stöðu sína á
kostnað sveitarfélaganna.
Það er algjörlega á skjön við lög og verklag undanfarinna ára, að fjármála- og
efnahagsráðherra skyldi leggja fram tillögu að fjármálaáætlun með þessum
skerðingaráformum án nokkurs samráðs við sambandið eða sveitarfélögin. Stjórn
sambandsins, landsþing þess, sveitarfélög um allt land og landshlutasamtök
sveitarfélaga mótmæltu þessum áformum harðlega og barst þingmönnum,
ráðherrum og fjárlaganefnd Alþingis fjöldi ályktana og umsagna þess efnis. Auk
þess voru haldnir fjölmargir fundir fulltrúa sambandsins með lykilaðilum þessa
máls og fjölmiðlar fjölluðu ítarlega um málið. Afrakstur þessa er nú ljós. Horfið var
frá þessum skerðingaráformum við samþykkt fjármálaáætlunarinnar á Alþingi þann
20. júní sl. Því ber að fagna.
Með sanni má segja, að í þessu máli hafi komið skýrt fram hve samtakamáttur
sveitarfélaganna er mikill. Stöndum áfram þétt saman. Færum okkur úr vörn
og sækjum nú fram. Það getum við gert á ýmsan hátt, en sterkt og samheldið
sveitarstjórnarstig er grunnur árangurs í þeim efnum.
FORYSTUGREIN
Samtakamáttur
sveitarfélaga er
mikill
Karl Björnsson
framkvæmdastjóri.