Morgunblaðið - 21.11.2019, Qupperneq 60

60 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 21. NÓVEMBER 2019
Ádögunum fékk danskamyndin Dronningen hinvirtu kvikmyndaverðlaunNorðurlandaráðs. Mynd-
inni leikstýrir May El-Toukhy, sem
hefur áður leikstýrt nokkrum
myndum og sjónvarpsþáttum á ferli
sínum.
Dronningen fjallar um hina
dönsku Anne, sem er lögfræðingur
og fjölskyldukona. Fjölskyldan er
svo sannarlega skandidavískt fyrir-
myndarfólk, eiginmaðurinn Peter
er sænskur læknir, þau eiga prúða
og skemmtilega tvíbura og búa í
stóru og glæsilegu húsi sem stend-
ur í grennd við skóg og stöðuvatn.
Þau lifa sem sagt sannkölluðu
draumalífi. Dag einn hefur fyrrver-
andi eiginkona Peters samband við
hann og segir honum að Gustav
sonur þeirra hafi verið rekinn úr
skóla og virðist líklegur til að rata
inn á ógæfubrautina. Þau ákveða að
það besta í stöðunni sé að Gustav
flytji frá Stokkhólmi, heim til föður
síns.
Það er vissulega breyting fyrir
þessa krúttlegu litlu fjölskyldu að
fá inn á heimilið vandræðaungling
sem skilur skítuga sokka eftir úti
um allt hús og gengur aldrei frá
leirtauinu. Skömmu eftir að Gustav
flytur inn er brotist inn á heimilið
og Anne er ekki lengi að átta sig á
að það var í raun Gustav sem
framdi innbrotið. Hún segir Gustav
frá því að hún viti hvernig í pottinn
er búið og setur honum afarkosti:
annaðhvort segi hún Peter frá öllu,
sem myndi þýða að Gustav yrði
sendur burt, eða hún haldi öllu
leyndu í skiptum fyrir að hann lofi
að vera ljúfur og aðlagast heimilinu.
Gustav ákveður að velja seinni kost-
inn. Og hann stendur við sinn hlut,
hann fer að verða snyrtilegri og
eyðir meiri tíma með systrum sín-
um. En smám saman fer gamanið
að kárna þegar Anne fer að laðast
kynferðislega að stjúpsyni sínum.
Sagan er margslungin og fer sér
að engu óðslega, þótt hún sé alltaf
þétt og spennandi, enda er hand-
ritið gríðarlega gott og samtölin lip-
ur. Myndinni tekst að gera það sem
Nabakov gerði í Lolitu, hún nær að
blekkja áhorfandann inn á stór-
hættulega braut og kippa honum
svo harkalega niður á jörðina. Fyrst
um sinn er Anne sjarmerandi og
samskipti hennar og Gustavs eru
munúðarfull og jafnvel spennandi.
En að sjálfsögðu sjáum við svo sí-
fellt betur og betur hversu svívirði-
legt athæfi hennar er og að Anne er
í raun illmenni, fullgildur kvenkyns
Humbert Humbert.
Hin stórkostlega Trine Dyrholm
fer með hlutverk Anne og fer það
vel út hendi eins og venjulega. Síð-
ast sá ég hana í stórgóðri mynd
Thomasar Vinterbeg, Kommunen,
sem er óhætt að mæla með. Það er
alltaf mikil unun að leik hennar og
hún svíkur ekki frekar en fyrri dag-
inn. Hinn ungi Gustav Lindh sem
fer með hlutverk Gustavs er sömu-
leiðis virkilega góður.
Myndin hefst á snúningsskoti
sem er táknrænt fyrir hringiðuna
sem við erum um það bil að sogast
ofan í. Myndatakan er frábær og
áferð myndarinnar er afar falleg,
enda er hún tekin á filmu. Þessi
stórfína myndataka og glæsileg
sviðsmyndin mynda saman áhrifa-
mikinn sjónrænan heim.
Nú þegar fleiri konur gera sig
gildandi í kvikmyndagerð sjáum við
fleiri kvenpersónur sem koma á
óvart. Anne er margslungin per-
sóna og það er merkilegt að sjá
slíkan karakter, sem við hefðum ef
til vill ekki verið tilbúin að sjá áður
fyrr, konu sem gerir forkastanlega
og sjálfselska hluti. Maður er orð-
inn vanur því núorðið að sjá kven-
persónur í kvikmyndum sem hafa
eiginleika sem hafa lengi verið
einkaeign karlpersóna, eiginleika á
borð við að lemja vont fólk í klessu,
hafa hugrekki, kímnigáfu og sjálfs-
öryggi. En við höfum ekki endilega
séð mikið af kvenpersónum sem
gera ýmislegt sem hefur líka þótt
karllægt, að sýna tvískinnung,
skorta samúð og að leggja allt í söl-
urnar til að bjarga eigin skinni þótt
það eyðileggi líf annarra. Það er til
marks um fyrsta flokks sagna-
mennsku að takast að gera mynd
um aðalpersónu sem er ómögulegt
að halda með. Þó verður að við-
urkennast að sagan tapar stundum
sannfæringarkraftinum og á köflum
er frekar langt seilst, þótt flest það
sem gerist, eins hræðilegt og það
nú er, sé ekki óhugsandi.
Dronningen er virkilega mögnuð
og átakanleg mynd sem veltir upp
áríðandi spurningum.
Á hættulegri braut
Mögnuð „Dronningen er virkilega mögnuð og átakanleg mynd sem veltir upp áríðandi spurningum,“ segir í rýni.
Bíó Paradís, Háskólabíó
Dronningen bbbbn
Leikstjórn: May El-Toukhy. Handrit:
Maren Louise Käehne og May El-Toukhy.
Kvikmyndataka: Jasper Spanning.
Klipping: Rasmus Stensgaard Madsen.
Aðalhlutverk: Trine Dyrholm, Gustav
Lindh, Magnus Krepper, Stine Gylden-
kerne, Liv Esmår Dannemann, Silja
Esmår Dannemann. Danmörk, 2019.
127 mínútur.
BRYNJA
HJÁLMSDÓTTIR
KVIKMYNDIR
Kynningarmiðstöð íslenskrar
myndlistar hefur gert samkomulag
við þýsku stofnunina Künstlerhaus
Bethanien um vinnustofudvöl ís-
lenskra myndlistarlistamanna í
Berlín næstu fimm árin.
Künstlerhaus Bethanien, sem var
stofnuð árið 1974, er ein rótgrón-
asta og virtasta stofnun Þýskalands
á þessu sviði og vel þekkt al-
þjóðlega. Að jafnaði starfa um 25
listamenn víðs vegar að úr heim-
inum við miðstöðina. Dvölin veitir
listamönnum sem þar dvelja að-
gengi að öflugu alþjóðlegu tengsla-
neti; sýningarstjórum, safnafólki,
blaðamönnum og öðrum sem starfa
innan geirans. Auk þess heldur
stofnunin utan um sýningarhald,
útgáfu og ýmsa viðburði fyrir lista-
mennina sem þar dvelja. Á meðan á
vinnustofudvöl stendur heldur hver
listamaður þar einkasýningu. Aug-
lýst verður eftir umsóknum lista-
manna um dvöl þar á næstunni.
Verkefnið er fjármagnað af
mennta- og menningarmálaráðu-
neytinu og af einkaaðilum en Kynn-
ingarmiðstöð íslenskrar myndlistar
annast framkvæmdina.
Undirritun Christoph Tannert, listrænn stjórnandi Kunstlerhaus Bethan-
ien, og Auður Jörundsdóttir, verðandi forstöðumaður KÍM, takast í hendur.
Standandi eru Auður Edda Jökulsdóttir, Karitas Gunnarsdóttir, María Erla
Marelsdóttir og þýski sýningarstjórinn Valeria Schulte-Fischedick.
Samið um vinnudvöl
listamanna í Berlín
Tveimur íslenskum leiksýningum
hefur verið boðið á heimsþing
ASSITEJ, alþjóðlegra samtaka
sviðslistafólks sem skapar leik-
húslist fyrir börn og ungt fólk, í
Japan árið 2020. Um er að ræða
sýningarnar Á eigin fótum í upp-
færslu sviðslistahópsins Miðnætti
og Lífið – stórskemmtilegt drullu-
mall í uppfærslu leikhópsins 10
fingur. Alls voru valdar 25 barna-
leiksýningar til þátttöku á heims-
þinginu sem fram fer í Tókýó á
næsta ári, en sótt var um fyrir um
1.400 sýningar. Samkvæmt upplýs-
ingum frá aðstandendum er reglan
sú að aðeins ein leiksýning frá
hverju landi er valin til þess að
koma fram á heimsþingi ASSITEJ,
en í þetta skipti var gerð undan-
tekning og tvær íslenskar sýningar
valdar. Lífið – stórskemmtilegt
drullumall er leikin án orða og
fjallar um sköpunarkraft, vináttu
og hringrás lífsins. Bunraku-
brúðusýning Á eigin fótum er einn-
ig leikin án orða og fjallar um sökn-
uð, hugrekki og vináttu.
Lífið Stórskemmtilegt drullumall.
Tveimur
sýningum frá
Íslandi boðið
Morgunblaðið/Eggert
Brúða Miðnætti sýnir Á eigin fótum.
DUXIANA Reykjavik | Ármuli 10 | Reykjavik | +354 5 68 99 50 | www.duxiana.is
GÆÐI OG ÞÆGINDI
SÍÐAN 1926
DUX 8008 – UNDRAVERÐUR SVEIGJANLEIKI
Háþróuð tækni, alvöru handverk, strangar prófanir og vandlega valin efni tryggja góðan nætursvefn
og passa upp á að líkaminn fái góða hvíld þegar þú þarf mest á því að halda.