Skessuhorn - 06.02.2019, Blaðsíða 24

MIÐVIKUDAGUR 6. FEBRÚAR 201924
Vörur og þjónusta
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
H P Pípulagnir ehf.
Alhliða pípulagnaþjónusta
Hilmir 820-3722
Páll 699-4067
hppipulagnir@gmail.com
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
8
TEK AÐ MÉR GARÐAÚÐUN ALLA DAGA VIKUNNAR
GARÐAÚÐUN REYNIS SIG
SÍMI: 899-0304
Fyrir alla vigtun
Húsarafmagn
Töflusmíði
Iðnaðarrafmagn
Bátarafmagn
Bílarafmagn
RAFMAGN
vogir@vogir.is Sími 433-2202
VOGIR
Bílavogir
Kranavogir
Skeifuvogir
Pallvogir
Aflestrarhausar
Hönnun prentgripa
& alhliða prentþjónusta
Drei bréf - Boðsbréf
Ritgerðir - Skýrslur
Reikningar - Eyðublöð
Umslög - Bréfsefni
Fjölritunar- og
útgáfuþjónustan
Getum við
aðstoðað þig?
sími: 437 2360
olgeirhelgi@islandia.is
www.skessuhorn.is
Mikil umræða hefur átt sér stað um
málefni hjúkrunarheimila undan-
farin ár og færist sífellt í aukana.
Upp úr stendur viðvarandi skort-
ur á hjúkrunarrýmum og hins veg-
ar fjölþættur vandi sem af því leið-
ir, en einnig fjárhagslegur rekstrar-
vandi þeirra heimila sem starfandi
eru. Ráðandi stjórnvöld á hverjum
tíma bera við skorti á hjúkrunar-
rýmum; mjög sérkennilegt vanda-
mál því fjölgun þeirra er algjörlega
undir sömu stjórnvöldum komin.
Ekki hjálpar að stjórnvöld virðast
sjá það sem vanda einhvern tíma í
framtíðinni, að öldruðum fjölgi um-
fram aðra aldurshópa. En sú fram-
tíð er núna. Það má bezt marka á
því að þrátt fyrir þá fjölgun hjúkr-
unarrýma sem þó hefur orðið, þá
hafa biðlistarnir ekki tæmzt nema
síður sé. Það á fullkomlega við um
Brákarhlíð í Borgarnesi.
Brákarhlíð (DAB) var upphaflega
byggt sem dvalarheimili og heim-
ilisfólk alls 55 þegar flest var enda
gert ráð fyrir tvíbýli í sumum her-
bergjanna sem þó voru lítil. Fyrir
réttum 30 árum voru fyrstu hjúkr-
unarrýmin þar samþykkt, 12 alls,
sem komu í stað jafn margra dval-
arrýma. Þarna var eingöngu um að
ræða viðurkenningu á þeirri stað-
reynd að margt heimilisfólks var í
brýnni þörf fyrir hjúkrunarþjón-
ustu og nutu hennar við erfiðar að-
stæður því húsnæðið sjálft var hið
sama. Það gat ekki gengið til lengd-
ar en samt og þrátt fyrir ítrekaða
eftirgangsmuni stjórnenda dvalar-
heimilisins, liðu tuttugu ár þar til
heimild fékkst til nýframkvæmda
og þá skv. svokallaðri leiguleið. Eigi
að síður fjölgaði hjúkrunarrýmum
nokkuð á þessu tímabili á kostnað
dvalarrýma en eftir sem áður við
alls óviðunandi aðstæður. Satt bezt
að segja er þetta ekki falleg lesning
þegar horft er til baka en mestu réð
gott og hæft starfsfólk að allt lán-
aðist.
Svo kom að því fyrir tæpum
fimm árum að tekin var í notkun ný
álma búin 33 fullkomnum hjúkr-
unarrýmum og í kjölfarið fylgdu
breytingar og endurbætur á eldra
húsnæðinu. Þannig eru nú alls yfir
fimmtíu íbúðarrými í Brákarhlíð
sem öll uppfylla skilyrði hjúkrun-
arrýma. Þar af eru 17 rekin sem
dvalarrými og 35 sem hjúkrunar-
rými. Tvö rými hafa nú á annað ár
verið nýtt sem biðrými tímabund-
ið í þágu bráðabirgðalausnar svo-
nefnds fráflæðisvanda Landsspítal-
ans. Stjórnendur Brákarhlíðar hafa
ítrekað leitað eftir því við stjórn-
völd að fá þessi rými samþykkt var-
anlega og að fjölga hjúkrunarrým-
um á kostnað dvalarrýma en án ár-
angurs. Stjórnvöld mega að vísu
eiga það að hafa boðið eitt hjúkr-
unarrými á móti hverjum tveimur
dvalarrýmum. Með öðrum orðum
að loka aukalega einu dvalarrými
á móti hverju hjúkrunarrými sem
yrði samþykkt.
Svona lagað meikar ekki sens
eins og sagt er á nútíma gullaldar-
íslenzku. Að leggja það til að loka
íbúðarrýmum sem uppfylla öll skil-
yrði hjúkrunarrýma, já láta þau
standa auð, er eins og að menn hafi
ekki heyrt ákall samfélagsins eftir
úrræðum fyrir þá einstaklinga sem
eru í brýnni þörf fyrir sólarhrings
umönnun á sínum efstu dögum.
Stjórn Brákarhlíðar hefur ekki og
mun ekki ganga að slíkum tilboð-
um. En rétt er að minna á í þessu
samhengi að kostnaðarauki Sjúkra-
trygginga Íslands við að gera hvert
dvalarrými sem þegar er til staðar
að hjúkrunarrými er aðeins rúm-
lega helmingur þess sem það kost-
ar að reka nýtt rými í nýju húsnæði
og framkvæmdakostnaður enginn.
Stjórnendur Brákarhlíðar telja að
vísu nauðsynlegt að heimilið hafi
upp á nokkur dvalarrými að bjóða
en þau séu óþarflega mörg við nú-
verandi aðstæður. Þeim mætti
fækka til muna og samþykkja sem
hjúkrunarrými í staðinn. Með því
að leggja eitt dvalarrými á móti
hverju hjúkrunarrými sem sam-
þykkt væri má fjölga þeim síðar-
nefndu um 8-10 í Brákarhlíð.
Og Brákarhlíð býr yfir fleiri
möguleikum. Í nýju álmunni eru
nokkur vannýtt sameiginleg rými.
Þau eru þannig til komin að þegar
nýja álman var byggð var það sögð
afdráttarlaus stefna stjórnvalda að
heildarrými fyrir hvern heimilis-
mann á hjúkrunarheimilum skyldi
vera 75 m2., þar af u.þ.b. helmingur
einkarými. Nú hefur þetta heildar-
rýmisviðmið verið lækkað í 65 m2.
Það skapar svigrúm til fjölgunar
hjúkrunarrýma í nýju álmunni um
fjögur með nokkurra vikna fyrir-
vara. Fyrir Brákarhlíð væri það
sanngirnismál að orðið yrði við ósk
um þá breytingu sem hér er nefnd
í ljósi lækkaðs viðmiðs stjórnvalda
um heildarrými fyrir hvern heim-
ilismann. Nú miða Sjúkratrygg-
ingar húsnæðisframlagið við lægra
viðmiðið og taka því engan þátt
í kostnaði við þá 10m2 sem út af
standa fyrir hvert rými.
Hér hefur verið vakin athygli á
möguleikum til fjölgunar hjúkrun-
arrýma í Brákarhlíð um ein 10 -14
rými með skjótum hætti og ým-
ist með engum eða litlum stofn-
kostnaði. Það virðist ekki ná eyrum
þeirra sem eiga að heyra. Um það
vitnar nýlegt svar heilbrigðisráðu-
neytisins við tveggja ára gömlu er-
indi stjórnar Brákarhlíðar. Að beita
því sem rökum að ekki séu biðlist-
ar eftir hjúkrunarrýmum í fjarlæg-
um héruðum eru léttvæg rök gegn
því að verða við óskum um fjölg-
un hjúkrunarrýma í Brákarhlíð þar
sem eru viðvarandi biðlistar. Sama
má segja um það að beita fyrir sig
fjárskorti. Ef það eru heilindi að
baki fyrirheitum um fjölgun hjúkr-
unarrýma í hundruðavís þá er óhjá-
kvæmilegt að gera ráð fyrir rekstr-
arfé til þeirra.
Jón G. Guðbjörnsson.
Höf. er formaður stjórnar Brákar-
hlíðar hjúkrunar- og dvalarheimilis í
Borgarnesi.
Hjúkrunarrýmaskorturinn
og sérstakar myndir hans
Pennagrein
Snorrastofa býður til fyrirlesturs
Þórólfs Sveinssonar á Ferjubakka,
Ögn um útfararsiði, þriðjudaginn
12. febrúar næstkomandi í Bókhlöðu
Snorrastofu.
Fyrirlesturinn fellur í röð stofn-
unarinnar, Fyrirlestrar í héraði, sem
að jafnaði eru einu sinni í mánuði að
vetrinum. Þórólfur fjallar mest um
húskveðjuna, sið sem kom og fór.
Þá verður í fyrirlestrinum fjölmargt
annað sem tengist útförum fyrr og
nú en lítið sem ekkert um trúarlega
hlið útfararsiða.
Þórólfur Sveinsson er ættaður úr
Fljótum. Hann lauk BS-prófi frá þá-
verandi Framhaldsdeild Bændaskól-
ans á Hvanneyri árið 1975 og var
ráðunautur í Vestur-Húnavatnssýslu
1975 – 1978. Hefur verið bóndi á
Ferjubakka frá árinu 1978. Hann
vann að félagsmálum bænda í liðlega
tvo áratugi og hin síðari ár hefur
hann nokkuð setið að grúski, meðal
annars um útfararsiði.
Það er ánægjuefni að eiga slíkan
fyrirlestur í vændum og Snorrastofa
tekur honum fagnandi. Kvöldið hefst
kl. 20:30 og að fyrirlestri loknum er
boðið til kaffiveitinga og umræðna.
Aðgangseyrir er kr. 500.
-fréttatilkynning
Ögn um útfararsiði
í Snorastofu
Þórólfur Sveinsson.
Erindi sem nefnist „Ég hefði fylgt
þér“ verður flutt í Safnahúsi Borg-
arfjarðar fimmtudaginn 14. febrú-
ar næstkomandi. Fjallað verður um
heimilið og fjölskylduna að Svarfhóli
í Stafholtstungum á 19. öld og fram
í byrjun 20. aldar. Í þá tíð bjuggu þar
hjónin Björn Ásmundsson og Þuríð-
ur Jónsdóttir og áttu þau tólf börn.
Um Björn er sagt í borgfirskum ævi-
skrám að hann hafi verið mikill dugn-
aðar- og framkvæmdamaður sem átti
frumkvæði að mörgum framfaramál-
um í sveitinni. Um Þuríði er sagt að
hún hafi verið ljósmóðir, stórgáfuð
kona og vel hagmælt. Að sama skapi
urðu börn þeirra hjóna atorkufólk og
létu að sér kveða í borgfirsku samfé-
lagi síns tíma, þau eiga marga afkom-
endur á Borgarfjarðarsvæðinu í dag.
Fyrirlesari kvöldsins er fræðimað-
urinn Þóra Elfa Björnsson, en hún
er afkomandi þeirra hjóna. Erindið
nefnir hún „Ég hefði fylgt þér“ og
skýrist það í frásögninni.
Þóra Elfa er búsett í Kópavogi,
Hún hefur starfað sem setjari og
framhaldsskólakennari en er nú
komin á eftirlaun. Hún er komin af
Borgfirðingum í báðar ættir, faðir
hennar var Karl sonur Guðmundar
Björnssonar sýslumanns í Borgarnesi
og víðar. Móðir hennar var Halldóra
B. Björnsson skáldkona frá Drag-
hálsi þar sem hún dvaldi mörg sum-
ur í sveit hjá móðurforeldrum sínum.
Þóra Elfa hefur oft áður komið að
rannsóknum og skrifum fyrir Safna-
hús og má sem dæmi nefna umfjöllun
hennar um ömmu sína, Helgu Pét-
ursdóttur á Draghálsi, í riti sem gefið
var út árið 2015 í tilefni af kosninga-
afmælisári íslenskra kvenna.
Fyrirlestur Þóru Elfu er frásögn
af samfélaginu á tíma Þuríðar og
Björns, séð gegnum líf þeirra. Þau
voru bændur en stunduðu ýmislegt
annað í þágu heimilis og samfélags
eins og siður var á þeirra tíma. Fyr-
irlesturinn hefst kl. 19.30 og tekur
um klukkutíma í flutningi. Að hon-
um loknum verður spjallað og heitt
verður á könnunni. Ef ástæða er til
að breyta tímasetningu viðburðar-
ins vegna veðurs verður það auglýst
á www.safnahus.is.
Er fólk hvatt til að mæta og hlýða
á vandaða framsögu um þetta merka
efni. -fréttatilkynning
Fjallað um heimilið að
Svarfhóli í Stafholtstungum
Þóra Elfa Björnsson.
Ljósm. Guðrún Jónsdóttir.