Læknablaðið - ágú. 2019, Blaðsíða 13

LÆKNAblaðið 2019/105 321
R A N N S Ó K N
andi statíns og clopidógrels fyrir aðgerð, saga um sykursýki, há-
þrýsting, langvinna lungnateppu, blóðfituröskun, skerta nýrna-
starfsemi (GSH<60 ml/mín/1,73 m2) og útfallsbrot vinstri slegils.
Breytur sem snéru að fyrri sögu um hjartaáfall, gáttatif/-flökt og
kransæðavíkkun með eða án ísetningar stoðnets voru einnig tekn-
ar með í líkanið. Viðeigandi breytur voru settar hver inn í sitt líkan
fyrir lifun og MACCE-fría lifun. Spágeta upphaflegu líkananna
var síðan metin og breytur felldar út með „stepwise“ aðferð þar
til endanlegt módel fékkst. Marktækni miðaðist við p-gildi <0,05.
Hlutfall (proportionality) breyta í líkaninu var metið með skipun-
inni cox.zph í R.
Öll tilskilin leyfi lágu fyrir áður en rannsóknin hófst, meðal
annars frá Persónuvernd, Vísindasiðanefnd og framkvæmdastjóra
lækninga á Landspítala.
Niðurstöður
Skipting sjúklinganna í LÞS-flokka er sýnd í töflu I. Sjúklingar í
kjörþyngd voru 386 (22%), 811 (48%) voru í ofþyngd, 388 með offitu
(23%) og 113 með mikla offitu (7%). Sjúklingar með mikla offitu
(LÞS > 35 kg/m2) voru að meðaltali 6 árum yngri en sjúklingar í
kjörþyngd (p <0,001), en munurinn var ekki marktækur fyrir sjúk-
linga í kjör- og ofþyngd (Tafla I). Hlutfall karla var hæst í hópi
ofþyngdar, eða 85%, en í hinum hópunum var það í kringum 78%
og var munurinn aðeins marktækur milli kjörþyngdar (LÞS 18,5-
24,9 kg/m2) og ofþyngdar (LÞS 25-29,9 kg/m2) (p= 0,0029). Hlutfall
sjúklinga sem höfðu háþrýsting og blóðfituröskun jókst marktækt
með hækkandi LÞS, en munurinn var ekki marktækur milli of-
þyngdar og offitu (LÞS 30-34,9 kg/m2). Svipaða sögu var að segja
fyrir blóðfituröskun og sögu um reykingar en sykursýki jókst hins
vegar marktækt á milli allra LÞS-flokka, en 10% sjúklinga í kjör-
Tafla I. Aldursdreifing, kynjaskipting og áhættuþættir kransæðasjúkdóms hjá sjúklingum sem gengust undir kranæðahjáveituaðgerð á Íslandi 2001-2013, skipt í fjóra
hópa eftir líkamsþyngdarstuðli. Einnig er sýndur samanburður á EuroSCORE II, einkennum, ýmsum bakgrunnsþáttum og lyfjatöku fyrir aðgerð eftir líkamsþyngd-
arhópum. Gefinn er upp fjöldi (%) eða meðaltal með staðalfráviki.
Alls
(n=1698)
Kjörþyngd
(n=386)
Ofþyngd
(n=811)
Offita
(n=388)
Mikil offita
(n=113)
p-gildi
Aldur 66 ± 9,4 67 ± 10 66 ± 9 65 ± 9 61 ± 9 < 0,001
Karlkyn 1388 (82) 300 (78) 687 (85) 315 (81) 86 (76) 0,007
Áhættuþættir kransæðasjúkdóms
Háþrýstingur 1102 (65) 213 (56) 530 (66) 266 (68) 93 (82) < 0,001
Sykursýki 271 (16) 39 (11) 116 (14) 75 (19) 41 (37) < 0,001
Blóðfituröskun 961 (57) 201 (54) 460 (58) 224 (60) 76 (72) 0,007
Saga um reykingar 1220 (72) 263 (68) 568 (70) 300 (77) 89 (79) 0,006
Fjölskyldusaga 884 (52) 193 (53) 431 (55) 198 (54) 62 (61) 0,50
Aðrir bakgrunns- og áhættuþættir
EuroSCORE II 2,2 ± 3,3 2,8 ± 4,0 2,2 ± 3,5 1,8 ± 2,4 1,6 ± 1,3 < 0,001
CCS flokkur 3-4 1287 (76) 277 (72) 619 (76) 298 (77) 93 (82) 0,47
NYHA flokkur III-IV 763 (45) 172 (54) 359 (54) 174 (54) 58 (62) 0,49
Útfallsbrot vinstri slegils 55 ± 9,9 55 ± 11 55 ± 10 55 ± 9,5 55 ± 8,6 0,64
Þriggja æða sjúkdómur / vinstri
höfuðstofnsþrengsli
1531 (90) 339 (88) 739 (91) 346 (89) 107 (95) 0,10
Skert nýrnastarfsemi* 230 (14) 58 (15) 102 (13) 53 (14) 17 (15) 0,10
Langvinn lungnateppa 117 (7) 32 (8) 48 (6) 32 (8) 5 (4) 0,08
Fyrri saga um hjarta- og æðasjúkdóma
Hjartaáfall 432 (25) 110 (28) 197 (24) 102 (26) 23 (20) 0,33
Nýtilkomið gáttatif/-flökt 171 (10) 42 (11) 77 (10) 39 (10) 13 (12) 0,84
Lokusjúkdómar 47 (3) 8 (2) 21 (3) 14 (4) 4 (4) 0,56
Kransæðavíkkun, með/án stoðnets 352 (21) 66 (17) 177 (22) 81 (21) 28 (25) 0,19
Lyfjagjöf fyrir aðgerð
Beta-blokkar 1146 (67) 252 (68) 537 (71) 267 (72) 90 (83) 0,017
Blóðfitulækkandi statín 1277 (75) 272 (74) 599 (77) 311 (84) 95 (88) <0,001
Acetýlsalisylsýra (aspírín) 614 (30) 113 (30) 309 (39) 136 (35) 56 (50) <0,001
Heparin 737 (43) 167 (44) 356 (44) 160 (42) 53 (47) 0,58
Clopidógrel 59 (4) 12 (3) 30 (3,8) 11 (2,8) 6 (5,3) 0,60
*GSH<60 ml/mín/1,73 m2