Læknablaðið - ágú. 2019, Blaðsíða 46
354 LÆKNAblaðið 2019/105
Björn Árdal
Það gerðist líklega 2. janúar 1977.
Fyrir þann tíma voru að vísu barnalæknar
sem töluðu um barnaastma og meðhöndl-
uðu sem slíkan, en svo voru líka til sjúk-
dómar í börnum svo sem coryza chronica
(krónískt kvef!), bronchitis chronica og
endurtekin lungnabólga sem líklega var
astmi.
Þegar hafist var handa að meðhöndla
astma hjá börnum þýddi það að það þurfti
oft að gefa þeim sterameðferð sem mörg-
um þótti slæmt.
Haldnir voru margir fræðslufundir
bæði meðal lækna og almennings og
smám saman breyttist afstaða manna til
astma hjá börnum.
Yfirlæknir á röntgendeild var búinn að
hlýða á okkur barnalæknana ræða málin.
Einn morguninn les hann röntgenbeiðni
frá kollega: „sjö ára gamall drengur með
astma“, stöðvar lesturinn, tekur út úr sér
vindilinn, lítur til okkar kolleganna og
segir: „Heyrðu Björn, það er eins með
kollega þína og svertingjana í Afríku.“
„Hvað meinarðu?“ segi ég. Þá sagði hann:
„Jú sjáðu til, svertingjarnir í Afríku vissu
ekkert um syndina fyrr en trúboðarnir
komu“.
Hvort hér var stundað trúboð eða ekki
skal ósagt látið.
Prófessor Kjell Aas, norskur frumkvöð-
ull í astma hjá börnum, kom hingað til
lands, líklega 1982, hélt fyrirlestra og flutti
boðskap (trúboð?) svipað og ég hafði gert.
Eftir það fór að ganga mun betur. Það
má geta þess að Kjell var efnafræðingur
sem síðar gerðist læknir, barnalæknir og
sérfræðingur í astma og ofnæmi. Hann
var skíðamaður og sigldi skútu. Þeir sem
þekkja mig sjá af hverju ég var hrifinn af
Kjell!
Stjórn Öldungadeildar
Kristófer Þorleifsson formaður
Jóhannes M. Gunnarsson ritari
Guðmundur Viggósson gjaldkeri
Halldóra Ólafsdóttir
Margrét Georgsdóttir
Öldungaráð
Hörður Alfreðsson
Magnús B. Einarson
Reynir Þorsteinsson
Snorri Ingimarsson
Þórarinn E. Sveinsson
Umsjón síðu
Magnús Jóhannsson
Hvenær
barst
barnaastmi
til Íslands?
Þegar ég byrjaði að vinna á barnaspít-
alanum fór ég að koma mér upp göngu-
deild. Ég fékk úthlutað tíma á þriðjudags-
morgnum kl. 9-11. Hrafnkell Helgason
yfirlæknir á Vífilsstöðum fylgdist með
gangi mála hjá mér og bauð mér að koma
með börnin á Vífilsstaði. Ekki varð nú úr
því. Smám saman jókst fjöldinn sem leitað
var með til mín.
Einn morguninn kom ég niður á
göngudeild og var þá búið að bóka 16
börn hjá mér! Eftir það sagði ég upp 25%
af stöðu minni og fór í 75% og gat þá verið
með stofu. Ef það er ætlunin að koma allri
göngudeildarþjónustu fyrir á Landspítal-
a num, þá er ég hræddur um að margir
muni í framtíðinni lenda í svipuðu og ég.
Ég fór á þing AAAAI (American
Academy of Allergy, Asthma and Immu-
nology) til San Francisco snemma árs (feb.
2019). Í San Francisco tók ég prófið hjá
AAAAI 1979, fyrir 40 árum. Á þinginu
var fjallað mikið um nýju -mab lyfin
(monoclonal antibody) sem eru að koma í
notkun við astma. Þau eru mótefni gegn
hinum ýmsu boðefnum sem koma við
sögu í astmabólgunni í berkjunum.
Það eru að bætast við fleiri slík lyf og þess
vegna er hægt að sérsníða (skraddara-
sauma!) meðferðina eftir gerð astmans.
Astmi er jú ekki einn sjúkdómur heldur
frekar heilkenni (syndrom) með mörgum
undirgerðum.
Ég sagði konu minni þegar við fórum
frá Frisco að gaman væri að byrja feril-
inn núna – þetta er að verða „meira“
spennandi! Áfram er þó grunnmeðferðin
svipuð og verið hefur, úðasterar og
berkjuvíkkandi lyf. Vonandi verður hægt
að gera eitthvað við rhinoveirusýkingum í
framtíðinni en þær valda versnun á astma
í langflestum tilfellun bæði hjá börnum
og fullorðnum. Og svo er það RSV-veiran.
Sýking af völdum hennar gerir það að
verkum að börnin fá frekar astmaeinkenni
næstu árin á eftir.
Það verður spennandi að fylgjast með
framvindu þessara mála!
Ö L D U N G A D E I L D