Hugur og hönd - 01.06.1987, Page 32

ÆÐARDUNN - VERKUN
Við nútímafólk, sem hjúfrum
okkur undir dúnsæng, renn-
um að okkur dúnúlpu eða
skríðum ofan i dúnsvefnpoka, hug-
leiðum líklega sjaldan hvernig þessa
dúns sem umlykur okkur hefur verið
aflað og hvernig verkun hans er hátt-
að. Það eru aðeins þeir tiltölulega fáu
sem þekkja eitthvað til þessara verka,
sem vita hver fyrirhöfn liggur að baki
hverju hreinsuðu dúnkílói.
í bókinni íslenskir þjóðhættir segir
Jónas Jónasson frá Hrafnagili að ís-
lendingar hafi ekki komist upp á lag
með að hreinsa dún sjálfir „eins vel og
skyldi“ fyrr en á 19. öld. Lúðvík
Kristjánsson segir hins vegar svo frá í
ritinu íslenskir sjávarhættir:
„Hvergi er í miðaldaheimildum, svo
höfundur viti, lýsing á dúnhreinsun.
Líklega er svokölluð kaldhreinsun
upphafleg, en bökun dúns og hrælun
á dúngrindum ekki eldri en frá önd-
verðri 17. öld. Mun það sú aðferð sem
Jón Pétursson — Brokeyjar-Jón (f.
1584) — er sagður hafa fyrstur manna
tekið upp hér á landi, en gæti verið
komin frá Englandi“
Sá dúnn sem er fyrst og fremst not-
aður hér á landi er æðardúnn. Æðar-
varp er hér víða við strendur, við
32
HUGUR OG HÖND