Bændablaðið - 23.06.2016, Blaðsíða 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 23. júní 2016
Gugga í Bæ í Trékyllisvík á Ströndum að yfirgefa slóðirnar sem hún hefur alið allan sinn aldur:
Bændum fækkar í Trékyllisvík
Þann 1. júní síðastliðinn tók gildi
breyting á lögum um matvæli nr.
93/1995 sem gerði framleiðslu á
starfsleyfisskylda kapla-, geita-
og sauðamjólk til jafns við kúa-
mjólk.
Breytingin var gerð að ósk
Matvælastofnunar og stafar af vax-
andi áhuga hjá einstökum bænd-
um á að vinna sauðamjólk, meðal
annars til ísgerðar. Gildandi lög
voru þannig að framleiðsla kúa-
mjólkur var starfsleyfisskyld en
ekki framleiðsla sauðamjólkur.
Byggðist það á því að sauðfjárrækt
og hrossarækt er einungis tilkynn-
ingarskyld til Matvælastofnunar en
þarfnast ekki sérstaks starfsleyfis,
enda þau ákvæði ekki sett með
mjólkurframleiðslu í huga.
Lögunum hefur verið breytt á
þann veg að framleiðsla á kapla-
, geita- og sauðamjólk er einnig
orðin starfsleyfisskyld og fram-
leiðsla á henni þar af leiðandi
óheimil nema starfsleyfi liggi fyrir.
Það gildir jafnt um allar tegundir
mjólkur að hún er viðkvæm frá
örverufræðilegu sjónarmiði og
fellur jafnframt undir almenna
reglugerð um mjólkurvörur nr.
851/2012.
Hér er því á ferðinni samræming
reglna á sviði mjólkurframleiðslu
sem er ætlað að tryggja matvæla-
öryggi. /VH
Í tilefni 70 ára afmælis
Skógræktarfélags Hafnarfjarðar
verður efnt til ýmissa listviðburð-
ar í Höfðaskógi í júní þar sem 25
listamenn munu skapa verk í
skóginum.
Öll hafa verkin skírskotun til
skógarins á einn eða annan hátt.
Verkefnið hefur hlotið nafnið
Listalundur. Formleg opnun er
laugardaginn 25. júní kl. 17.00.
Opnunarhátíðin fer fram í og við
bækistöðvar félagsins og Þallar við
Kaldárselsveg í Hafnarfirði. Boðið
verður upp á tónlist, ljóðlist og
léttar veitingar ásamt leiðsögn um
Listalund.
Afmælisblað félagsins Þöll sem
kemur út bráðlega verður borið út
inn á öll heimili í Hafnarfirði. /VH
Listundur í
Höfðaskógi
Flest bendir til að hefðbundinn
búskapur leggist niður á Bæ í
Trékyllisvík í Strandasýslu.
Núverandi ábúendur ætla að
bregða búi og flytja í haust og
jörðin er komin á sölu.
Guðbjörg Þorsteinsdóttir hefur
búið í Trékyllisvík frá því hún
fæddist. Fyrst á Finnbogastöðum
en hefur lengst af verið bóndi á
Bæ. Pálína Hjaltadóttir, dóttir
Guðbjargar, og eiginmaður henn-
ar, Gunnar Guðjónsson, tóku við
helmingnum af búinu árið 2000.
Hjalti Guðmundsson, eiginmaður
Guðbjargar, veiktist 2004 og lést
snemma árs 2005. Guðbjörg segir
að Pálína og Gunnar hafi tekið við
öllu búinu um áramótin 2005.
Þegar mest var voru Pálína
og Gunnar með um 700 kindur á
fóðrum en þær voru um 350 síð-
astliðinn vetur.
„Ég hef búið í húsinu okkar
Hjalta síðan og hjálpað ungu hjón-
unum við búskapinn það sem ég
hef getað. Nú er svo komið að þau
ætla að bregða búi og jörðin og allt
sem henni fylgir er komið á sölu,
nema tæki og bústofn.“
Flytur í Voga á Vatnsleysuströnd
„Pálína og Gunnar flytja í haust
en aðdragandinn að flutningnum
hefur verið töluverður. Yngra féð
var selt á fæti í Reykhólasveit síð-
astliðið haust en eldra fénu verður
slátrað í haust.“
Guðbjörg, eða Gugga á Bæ eins
og hún er yfirleitt kölluð, segir að
þau sé búin að festa sér kaup á
húsi í Vogum á Vatnsleysuströnd
og að hún ætli að flytja þangað
með þeim. Gugga segir að auð-
vitað verði það viðbrigði fyrir sig
að flytja af Ströndum en að hún sé
samt róleg yfir því og kvíði ekki
mikið fyrir.
„Bróðursonur minn, Þorsteinn á
Finnbogastöðum, sem er á svipuð-
um aldri og Pálína er líka að bregða
búi þannig að það er að fækka
mikið í Víkinni. Finnbogastaðir
eru því líka komnir í sölu.“
Hefðbundinn búskapur á
undanhaldi
Gugga segist ekki sjá fyrir sér að
væntanlegir kaupendur af Bæ eða
Finnbogastöðum komi til með að
kaupa jarðirnar með búskap í huga.
„Ég sé frekar fyrir mér að fjár-
sterkir aðilar kaupi þær sem fjár-
festingu eða til að reka hér ferða-
þjónustu. Ég veit að það eru fleiri
en við á Bæ og á Finnbogastöðum
sem ætla að slátra fénu sínu í haust
en það er ekki þar með sagt að
fólkið ætli að flytja burt en það
verður örugglega lausara við og
kemur og fer úr sveitinni eftir
árstímum.
Bændum hér er því að fækka
og satt best að segja þykir mér
líklegt að hefðbundinn búskapur
í sveitinni eins og hún leggur sig
eigi eftir að detta upp fyrir. Það er
ekki þar með sagt að hér sé ekki
hægt að vera með annars konar
atvinnurekstur,“ segir Gugga.
Dýrt að eiga jörð
sem ekki er í ábúð
Gugga segir að þótt hana og fjöl-
skylduna langaði að eiga jörðina
og húsin áfram þá væri það svo
dýrt.
„Skattar og skyldur af svona
jörð eru miklar og um leið og húsið
er skráð úr ábúð hækkar rafmagnið
og hitunargjaldið töluvert.
Ég ætla mér svo sem að vera hér
af og til þar til jörðin selst en síð-
ast þegar ég vissi var ekki komið
tilboð í hana,“ segir Guðbjörg
Þorsteinsdóttir, núverandi íbúi á
Bæ í Trékyllisvík. /VH
Matvælastofnun:
Kapla-, geita- og
sauðamjólk
Fréttir
Þrjú tilboð bárust um innflutning
á blómstrandi pottaplöntum, sam-
tals 3.250 stykki, á meðalverðinu
113 krónur fyrir stykkið.
Hæsta boð var 135 krónur en
lægsta boð var 95 krónur fyrir stykk-
ið. Tilboðum var tekið frá tveimur
fyrirtækjum um innflutning á 1.650
stykkjum á meðalverðinu 121 krónur
fyrir stykkið.
Þrjú tilboð bárust um innflutning
á blómstrandi pottaplöntum, sam-
tals 3.960 stykki á meðalverðinu
116 krónur fyrir stykkið Hæsta boð
var 135 krónur en lægsta boð var
95 krónur fyrir stykkið. Tilboðum
var tekið frá þremur fyrirtækjum
um innflutning á 2.160 stykkjum.
á meðalverðinu 125 krónur stykkið.
Tvö tilboð bárust um innflutn-
ing á tryggðablómum, samtals 6.900
stykki, á meðalverðinu 12 krónur
stykkið. Hæsta boð var 50 krón-
ur en lægsta boð var 1 króna fyrir
stykkið. Tilboði var tekið frá tveimur
fyrirtækjum um innflutning á 6.500
stykkjum á meðalverðinu 13 krónur
stykkið.
Þrjár umsóknir bárust um inn-
flutning á afskornum blómum, sam-
tals 115.000 stykki, og náðu þær
ekki tilteknum stykkjafjölda. /VH
Tollkvóti fyrir blóm
Guðbjörg Þorsteinsdóttir, sem búið hefur á Bæ í Trékyllisvík mest alla sína
kvíði því samt ekki mikið.
Bær í Trékyllisvík. Myndir / VH
Pálína og Gunnar á Bæ:
Hætta búskap og breyta til
Bændum í Trékyllisvík fer fækk-
andi og á það bæði við eldri
bændur og þá sem yngri eru.
Pálína Hjaltadóttir og eigin-
maður hennar, Gunnar Dalkvist
Guðjónsson, tóku við helmingn-
um af búi foreldra hennar árið
2000 en hætta búskap í haust.
Þegar mest var voru þau með um
700 kindur á fóðrum en fækkuðu
fénu í 350 síðastliðið haust. Þau
voru einnig með kýr fyrir heimilið
um tíma en hættu með þær 2005
vegna þess hversu erfitt var að fá
dýralæknaþjónustu. „Ef kýr veikj-
ast þá veikjast þær oft illa og erfitt
að fá hingað dýralækni, sérstaklega
yfir vetrarmánuðina.“
Pálína og Gunnar eiga tvö börn,
Anítu Mjöll og Magneu Fönn, sem
eru átta og níu ára gamlar.
Langar að breyta til
Gunnar og Pálína segja að þegar
þau voru með flestar kindur hafi
þær talist margar á stærðargráðu
Árneshrepps en ekki á landsvísu.
„Búskapurinn hefur gengið mjög
vel en okkur langar til að gera eitt-
hvað annað og fá tilbreytingu í lífið
og þess vegna ætlum við að hætta
búskap í haust og flytja í Voga á
Vatnsleysuströnd. Við vitum reynd-
ar hvorugt hvað við förum að gera
og það kemur bara í ljós seinna.
Við erum búin að selja tækin og
megnið af bústofninum á fæti en
einhverjum kindum verður slátrað í
haust og jörðin og húsin eru komin
á sölu.“
Búskapur borgar sig
Pálína og Gunnar eru sammála
um að það sé fjárhagslega dýrt að
hefja búskap en að það hafi verið
auðveldara fyrir þau en marga aðra
þar sem þau hafi tekið við búinu í
rekstri. „Það er svo sem líka dýrt
að kaupa sér húsnæði í Reykjavík
og ef vel er gert borgar rekstur bús-
ins sig léttilega og vel hægt að lifa
góðu lífi á búskap,“ segir Gunnar.
Bær hefur verið í sölu í nokkra
mánuði en ekki hefur enn borist
tilboð í jörðina. Ungu hjónin á Bæ
segjast ekki eiga von á því að þeir
sem koma til með að hafa áhuga á
jörðinni geri það með sauðfjárbú-
skap í huga. „Í dag eru tvær jarðir
á Ströndum til sölu til búskapar,
Stóra Fjarðarhorn og Bræðrabrekka
í Kollafirði, og mér skilst að það
hafi ekki borist neinar fyrirspurnir
um þær. Við reiknum því með að ef
jörðin selst verði það til aðila sem
tengjast ferðamennsku.“ /VH
Bær.
Pálína Hjaltadóttir og Gunnar Dalkvist Guðjónsson, núverandi ábúendur á
Bæ í Trékyllisvík. Mynd / VH