Bændablaðið - 23.06.2016, Blaðsíða 36

36 Bændablaðið | Fimmtudagur 23. júní 2016
Ólafur Sturla Njálsson í Nátthaga:
Takmarkalaus þrjóska
og næg kunnátta
− hefur skilað honum dýrðlegri vin í Ölfusinu
Á næsta ári, hinn 17. ágúst, eru
30 ár síðan Ólafur Sturla Njálsson
skrifaði undir kaupsamning
á fyrsta landshlutanum undir
Garðplöntustöðina Nátthaga við
Hvammsveg í Ölfusinu. Landið var
5,6 hektarar fyrir neðan þjóðveg-
inn og þar stendur nú sjálf stöðin
og mesta skógræktin er þar einnig.
Síðan bættust við tíu hektarar fyrir
ofan þjóðveginn þar sem Ólafur
ætlar að reisa sér einbýlishús.
Það er óhætt að segja að land
Ólafs sé ósvikið ævintýraland nátt-
úru- og gróðurunnenda. Ólafur segir
að hann hafi unnið markvisst í því að
koma því í þetta stand og hann hafi
til að mynda keypt viðbótarland árið
2010, um 7,4 hektara af túni fyrir
neðan svæðið sem hann hafði ræktað
upp. Tilgangurinn var að losna við
frekari íbúabyggð í nágrenninu.
„Það hefðu getað risið þarna tíu
einbýlishús og mér leist ekkert vel
á þann möguleika, það eru nefnilega
ákveðin lífsgæði að búa svona eins
og ég geri; með fjallið á bak við mig
og láglendið fyrir neðan – og mátu-
lega langt frá þjóðvegi 1 til að hafa
ekki umferðarhávaðann í eyrunum
allan daginn.“
Takmarkalaus þrjóska
og næg kunnátta
„Ég sem sagt skapaði mér þessa ver-
öld til þess að geta verið sjálfs míns
herra og aðlaga starfsemi og fleira
að mínum haus. Árin 1985 til 1994
kenndi ég í Garðyrkjuskóla ríkisins,
sem svo hét, en eftir það hef ég unnið
óskiptur hér í landinu mínu.
Þegar ég kom hingað var landið
nauðbitinn mói, melar, urð og grjót og
hefði sennilega breyst í malarnámu,
því nóg er af jökulurðinni hérna
undir og kannski heldur lítil mold
fyrir garðplöntustöð. Höfuðbýlin frá
víkingaöld, Hvammur og Gljúfur, eru
hér hvort sínum megin við mig og
aldrei var byggt í Nátthaga í 1100 ár.
Hef grun um að það sé vegna stað-
hátta, en hérna niður leggur ansi
mikla vindstrengi og vindköstin
svakaleg af fjöllunum þegar eitthvað
er að veðri, og hér er ég nú samt með
trjáræktarstöð. Það þarf að vera tak-
markalaus þrjóska og næg kunnátta
til að standa í þessu á svona stað, en
verðlaunin eru ríkuleg. Hér er komin
dýrðleg vin.
Mínar áherslur eru á trjárækt-
arsviðinu algjörlega. Ég framleiði
hvorki né sel sumarblóm, fjölær
blóm, eða kálplöntur – heldur ein-
beiti mér að trjáræktinni og stend
sennilega í alltof miklum prófunum
á eigin kostnað. Ég bara kemst ekki
yfir meira, einhleypur karlinn, bara
með þrjá til fimm sumarstarfsmenn.“
Þróunarstarf í ávaxtatrjáaæktun
„Undanfarin ár hef ég eytt mikl-
um tíma og fjármunum í að byggja
upp framleiðslu á ávaxtatrjám fyrir
íslenskar aðstæður og prófa öll
yrkin jafnframt, en slíkt krefst þess
að maður eigi nóg af skjólgóðum
stöðum fyrir þau. Meðalhitinn á
Íslandi er of lágur í veðurstöðvun-
um fyrir þau, en með því að velja
skjólgóða staði – og helst svo hlýja
að maður vilji liggja þar í sólbaði
– má ná nokkrum árangri. Epla-,
peru-, plómu- og kirsuberjaræktun er
svo ung á Íslandi – svo ung að allir
eru í raun að taka þátt í ansi stórri
tilraun. Yrkin skipta þúsundum og
sennilega eru komin hátt í 200 epla-
yrki í landinu nú þegar, en af þeim
hef ég alla vega náð að setja í jörð
99 eplayrki, en alls eru komin rúm-
lega 160 ávaxtatré á fjórum svæðum
í Nátthaga. Sumt gengur vel, annað
þokkalega og annað á bágt.
Út úr þessu koma upplýsingar og
ég skrái vor, sumar og haust fyrir
hvert yrki, allt sem telur við mat á
hæfni yrkjanna við íslenskar aðstæð-
ur. Ég hef einu sinni reynt að fá styrk
frá atvinnuvega- og nýsköpunarráðu-
neytinu, því allt þetta starf mitt nýt-
ist öðrum jafnframt því að ég kann
ekki að þegja! Nú eru komin, eftir
samantekt í fyrra, um 3,5 milljónir
í kostnað vegna þessarar tilraunar
einnar, en ráðuneytið gat ekki styrkt
þessa nýsköpun í fyrra. Það er orðið
nokkuð ljóst að ávaxtatré eru komin
til að vera á Íslandi á bestu og hlýj-
ustu stöðunum, en það er líka farinn
að koma í ljós töluverður munur á
getu mismunandi yrkja til að standa
sig við okkar aðstæður og þá miða
ég við þær sunnlensku. Allar þessar
upplýsingar geymi ég og nota ein-
göngu við mína framleiðslu og sölu,
Ólafur á gróskumiklu sölusvæðinu. Á næsta ári eru þrjátíu ár liðin síðan
hann hóf að rækta upp landið í Nátthaga.
„Alparósin Baden-Baden er enn þá besta rauða alparósin. Hef ekki fundið aðra rauða svona blómviljuga og örugga. Lágvaxin og útbreidd í vaxtarlagi og
gott að nota sem eins konar „sokka“ fyrir framan hærri og leggjaberari alparósir á bakvið. Sést í bleiku skógarlyngrósina þarna líka.“ Myndir / smh
Viðskiptavini leiðbeint um gróðursetningadýpt á víðiplöntu. Fjölpottarækt-
aður víðir og aspir verða að fara 10 cm dýpra en þau standa í fjölpottunum,
til að þau myndi nýjar rætur fyrir ofan rótarhnausinn. Með því móti verða
plönturnar stöðugri sem stór tré í framtíðinni.
„Þessi ávaxtatré ágræddi ég í mars. Rótin gefur kraftinn og er undirlagið
fyrir eðalyrkið sem gefur ávextina.
Ólafur við perutrésyrkið Vasa frá
Finnlandi. Það hefur blómstrað í tví-
gang áður. Engar perur hafa myndast
ennþá þó að yrkið sé sagt sjálfsfrjótt.
sumur undanfarin ár.