Bændablaðið - 05.12.2019, Qupperneq 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 5. desember 20192
Stjórn Bændasamtaka Íslands
vill ekki að Framleiðnisjóður
verði lagður niður og látinn
renna inn í nýjan Matvælasjóð
eins og Kristján Þór Júlíusson
áformar að gera. Afstaða stjórn-
ar Bændasamtakanna er skýr
og þvert á áform ráðherrans en
ráðherra hefur sagt að hann telji
undarlegt ef menn ætli að láta
endurskoðun rammasamnings
standa í vegi fyrir þessu.
Sigurður Eyþórsson, fram-
kvæmdastjóri Bændasamtakanna,
segir að Framleiðnisjóður sé hluti
af rammasamningi landbúnaðarins
sem gildir til 2026 og getur ráðherra
ekki lagt sjóðinn niður eða látið hann
renna inn í nýjan Matvælasjóð nema
semja um það við endurskoðun
rammasamningsins.
Ráðherra segir sjóðinn innlenda
matvælaframleiðslu
Í skriflegu svari við fyrirspurn
Bændablaðsins um viðbrögð sín við
afstöðu stjórnar Bændasamtakanna
segir Kristján Þór Júlíusson land-
búnaðarráðherra:
„Með stofnun Matvælasjóðs er
verið að framfylgja aðgerð í þings-
ályktun um að efla matvælaöryggi,
tryggja vernd búfjárstofna og bæta
samkeppnisstöðu innlendrar mat-
vælaframleiðslu. Alþingi samþykkti
ályktunina í júní síðastliðinn með
54 atkvæðum. Markmið þess að
sameina þessa tvo sjóði í einn er
að efla nýsköpun og þróun í inn-
lendri matvælaframleiðslu og styrkja
þannig Ísland sem matvælaland. Til
að ná því markmiði verður aukið
fjármagn sett í sameinaðan sjóð en
jafnframt mun það fjármagn sem
fyrir er nýtast betur enda nokkur
samlegðaráhrif í því að reka einn
sjóð í stað tveggja. Gert er ráð fyrir
að nýr Matvælasjóður taki til starfa
1. janúar 2021. Þegar er hafinn
undirbúningur að stefnumótun
fyrir hinn nýja sjóð í samráði við
Bændasamtök Íslands og Samtök
fyrirtækja í sjávarútvegi.“
Framlög til Framleiðnisjóðs
landbúnaðarins
samningsbundinn
„Afstaða stjórnar Bændasamtakanna
er sú að framlög til Framleiðnisjóðs
landbúnaðarins séu bundin í ramma-
samningi um almenn starfsskilyrði
landbúnaðarins og að markaðar eru
frekari áherslur fyrir starf sjóðs-
ins á hverju samningstímabili.
Fjárframlög og áherslur sjóðsins
eru því hluti af samningi bænda við
hið opinbera.
Framleiðnisjóðurinn styður við
ýmis verkefni sem ekki snerta mat-
vælaframleiðslu með beinum hætti
en eru þýðingarmikil fyrir landbún-
aðinn og dreifbýlið og má þar meðal
annars nefna rannsóknar- og þró-
unarverkefni, nýsköpun og eflingu
atvinnu á bújörðum, fræðslutengd
verkefni, og starfsmenntasjóð BÍ og
vörslu fjármuna vegna þróunarverk-
efna í sauðfjárrækt, nautgriparækt
og garðyrkju og vörslu fjármuna
Markaðssjóðs sauðfjárafurða.
Starfsemi sjóðsins fer fram á
landsbyggðinni og innan sjóðsins
er fólk sem hefur mikla reynslu
og þekkingu af landbúnaði og er
búsett í dreifbýli. Sjóðurinn er því
mjög mikilvægur fyrir landbúnað-
inn, bæði hvað varðar þróunar- og
rannsóknarstarf, búsetustuðning
og uppbyggingu atvinnutækifæra í
sveitum landsins.
Við erum að sjálfsögðu til í að
ræða við ráðherra og þá meðal
annars um málaflokka sem tilheyra
Framleiðnisjóði en falla ekki undir
verksvið Matvælasjóðs og finna
þeim nýjan farveg,“ segir Sigurður.
Um tvo kosti að ræða
Á fundi stjórnar Bændasamtaka
Íslands greindi Guðrún Tryggva-
dóttir, formaður samtakanna,
stjórn inni frá viðræðum sínum
við landbúnaðarráðherra um stöðu
Fram leiðnisjóðs landbúnaðarins og
fyrirætlana ráðherra um að sameina
hann inn í nýjan Matvælasjóð án
þess að endurskoðun á rammasamn-
ingi hafi farið fram.
Fram kom á fundinum að ráðherra
sér tvo kosti í stöðunni. Annars vegar
að Framleiðnisjóði verði haldið
óbreyttum og hann verði ekki hluti
af nýjum Matvælasjóði. Ráðherra
mun þó áfram beita sér fyrir stofnun
hins nýja sjóðs en BÍ mun þá ekki
eiga hlut að því að móta stefnu og
starfshætti hans. Hins vegar að áfram
verði haldið með fyrri hugmyndir
um að FL sameinist Matvælasjóði
en BÍ muni þá eiga fulla aðild að
því að móta stefnu og starfshætti
nýja sjóðsins.
Stjórn samþykkti samhljóða
að heppilegra væri að velja fyrri
kostinn og halda Framleiðnisjóði
óbreyttum. /VH
FRÉTTIR
Kristján Þór Júlíusson sjávarút-
vegs- og landbúnaðarráðherra
telur að ekki sé svigrúm innan lög-
gjafarinnar og alþjóðlegra skuld-
bindinga Íslands til að heimila
rekstur á svokölluðum örslátur-
húsum heima á bæjum.
Það kom fram í svari hans við
fyrirspurn Bjarna Jónssonar, vara-
þingmanns Vinstri grænna.
Bjarni spurði hvort ráðherra
hefði í hyggju að breyta reglum um
örslátur hús og auka frelsi sauðfjár-
bænda til að slátra eigin lömbum og
selja afurðir þeirra beint til neytenda
– hvort lagalegt svigrúm væri til þess.
Ráðherra segir í svarinu að niðurstaða
skoðunar á undanförnum mánuðum,
í samráði við Matvælastofnun og
Bændasamtök Íslands, leiði í ljós að
tillaga um slík sláturhús – þar sem
bændum sé heimilt að slátra, vinna
og selja afurðir sínar heima á bæ –
rúmist ekki innan löggjafarinnar og
alþjóðlegra skuldbindinga Íslands.
Sérstaklega er tiltekin sú ástæða
að í sértækum evrópskum reglum (nr.
854/2004) um skipulag opinbers eft-
irlits með afurðum úr dýraríkinu, er
kveðið á um skoðun opinbers dýra-
læknis fyrir og eftir slátrun.
Í svarinu kemur fram að samráð
hafi verið haft við nágrannaþjóð-
ir, svo sem Noreg, Þýskaland og
Finnland.
Engin bein aðkoma dýralækna
í örslátrunartillögum
Í tillögum Matís að reglum um
örslátrun, sem kynntar voru í sjáv-
arútvegs- og landbúnaðarráðu-
neytinu í september á síðasta ári,
er ekki gert ráð fyrir beinni að-
komu dýralækna; hvorki fyrir né
eftir slátrun – eða á meðan slátrun
stendur. Tilkynna beri hins vegar
um slátrun til eftir litsdýralæknis
með 48 klukkustunda fyrirvara.
Dýralæknum er hins vegar heim-
ilt að skoða dýrin, samkvæmt til-
lögunum.
Fyrir slátrun myndu bændur taka
myndir af lifandi dýrunum og eftir
slátrun af heilum skrokkum og inn-
yflum hvers dýrs – og senda þær
dýralækni innan tiltekins frests væri
þess óskað.
Í tillögunum er lögð áhersla á
hreinlæti og þjálfun starfsmanna/
bænda eins og í öðrum sláturhúsum.
Sóknarfæri til verðmætasköpunar
fyrir lítil sláturhús
Ráðherra segir í svarinu að í reglu-
gerð um lítil matvælafyrirtæki og
hefðbundin matvæli séu sérstök
ákvæði varðandi lítil sláturhús.
Lítil reynsla sé komin á framkvæmd
hennar en fram kemur að talið sé að
þar geti falist ákveðin sóknarfæri til
aukinnar verðmætasköpunar. Ekki
er tekið fram í hvaða ákvæðum þau
sóknarfæri kunni að felast.
Það virðist hins vegar ekki vera
grundvallarmunur á reglugerðum
fyrir lítil og stór sláturhús, sér-
staklega í því sem snýr að bænd-
um. Aðalmunurinn á hefðbundnu
sláturhúsi, hvað heilbrigðiseftirlit
dýralæknis snertir, er sá að varð-
andi lítil sláturhús er ekki gerð
krafa um stöðuga viðveru sam-
þykkts dýralæknis á meðan slátr-
un stendur yfir – að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum.
Í svarinu til Bjarna segir loks að
í ráðuneytinu verði áfram unnið að
því að leita leiða til að auka verð-
mætasköpun bænda í samstarfi við
Matvælastofnun og Bændasamtök
Íslands og fylgst með þróun mála
í nágrannaríkjunum sem miða að
því að auðvelda starfsemi lítilla eða
færanlegra sláturhúsa. /smh
TORT
INNHEIMTA SLYSABÓTA
Átt þú rétt á
slysabótum?
Við hjálpum þér
HAFÐU SAMBAND 511 5008
Tillagan um örsláturhús rúmast
ekki innan lagalegs svigrúms
– það er niðurstaða skoðunar samráðshóps ráðuneytisins á undanförnum mánuðum
Eva Margrét Jónudóttir við mælingar í tilraunaverkefni Matís á bænum
Birkihlíð í Skagafirði, þar sem slátrað var samkvæmt örslátrunartillögunum.
Myndir / Matís
Bændasamtök Íslands:
Vilja ekki að Framleiðnisjóður verði lagður
niður þrátt fyrir áform ráðherra
Sigurður Eyþórsson. Kristján Þór Júlíusson. Guðrún Tryggvadóttir.