Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1989, Blaðsíða 17

HVAÐ ER FLOGAVEIKI?
HVERNIG Á AÐ BREGÐAST VIÐ?
Hér skal leitast við að svara því að
einhverju leyti. Orðið flogaveiki er
villandi, þar sem ekki er um sjúkdóm
að ræða, heldur ákveðið ástand eða
einkenni sem varir skamma stund, en
getur haft margvíslegar orsakir.
Flog brýst fram þegar eðlileg raf-
boð heilans truflast skyndilega af há-
spenntum rafbylgjum sem kvikna ým-
ist í heilanum öllum (samkveikt flog)
eða í hluta hans (sérkveikt flog).
Flogaveiki er tiltölulega algeng, t.d.
hefur einn af hverjum 100 einstakl-
ingum flogaveiki af einhverri gerð.
Hvernig lýsa flog sér?
Floga geta lýst sér á marga mis-
munandi vegu en sami einstakling-
urinn fær þó venjulega aðeins eina
tegund floga.
Krampaflog
(„grand mal“ eða „stór“ flogaköst)
Við krampaflog verður viðkom-
andi skyndilega stífur, missir með-
vitund, fellur til jarðar, blánar og
taktfastir kippir eða krampar fara um
líkamann.
Ráðvilluflog
(Complex partial flog. Temporal lobe flog
Psychomotor flog)
Einkennilegt ósjálfrátt atferli ein-
kennir þessa gerð floga, svo sem að
smjatta, eigra um, fitla við föt sín, umla
og tala samhengislaust. Oft fylgir tóm-
legt starandi augnaráð og sambands-
leysi við umhverfið.
Störuflog
(Absence „Petit mal" köst, lítil flogaköst)
Þessi flog eru algengust hjá böm-
um á skólaaldri og standa örstutt (oft-
ast 5-30 sek.). Bamið verður skyndi-
lega fjarrænt (dettur út”) og starir fram
fyrir sig, án þess að falla til jarðar.
Hverjar eru þá orsakirnar?
í mörgum tilfellum eru þær
óþekktar, þó er vitað að m.a. höfuð-
meiðsli, fæðingaráverkar og ýmsir
heilasjúkdómar geta leitt til flogaveiki.
Flogaveiki kemur fyrir hjá fólki á öll-
um aldri án tillits til greindarfars, kyn-
ferðis eða atvinnu. í vissum tilfellum
ertalið að tilhneiging til flogaveiki geti
erfst.
Meðferð gegn flogaveiki er oftast í
formi lyfja, en annarri meðferð er beitt
í einhverjum mæli. Til eru ýmis áhrifa-
rík flogaveikislyf, en velja verður lyf
og lyfjaskammta með tilliti til þarfa
hvers og eins.
Talið er að lyfjagjöf komi í veg
fyrir flogaköst hjá u.þ.b. helmingi
flogaveikra og dragi verulega úr flog-
um hjá 30% til viðbótar.
Aukaverkanir lyfja hafa lítið verið
ræddar, en þó er vitað um ýmsar auka-
verkanir eins og t.d. ofvöxtur í tann-
holdi, sjóntruflanir, minnisleysi og út-
haldsleysi.
Hér hefur ekki verið farið inn á fé-
lagslega stöðu flogaveikra, en oft ber á
erfiðleikum í námi, erfiðleikum með
vinnu við hæfi, einangrun frá sam-
félaginu.
Með auknu upplýsingastreymi
vonumst við til að geta tekið höndum
saman í baráttunni gegn fordómum,
bæði eigin og annarra.
Fyrir ykkur sem viljið vita meira
og jafnvel ganga til liðs við okkur í
baráttunni gegn fordómum, bend-
uiþ við á að við höfum opna skrif-
stpfu á mánudögum kl. 16.30-18.30.
Heimilisfgang samtakanna er Ar-
múla 5, 4. hæð. Pósthólf 5182, 125
Reykjavík. Sími 82833.
Hvernig á að bregðast við
krampaflogi?
Skyndihjálp
Haltu ró þinni. Þá gerirðu mest
gagn.
Snúðu viðkomandi á grúfu (með
höfuðið til hliðar og hökuna fram).
Það hindrar að tungan loki I
öndunarvegi. Séu krampamir mjög
öflugir, skaltu bíða þar til dregur úr
þeim. Oftast gerist það á innan við 5
mínútum.
Ekki flytja viðkomandi meðan
krampinn varir nema það sé bráðnauð-
synlegt öryggis hans vegna.
Ekki halda honum föstum eða
reyna að hindra eða stöðva krampann.
Það tekst ekki.
Veittu honum stuðning og að-
hlynningu þegar krampanum er lokið
og skýrðu honum frá því hvað gerðist.
Leyfðu honum að hvíla sig eða sofa
eftir krampann svo hann nái að jafna
sig.
Gakktu úr skugga um að hann sé
orðinn sjálfbjarga áður en þú skilur við
hann.
Leitaðu læknishjálpar strax,
vari krampaflogið lengur en 10 mín-
útur, endurtaki það sig, eða ef þú
telur viðkomandi af öðrum ástæð-
um þurfa læknishjálpar við.
Hvernig á að bregðast við
ráðvillu- og störuflogi?
Skyndihjálp
Fylgstu á rólegan hátt með
viðkomandi og hindraðu að hann fari
sér að voða. Reyndu ekki að halda
honum föstum eða stöðva atferli hans.
Slíkt getur valdið reiði viðbrögðum þar
sem hann er ekki með sjálfum sér.
Veittu baminu stuðning og skilning en
að öðru leyti er skyndihjálpar ekki þörf
við þessa gerð floga. (Unnið upp úr
gögnum LAUF-samtakanna.)
Á fræðslufundi LAUF haustið 1988. Ásgeir B. Ellertsson útskýrir
starfsemi heilans.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
17