Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1989, Blaðsíða 28

Stefán Ingólfsson skrifar
Við val íþróttamanns ársins
ríkja fordómar og þröngsýni.
Iþróttafréttaritarar velja karlmenn
úr „viðurkenndri“ íþróttagrein til
að bera þennan titil. Konur, ungl-
ingar, fatlað fólk og karlmenn sem
ekki leggja stund á frjálsar íþróttir,
knattspyrnu, handknattleik, sund
eða kraftlyftingar eru útilokuð frá
titlinum. Verðlaunahafar á ól-
ympíuleikum og heimsmethafar
koma ekki til greina ef þeir leggja
stund á „óæðri“ íþróttir.
„Merkilegustu íþróttirnar“
I fjölmiðlum er fjallað um ótrúlega
fáar íþróttir. Afrekum unnum í þeim
eru gerð góð skil en tæplega minnst á
árangur í öðrum. Þær teljast „merki-
legri“ eða „æðri“ en hinar. Mat íþrótta-
fréttaritara kom berlega í Ijós við kjör
íþróttamanns ársins 1984. Það ár náði
okkarfremsti júdómaður, Bjarni Frið-
riksson, að vinna til bronsverðlauna á
ólympíuleikunum í Los Angeles. Það
var besti árangur sem íslenskur íþrótta-
maður hafði náð í aldarfjórðung. Eftir
að hafa fylgst með ólympíuleikunum í
september síðastliðnum blandast víst
fáum hugur um að verðlaun á ól-
ympíuleikunum taka öðru fram í
íþróttum. Að mati íþróttafrétta-
ritaranna 1984 var júdó hins vegar ekki
nógu merkileg íþrótt. I kjöri íþrótta-
manns ársins dugðu ólympíuverðlaun
Bjarna honum ekki til að hljóta titilinn.
Hann lenti í öðru sæti á eftir knatt-
spyrnumanninum Asgeiri Sigur-
vinssyni. Asgeir átti gott ár í þýsku
knattspyrnunni 1984 var þó ekki að
mati þarlendra fréttaritara besti
leikmaðurinn. I kjöri knattspyrnu-
mannsEvrópu 1984 var Asgeirheldur
ekki á meðal 10 bestu. Framganga
Bjarna í júdóíþróttinni tók fram ár-
angri Asgeirs í knattspyrnunni. Að
verða þriðji á ólympíuleikum er betra
en að ná hvorki 10. sæti í Evrópu né
vera bestur í sinni deild. Með því að
kjósa Bjarna í annað sæti fólst
yfirlýsing urn að knattspyman væri
ólfkt merkilegri íþrótt en júdó.
Valdar greinar
Frá upphafi hafa karlar sem keppa
í örfáum íþróttagreinum verið kosnir
íþróttamenn ársins. Frjálsar íþróttir,
knattspyrna, handknattleikur, sund og
kraftlyftingar eru taldar framar öðrum
greinum. Ur hópi iðkenda þeirra velja
íþróttafréttaritarar íþróttamann ársins.
94% verðlaunahafa eru karlar sem
keppa í þessum greinum.
Miðað við reynslu undanfarinna
áratuga virðast íþróttafréttaritarar
flokka íþróttir eftir „mikilvægi“ í fjóra
flokka. I fyrsta flokki eru knattspyrna,
handknattleikur, frjálsar íþróttir, kraft-
lyftingar og sund. I öðrum flokki eru
körfuknattleikur, íþróttir unglinga og
kvennaíþróttir. í þriðja flokki blak,
badminton, skíðaíþróttir, tennis,
ólympískar lyftingar, júdó, fimleikar,
siglingar, borðtennis, golf, karate og
fleiri greinar. Loks falla í fjórða flokk
íþróttir eins og íslensk glíma, hesta-
íþróttir og íþróttir fatlaðra. Við kjör
iþróttamanns ársins eru valdir kepp-
endur úr fyrsta flokki. íþróttamenn úr
öðrum flokki koma einnig til greina
við valið ef þeirhafa staðið sig afburða
vel, til dæmis unnið sigur á merkum
mótum eða verðlaun á ólympíuleikum.
Iþróttamenn í þriðja flokki þurfa að
vinna til gullverðlauna á ólympíu-
leikum eða heimsmeistaratitil til að
koma til greina sem i'þróttamenn árs-
ins. Um það ber kjörið 1984 vitni. Af
nýafstöðnu kjöri má álykta að kepp-
endur í íþrótt í fjórða flokki geta alls
ekki náð kjöri. íþróttirnar eru ekki
nógu „mikilvægar“ að mati íþrótta-
fréttaritara til að réttlæta að íþrótta-
menn sem þær stunda hljóti kosningu.
Þá gildir einu hversu glæsileg afrek
þeir hafa unnið.
Karlaíþróttir eingöngu
Ahugi íþróttafréttaritara takmark-
ast ekki aðeins við örfáar íþrótta-
greinar. Hann er einnig bundinn við
annað kynið. Frá upphafi hefur íþrótta-
maður ársins verið kjörinn 33 sinnum.
I öll þessi skipti nema eitt hefur karl-
maður verið kjörinn. Ein kona náði
kjöri fyrir hálfum öðrum áratug. 97%
af íþróttamönnum ársins eru karlar. Þó
að meira fari fyrir körlum en konum í
íþróttum er með eindæmum að ekki
hafi fleiri konur hlotið titilinn.
Astæðan er varla að konur hafi náð jafn
slökum árangri og kjörið ber vitni.
Iþróttafréttaritarar sem flestallir eru
karlmenn hafa hins vegar frá fyrstu tíð
valið kvennaíþróttir óæðri karla-
íþróttum.
Hver náði lengst á árinu?
Arangur íþróttamanna í hinum
„viðurkenndu" greinum var slakur að
flestra mati á nýliðnu ári. Flestir
landsmenn felldu dóm sinn fyrir
framan sjónvarpsskjáinn í beinni
útsendingu frá ólympíuleikunum.
Frammistaða íslensku keppendanna í
þeirri raun var ekki það góð að ástæða
væri til að verðlauna þá fyrir afrekin.
Bestu afrekin á árinu unnu skákmenn
og fatlaðir íþróttamenn. Skákmenn eru
ekki í Iþróttasambandi Islands, ISI, og
ekki venja að taka þá með í kjöri
28