Íþróttablaðið - 01.08.1977, Blaðsíða 57

Komum heim
með brons ...
nauðsyn þess, að fá lamað fólk til að
vera virkara en áður, bæði til þess að
forðast einangrun en einnig til að fá út-
rás fyrir meðfædda hreyfingarþörf.
Tálmanir hlutu að verða áfram til, enda
þótt þeim færi vonandi hægt og hægt
fækkandi. Tækist að byggja upp staðl-
aðar íþróttir, væri a.m.k. um eitthvað að
ræða, sem hreyfiskertir gætu gengið að
sem vísu. Síðan þegar ákveðinn staðall
var formaður. mátti koma á keppni. Að
sjálfsögðu var forsenda keppni sú, að
leikmenn væru eins jafnir að vígi og
unnt væri, og varð því til nauðsyn á ná-
kvæmu mati á hreyfigetu. Nokkrir
flokkar urðu þannig til miðað við
hreyfigetu. flokkar sem búnir voru til af
læknum og síðan notaðir sem grund-
völlur til að raða keppendum sem jafn-
ast.
Leikar fyrir fatlaða í Stoke-Mande-
ville, verða þannig til í Bretlandi fyrir 25
árum. Frumkvöðull leikanna var Sir
Ludwig Guttmann. Vegna elju sinnar
og framsýni tókst honum hægt og hægt
að skapa leikunum fastan sess, fyrst í
smáum stíl, síðar í æ vaxandi stíl. Sir
Ludwig er upphaflega þýzkur gyðingur,
sem flúði Þýzkaland á tímum Hitlers.
Hann er taugaskurðlæknir að mennt og
var því nóg fyrir hann að starfa í Bret-
landi, en þangað flúði hann. Hörmungar
stríðsins urðu til að sjúkrahús fylltust af
fólki, bæði almennum borgurum og
hermönnum. sem örkumluðust. Sem
taugaskurðlæknir var áhugi Sir Ludwigs
mestur á skemmdum á taugakerfi, eink-
um mænu. Þar eð stór hluti skemmda á
mænu veldur því að fólk getur ekki
gengið á eftir, var viðbúið að fram kæmi
stór hópur ungs fólks, fulls lífsorku, sem
vantaði útrás og hér datt Sir Ludwig
sannarlega á eitthvað sem framtíð var í.
Upphaflega kepptu aðeins Bretar og
Hollendingar á leikunum í
Stoke-Mandeville. Nú keppa leikmenn
frá öllum heimsálfum og á leikunum í ár
voru keppendur vel á sjöunda hundrað.
Leikamir eru háðir , árlega í
Stoke-Mandeville, nema Ólympíuárið,
en þá er reynt að hafa þá í sama landi og
Ólympíuleikamir fara fram.
Leikar þessir voru upphaflega ein-
ungis fyrir fólk með mænuskemmdir og
eru raunar enn, en smám saman hefur
þróunin orðið sú, að allir fatlaðir geta
komizt í keppni, ekki endilega í
Stoke-Mandeviile, heldur jafnframt
annars staðar. Þannig geta allir fatlaðir
verið með á Ólympíuleikunum. burtséð
frá því, hvort um mænuskemmd er að
ræða eða ekki.
I dag eru til íþróttir fyrir mænu-
skaddaða, fyrir blinda, fyrir heyrnar-
lausa, limöggna. o.s.frv.
Stefnan sem tekin var fyrir 25 árum í
Stoke-Mandeville, hefursíðan breiðzt út
um heim, einsogeldurísinu. Hugsjónin
um að lofa fötluðum að leika í íþróttum
hefur rætzt, en samt er aðeins eitt, sem
skyggir á, að allir geti verið með á al-
þjóðaleikum: Keppnin er orðin svo
hörð, að færri eru útvaldir en kallaðir.
Reynt er af fremsta megni að sporna við
þessari þróun og eru Norðurlandaþjóð-
irnar þar framarlega í flokki. Síðan ís-
lendingar stofnuðu sitt íþróttafélag fatl-
aðra, hefur innlegg íslendinga verið
þegið með þökkum af hinum Norður-
landaþjóðunum og virðast íslendingar
eiga mjög mörg sameiginleg vandamál
með þeim.
Sem sérfræðingur í orku- og endur-
hæfingarlækningum hljóta íþróttir fatl-
aðra að höfða til mín. Ég álít, að hátindi
endurhæfingar sé náð þegar hinn fatlaði
fer að taka þátt í íþróttum. Ég álít mjög
verðmætt að samstarf skuli hafa skapast
milli endurhæfingarlækninga og
íþróttahreyfingarinnar hérlendis, og ég
hef þá trú, að mikil framtíð sé framund-
an. Eftir reynslu mína í Stoke-Mande-
ville legg ég áherzlu á að íþróttir fatlaðra
hérlendis geti ekki þrifizt til jafns á við
erlendis. nema sérmenntaðir læknar
komi til hjálpar og áhugi þarf að vera
fyrir hendi á báða bóga.
Samstarf hóps þess, er fór á leikana
árið 1977 í Stoke-Mandeville varð dýr-
mæt reynsla fyrir síðari tíma. Þetta var
erfið ferð fyrir alla, ekki síst íþróttafólk-
ið. Hún var hins vegar ánægjurík, góður
andi ríkti og við komum heim með
þrenn bronsverðlaun í fyrstu leikum
okkar, þrátt fyrir reynsluleysi okkar.
Þetta sannar okkur, að sé vilji fyrir
hendi, áræði og nægjanlegur stuðningur
þurfum við ekki að gefa öðrum þjóðum
eftir á þessu sviði, en það sannar líka
fyrir okkur, að við erum einungis byrj-
endur, sem eigum eftir þungan róður.
Bezta lausn okkar hér sem annars
staðar, hvað snertir málefni fatlaðra er
samvinna, samstaða og skilningur. Það
er ekki nægjanlegt að ætla að varpa
vandamálunum yfir á næsta mann eða á
bæjar- og ríkisvald. Einstaklingurinn
sjálfur verður að leggja eitthvað af
mörkum.
Páll B. Helgason.
OPPICT
PRcntun
OFFSETFJÖLRITUN
LJÓSMYNDUN
FILMUVINNA
PLÖTUGERÐ
PfCAl-
loekni
AUÐBREKKU63 -
SÍMI 44260- KÓPAVOGI
V__________________/
57