Morgunblaðið - 25.03.2020, Blaðsíða 2

KÓRÓNUVEIRUFARALDUR2
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. MARS 2020
Vefverslun: www.donna.is
Erum nú á Facebook: donna ehf
Sími 555 3100 www.donna.is
Honeywell gæða lofthreinsitæki
Hreint loft - betri heilsa
Loftmengun er hættuleg heilsu og
lífsgæðum. Honeywell lofthreinsitæki
eru góð við myglu-gróum, bakteríum,
frjókornum, svifryki, lykt og fjarlægir allt
að 99,97% af ofnæmisvaldandi efnum.
Verð kr.
18.890
Verð kr.
49.920
Verð kr.
35.850Verð kr.15.960
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fyrirtæki í stóriðju, sjávarútvegi
og landbúnaði í framleiðslu sem
telst kerfislega eða efnahagslega
mikilvæg vegna útflutningstekna
eða matvælaöryggis landsins hafa
undanþágu frá ákvæðum samkomu-
banns stjórnvalda. Hámarksfjöldi
starfsmanna er í þeim tilvikum 100
en ekki 20 á hverju vinnusvæði og
með hlífðarbúnaði má mjókka 2
metra fjarlægðarmörkin á milli
fólks.
Eftir að samkomubannið var
kynnt fékk heilbrigðisráðuneytið
beiðnir um undanþágur, einkum
vegna hámarksfjölda í einu rými og
tveggja metra fjarlægðar milli
starfsfólks. Tilgangur beiðnanna
var að tryggja að framleiðslan gæti
haldið áfram.
Heilbrigðisráðuneytið ákvað, að
höfðu samráði við sóttvarnalækni,
Matvælastofnun og fleiri, að verða
við því og tók undanþágan gildi um
leið og samkomubannið. Ströng
skilyrði eru fyrir undanþágunni.
Miklar kröfur voru fyrir
„Ég heyri ekki annað en að um
leið og menn fengu þessa ákvörðun
í hendur hafi þeir hafist handa við
að laga starfsemi sína og vinnslu-
sali að reglunum,“ segir Heiðrún
Lind Marteinsdóttir, framkvæmda-
stjóri Samtaka fyrirtækja í sjávar-
útvegi, þegar hún er spurð um
málið.
Hún segir að fiskvinnslan hafi
verið ágætlega undir það búin að
takmarka hvers konar smitsjúk-
dóma. „Þar eru gerðar miklar kröf-
ur til þrifnaðar, starfsmenn eru alla
jafna í hlífðarfatnaði og öllum þeim
búnaði sem heilbrigðisstarfsmenn
bera til að forðast smit.“
Í undanþágunni er fyrirtækjum
gert að skipta starfsmönnum niður
á nánar skilgreind svæði og tak-
marka eins og kostur er samneyti á
milli svæða. Aldrei skulu fleiri en
100 starfsmenn tilheyra skilgreindu
svæði. Hins vegar séu ekki fleiri en
20 starfsmenn sem nýta sömu kaffi-
stofu, salerni og búningsklefa. Ef
ekki er unnt að halda tveimur metr-
um á milli starfsmanna skulu þeir
klæðast viðeigandi hlífðarbúnaði til
að forðast smit.
Matvælaiðnaður á undanþágu
 Stóriðja, fiskvinnsla og kjötvinnsla
starfa áfram að uppfylltum skilyrðum
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Fiskvinnsla Margir starfsmenn eru í vinnslustöðvum og standa oft þétt
saman við færiböndin. Undanþága er veitt ef fólkið notar hlífðarbúnað.
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Við stöndum þétt við bakið á okkar
fólki og gerum allt sem hægt er til að
aðstoða,“ segir Guðlaugur Þór
Þórðarson utanríkisráðherra.
Starfsfólk utanríkisráðuneytisins
hefur haft í nægu að snúast undan-
farna daga við að aðstoða Íslendinga
á ferðalögum víða um heim. Ferða-
takmarkanir setja strik í reikninginn
hjá mörgum og hefur ráðuneytið
hvatt fólk til að snúa heim sem fyrst.
Vísbendingar séu um að flugsam-
göngur lokist innan örfárra daga.
Töluvert hefur borið á því að Íslend-
ingar eigi í erfiðleikum með að finna
greiða leið heim vegna landamæra-
lokana og hertra skilyrða fyrir milli-
lendingum. Borist hafa fregnir af
hópi þrjátíu manna sem eru stranda-
glópar á Balí svo dæmi sé tekið.
Gott samstarf við grannþjóðir
Dagana 20.-23. mars sinnti
borgaraþjónusta utanríkisráðu-
neytisins hátt í 900 erindum og hefur
þeim fækkað nokkuð frá fyrri viku.
Dagana 14.-19. mars sinnti þjónustan
um 2.000 erindum. Þó að fyrirspurn-
um hafi fækkað nokkuð eru þær nú
flóknari viðureignar, að sögn Maríu
Mjallar Jónsdóttur, deildarstjóra í
ráðuneytinu.
Guðlaugur Þór kynnti stöðu mála á
fundi ríkisstjórnarinnar í gær-
morgun. Hann segir í samtali við
Morgunblaðið að það sé forgangsmál
að hjálpa ferðalöngum heim. „Það má
segja að öll utanríkisþjónustan sé
borgaraþjónusta nú þótt við sinnum
auðvitað öðrum málum. Starfsemi
þjónustunnar hefur breyst mikið á
skömmum tíma,“ segir hann.
Borgaraþjónustan hefur unnið
með Norðurlandaríkjunum að því að
fylgjast með flugframboði og kort-
leggja hvar Norðurlandabúar eru
niður komnir sem gæti þurft að
sækja ef þeir verða alveg innlyksa.
Guðlaugur Þór hrósar samstarfi
við nágrannaþjóðir okkar. „Við
vinnum þetta ekki ein og eigum í
þéttu samstarfi við Norðurlanda-
ríkin. Fyrir utan bein símtöl sem ég
hef átt við utanríkisráðherra þessara
landa höfum við fundað og borgara-
þjónustur landanna tala miklu oftar
saman. Þetta er vitnisdómur um að
norrænt samstarf virkar vel á erfið-
um tímum og það er mikilvægt.“
1.500 eru enn á Spáni
Vel hefur verið tekið í beiðnir um
að fólk skrái sig í gagnagrunn
borgaraþjónustunnar. Hann er mikil-
vægt tæki fyrir yfirvöld til að greina
stöðuna hverju sinni. Nýjustu tölur
sýna að 10.500 manns hafa skráð sig í
grunninn á þeim fjórum vikum sem
liðnar eru síðan hann var opnaður.
Yfir 4.200 manns hafa brugðist við
beiðni utanríkisráðuneytisins um að
afskrá sig þegar heim er komið, svo
að ljóst virðist að Íslendingar séu
ágætlega með á nótunum.
Þær upplýsingar fengust frá borg-
araþjónustunni í gær að langstærsti
hópurinn væri enn á Spáni. „Af rúm-
lega 3.000 manns sem þar voru
skráðir 19. mars virðist um helming-
urinn hafa snúið heim nú þegar en
þar eru ríflega 1.500 manns skráðir
nú. Enn ber að hafa í huga að ein-
hverjir gætu hafa flýtt heimferðar-
degi án þess að tilkynna um það og að
Íslendingar búsettir á Spáni virðast
margir ætla að vera þar áfram,“ segir
í svari ráðuneytisins til Morgun-
blaðsins.
Margir eru á heimleið
 Um 4.500 Íslendingar í gagnagrunni utanríkisþjónust-
unnar eru enn ytra  Ferðatakmarkanir hindra för margra
Íslendingar á faraldsfæti
10.500 manns hafa skráð sig í
gagnagrunn borgaraþjónustunnar
frá 25. febrúar.
6.000 af þeim eru
komnir heim til Íslands.
1.000 manns hafa skráð sig í
grunninn frá því á föstudaginn.
4.500 sem skráðir
eru í grunninn eru enn
erlendis. Þar af eru 1.000
með áætlaða heimför fyrir
mánaðamót en 2.500 með
óvissan heimferðardag. Það
bendir til þess að þeir dvelji
langdvölum erlendis. Heimild: Borgaraþjónusta utanríkisráðuneytisins
1.500
manns eru skráð-
ir á Spáni. Þeir
voru yfi r 3.000 í
síðustu viku.
600
manns eru
skráðir í
Bandaríkj-
unum.
Rúmlega
460 eru skráðir á Norðurlöndunum.
260 manns eru
skráðir í Bretlandi.
Hafist verður
handan innan tíð-
ar við að stækka
flugstöðina á
Akureyri og
stækka flughlað
og malbika á
Egilsstaðaflug-
velli. Þetta er
meðal fram-
kvæmda sem
ríkisstjórnin ætlar
að leggja áherslu á að hefjist innan
tíðar og er það hluti af viðleitni til að
bregðast við efnahagslegum áhrifum
vegna kórónuveirunnar. Þar voru
margvíslegar ráðstafanir kynntar
sem skapa eiga viðspyrnu og verður
milljörðum króna til þeirra varið.
Sigurður Ingi Jóhannsson sam-
gönguráðherra greindi frá þessum
ráðstöfunum í pistli á Facebook í gær.
Hann segir mikilvægt að bregðast
skjótt við aðstæðum í samfélaginu og
þetta sé hluti af því. „Þrátt fyrir hrun í
ferðaþjónustunni er brýn þörf fyrir
uppbyggingu innviða og eru flugvellir
einn af lykilþáttum fjárfestingar-
átaksins,“ skrifar ráðherrann.
Uppbygging Akureyrarflugvallar
var ekki í fimm ára samgönguáætlun
sem kynnt var í haust og sætti það
mikilli gagnrýni meðal Norðlendinga.
Sigurður Ingi sagði á þeim tíma að
peningar til uppbyggingar flugvallar-
ins væru ekki í augsýn. Nú er hins
vegar áformað að verja allt að 600
millj. kr. til þessara verkefna.
„Þetta er afar kærkomið, enda hef-
ur þetta verið baráttumál okkar
lengi,“ segir Guðmundur Baldvin
Guðmundsson, formaður bæjarráðs
Akureyrar. Hann getur þess að nú sé
kominn fullkominn aðflugsbúnaður á
Akureyri. Frekari uppbygging á flug-
vellinum sé brýnt hagsmunamál
landsbyggðar og góð innspýting í
efnahagslífið við núverandi aðstæður.
Stækka flugstöðina á Akureyri
Guðmundur Bald-
vin Guðmundsson
Tveir heilsugæslulæknar, þeir Sig-
urður Halldórsson og Atli Árnason,
sem sinna norðausturhorninu hafa
óskað eftir því að með tilliti til varna
vegna kórónuveirunnar verði al-
menn umferð inn á þjónustusvæði
þeirra, sem nær frá Jökulsá á Fjöll-
um við Ásbyrgi að Brekknaheiði
sunnan við Þórshöfn, stöðvuð. Vöru-
flutningar verði ströngum skilyrðum
háðir og þeir sem inn á svæðið komi
fari í tveggja vikna sóttkví. Öðrum
verði vísað frá. Sóttvarnalæknir tel-
ur ekki ástæðu til slíkra aðgerða.
Í bréfi sem læknarnir sendu frá
sér benda þeir á að ekkert smit hafi
enn greinst á þessu afmarkaða
svæði. Þeir hafi verið mjög virkir í
því að fólk sem þarna býr og komið
hefur frá áhættustöðum fari í sjálf-
skipaða sóttkví. Þetta sé gert meðal
annars vegna þess að á svæðinu búi
margir áhættusjúklingar sem séu út-
settir fyrir kórónuveirunni. Raufar-
höfn sé til dæmis sjúkdómsþyngsta
svæði landsins samkvæmt mæling-
um heilsugæslu. Á norðausturhorn-
inu sé sömuleiðis langt í alla aðstoð
og ekki megi mikið út af bregða.
Smit í samfélaginu séu almennt að
aukast og líkurnar á að kórónuveiran
berist í þennan landshluta aukist
stöðugt. Engan tíma megi missa,
enda sé þetta tillaga sem öllum geti
nýst.
Þjónar ekki tilgangi
Aðgerðarstjórn Lögreglunnar á
Norðurlandi eystra fundaði í gær um
þetta með Þórólfi Guðnasyni sótt-
varnalækni og Víði Reynissyni yfir-
lögregluþjóni. Niðurstaðan þar var
sú að lokun afmarkaðs landshluta
þjónaði ekki tilgangi sínum fremur
en að loka landinu öllu. Slíkt fremur
frestaði vanda en leysti hann og óvíst
væri þá hversu lengi svæðið yrði lok-
að. Að setja fólk í sóttkví, eins og
gert hefði verið á þessu svæði, hefði
til þessa dugað vel. Lokun svæða
skilaði ekki árangri nema hún væri
algjör og stæði yfir í langan tíma.
sbs@mbl.is
Svæði verði lok-
að í varnarskyni
 Læknar vilja enga umferð á norð-
austurhornið  Tillögunni hafnað
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Raufarhöfn Sjúkdómaþyngsli.